درست مانند بزرگسالان، کودکان و نوجوانان گاهی اوقات احساس نگرانی و اضطراب می‌کنند. اما اگر اضطراب کودک شما شروع به تأثیرگذاری بر سلامت او کرده است، ممکنه به کمک نیاز داشته باشد. بنابراین با ما در این مقاله همراه باشید تا با اضطراب در کودکان آشنا شوید.
چه چیزی موجب اضطراب در کودکان می‌شود؟
کودکان ممکنه که در سنین مختلف نسبت به چیزهای مختلف احساس اضطراب کنند. بسیاری از این نگرانی‌ها بخشی طبیعی از بزرگ شدن آنها هستند.
از سن حدود 6 ماهگی تا 3 سالگی برای کودکان خردسال بسیار رایجه که اضطراب جدایی داشته باشند. آنها ممکن است در هنگام جدا شدن از والدین یا مراقبان خود دچار اضطراب در کودکان شوند و گریه کنند. این یک مرحله طبیعی در رشد کودک است و باید در حدود 2 تا 3 سالگی متوقف شود.
همچنین برای کودکان پیش دبستانی ایجاد ترس یا فوبیای خاص رایج است. ترس‌های رایج در اوایل دوران کودکی شامل حیوانات، حشرات، طوفان، ارتفاع، آب، خون و تاریکی است. این ترس‌ها معمولاً به تدریج به خودی خود از بین می‌روند.
همچنین ممکنه مواقع دیگری در زندگی کودک وجود داشته باشه که احساس اضطراب کنه. به عنوان مثال، یکی از موارد رایج اضطراب در کودکان اینه که بسیاری از کودکان هنگام رفتن به مدرسه جدید یا قبل از امتحانات احساس اضطراب می‌کنند. برخی از کودکان در موقعیت‌های اجتماعی احساس خجالت می‌کنند و ممکنه در این زمینه نیاز به حمایت داشته باشند.
چه زمانی اضطراب در کودکان مشکل ساز است؟
اضطراب در کودکان زمانی به یک مشکل تبدیل می‌شه که شروع به ایجاد مشکل در زندگی روزمره آنها بکنه.
اگر در زمان امتحان به مدرسه‌ای برید، می‌بینید همه بچه‌ها مضطرب هستن، اما برخی ممکن است آنقدر مضطرب باشند که نتوانند آن روز صبح به مدرسه بروند.
اضطراب شدیدی مانند این می تونه به سلامت روانی و عاطفی کودکان آسیب برسونه و بر عزت نفس و اعتماد به نفس آنها تأثیر بگذاره. آنها ممکنه گوشه گیر بشن و برای اجتناب از چیزها یا موقعیت‌هایی که آنها را مضطرب می‌کنه، تمام تلاش خود را بکنند.
علائم اضطراب در کودکان چیست؟
وقتی بچه‌های کوچک احساس اضطراب می‌کنند، همیشه نمی‌تونند احساس خود را بفهمند یا بیان کنند. ممکن است متوجه شوید که آنها:
- تحریک پذیر، اشک آور یا وابسته شده‌اند؛
- در خوابیدن مشکل دارند؛
- شب‌ها بیدارن؛
- دچار شب ادراری شدن؛
- خواب‌های بد می‌بینن.
در کودکان بزرگتر ممکنه متوجه شوید که آنها:
- عدم اعتماد به نفس برای امتحان کردن چیزهای جدید دارند و یا به نظر می‌رسه قادر به رویارویی با چالش‌های ساده و روزمره نیستند؛
- تمرکز کردن برایشان سخته؛
- مشکلات خواب یا خوردن دارند؛
- طغیان‌های عصبانیت دارند؛
- افکار منفی زیادی داشته باشند یا به این فکر کنند که اتفاقات بدی قراره بیوفته؛
- از فعالیت‌های روزمره مانند دیدن دوستان، بیرون رفتن در اماکن عمومی یا رفتن به مدرسه اجتناب کنند.
دلایل اضطراب در کودکان
برخی از کودکان بیشتر از دیگران در معرض نگرانی و اضطراب هستند. اضطراب در کودکان به دلایل مختلفی رخ می‌ده. بچه‌ها اغلب تغییر رو دشوار می‌دونند و ممکنه پس از نقل مکان یا شروع درس خوندن در یک مدرسه جدید دچار اضطراب بشن.
کودکانی که تجربه ناراحت کننده یا آسیب زا، مانند تصادف اتومبیل یا آتش سوزی خانه داشتن، ممکنه پس از آن دچار اضطراب شوند.
مشاجره‌ها و درگیری‌های خانوادگی نیز می‌تونه باعث ایجاد احساس ناامنی و اضطراب در کودکان شود.
البته نوجوانان بیشتر از سایر گروه‌های سنی از اضطراب اجتماعی رنج می‌برند، از اجتماعات دوری می‌کنند یا برای رهایی از آنها بهانه می‌آورند.
چگونه اضطراب در کودکان را درمان کنیم؟
اگر فرزندی دچار اضطراب در کودکان شده، کارهایی وجود داره که والