اکثر کودکان هنگام جدایی از پدر و مادر خود حتی به صورت موقت دچار نگرانی و بیقراری میشوند. این کودکان از مهدکودک رفتن میترسن و مدام میخوان به مادر و پدرشان بچسبند.
میتوان گفت که اضطراب جدایی و چسبندگی به والد یکی از اختلالات شایع در میان کودکانه، زیرا اکثر نوزادان و کودکان شیرخوار در مراحل نخستین زندگی خود با تجربه جدایی از والدین به خوبی کنار نمیان و در هنگام دوری از پدر و مادر خود بسیار نگران و آشفته میشن. در واقع میشه گفت که این یک اضطراب کاملا طبیعی در مرحله رشد عاطفی کودکانه که به آن اضطراب جدایی میگن. بنابراین احساس نگرانی و دلهره همراه با گریه و چسبندگی کودکان هنگام جدایی از پدر و مادرشون کاملا طبیعیه.
برای آشنایی بیشتر درباره اضطراب جدایی و چسبندگی به والد در ادامه این مقاله با ما همراه باشید.
اضطراب جدایی
اضطراب جدایی در کودکان تقریبا قبل از سن یک سالگی شروع میشه و تا چهار سالگی ادامه داره که در این سن اضطراب کاملا طبیعی است و به مرور زمان از بین میرود. این اضطراب زمانی به عنوان اختلال شناخته میشه که کودکان در سنین بالاتر مثل پیش دبستانی و مدرسه هم در هنگام دوری از والدین به ویژه مادر واکنشهای منفی زیاد و غیرطبیعی نشان دهند، که در این حالت در روند یادگیری و فعالیتهای روزانه کودکان اختلال ایجاد میشه.
اکثر والدین حداقل یک بار تجربه واکنش مضطرب فرزندشان را در هنگام دوری از آنها داشتهاند، اما موضوع مهم این است که سن کودک چقدر است؟ یکی از مراحل طبیعی رشد عاطفی کودک، اضطراب جدایی است که شش الی هفت ماهگی شروع شده در یک سالگی به اوج میرسه. به تدریج اضطراب جدایی کم میشه تا زمانی که به طور کامل از بین بره. البته این اضطراب تا سن 18 ماهگی هم طبیعی است.
اگر این اضطراب در سنین بالاتر باقی بماند، ممکن است که در سن شش سالگی به شکل اجتناب از مدرسه رفتن یا به صورت نشانههای جسمی مثل دل درد، سردرد، مشکلات گوارشی و تهوع ناشی از اضطراب و خواب منقطع و کابوسهای شبانه بروز خواهد کرد.
روشهای موثر در جلوگیری از باقی ماندن و تثبیت اضطراب جدایی در بچهها
جدابودن را از زمانهای کم تمرین کنید
برای اینکه کودکان خود را به صورت تدریجی به تنهایی عادت دهید، میتونید به صورت مقطعی جداییهای کوتاه مدتی را ایجاد ککنید. به طور مثال به مسافرتهای کوتاه مدت بروید یا از یک پرستار کودک استفاده کنید.
یا اینکه فرزندتان را با مادربزرگش تنها بگذارید و شما در اتاق بمانید و دید او نباشید تا کم کم به عدم حضور شما در خانه عادت کند. بهتر است که در زمانی که شما نیستید کودک مشغول به بازیهای مورد علاقه خود شود تا سریع تر به نبودن شما عادت کنه.
از یک روتین ثابت برای خداحافظی استفاده کنید
سعی کنید یک روتین خداحافظی ثابت داشته باشید مانند یک بوسه کوتاه، درست کردن یک شکل علامت قلب با دست و… هنگام خداحافظی میتونه آرامش کودک رو در نبود شما افزایش بده. هرگز کودک را بدون خداحافظی تنها نگذارید، بلکه از او خداحافظی کرده و به او یادآور شوید که در چه زمانی به خانه باز میگردید.
به طور مثال بگید که وقتی هوا تاریک شد و خورشید توی آسمان نبود، من به خونه برگشتم و پیشتم.
خداحافظی را زیاد طولانی نکنید
درهنگام خداحافظی، به صورت طولانی در کنار کودکتان نمانید و سعی کنید کوتاه و مفید از او خدافظی کنید. به فرزندتون اطمینان بدید که بدونه کجا میرید و زود برخواهید گشت.
وعده های خود را فراموش نکنید
اگر برای زمان بازگشت خود به خانه و یا خرید هدیه و یا خوراکی به کودکتان قولی دادهاید، حتما سر وعده خود بایستید.
پرستار فرزند خود را تغییر ندهید
برای کاهش اضطراب و اطمینان بخشی از دلبستگیهای کودک خود، بهتر است که پرستار فرزند خود را مدام به بهونههای مختلف تغییر ندهید.
برنامه ترسناک تلویزیونی برای کودک نگذارید
بهتر است که اجازه ندهید بچهها برنامههای ترسناک تلویزیونی را تماشا کنند، زیرا مجبور میشید که آنها را به سختی و در کنار خود بخوابانید و جدا شدن از شما برایشان به شدت سخت خواهد شد.
تسلیم خواستههای بچهها نشید
در زمان جدایی بچهها اگه با بیقراری و پافشاری زیاد آنها مواجه شدید، تسلیم نشید، بلکه او رو آروم کنید و بهش بگید که زود بر میگردید. ازجملههای مضطرب کنندهای مانند «بزرگ شدی این کارارو نکن» یا «زشته، بقیه می خندن» هرگز استفاده نکنید.
علائم اضطراب جدایی در کودکان
اختلال اضطراب جدایی و چسبندگی به والد با علایم زیر نشان داده میشود:
- نگرانی بچهها از افتادن اتفاقات بد برای والدین در هنگام دوری از فرزندان
- ترس کودک از دائمی شدن جدایی از پدر و مادر
- از جمله مهم ترین علائم اضطراب جدایی در کودکان عدم تمایل کودک برای رفتن به مدرسه است
- ایجاد اختلالات خواب در کودکان
- چسبیدن کودک به پدر و مادر و یا پرستار خود برای مدت زمان طولانی
- اضطراب و نگرانی هنگام بیرون بودن کودک و تلاش برای به خانه رفتن
- بروز برخی بیماریهای جسمی مانند سردرد و یا معده درد در کودک به صورت متوالی
دلیل بروز علائم اضطراب جدایی در کودکان
اضطراب جدایی و چسبندگی به والد به دلایل مختلفی رخ میدهد که در ادامه به برخی از مهمترین دلایل آن اشاره خواهیم کرد:
- تغییرات به وجود آمده در محیط اطراف کودک مانند تغییر محله و تغییر مدرسه
- به وجود آمدن شرایط استرس زا مانند طلاق والدین و یا فوت یکی از اعضای خانواده
- داشتن یک پدر و مادر سختگیر و محافظه کار
- دلبستگیهای نا امن بین کودک و والدین و یا سرپرست
درمان علائم اضطراب جدایی در کودکان
چند راهکار برای درمان حرفهای اضطراب جدایی و چسبندگی به والد به شرح زیر است:
گفتگو درمانی
گفتگو درمانی به روشی گفته میشود که در آن درمانگر به صحبتهای کودک گوش داده و به او برای کنترل اضطراب خود کمک کنه.
بازی درمانی
بازی کردن یک راه متداول و موثر برای پی بردن به احساسات درونی کودکان و هدایت آنها و کاهش اضطراب جدایی محسوب میشه.
مشاوره به همراه خانواده
مشاوره کودک به همراه خانواده به او کمک میکنه تا با راحتتر با افکار اضطرابآور خود مقابله کنه.
مشاوره در مدرسه
مشاوره کودک در مدسه یکی دیگر از روشهای موثر برای درمان علائم اضطراب جداییه که کمک میکنه تا بتونید علائم اضطراب جدایی در کودک رو به حداقل برسونید.
درمان دارویی
برای درمان اضطراب جدایی و چسبندگی به والد میتوان از درمان دارویی در کنار دیگر روشهای ذکر شده برای اثرات سریعتر استفاده کرد.
جمعبندی
اضطراب جدایی و چسبندگی به والد همانطور که گفته شد یک رفتار طبیعی در بین کودکان است که به مرور زمان از بین میرود. اما اگر این رفتار در سنین بالاتر و در هنگام مدرسه بروز کند، یک اختلال محسوب شده و باید برای درمان آن به یک مشاور کودک و نوجوان مراجعه نمایید.
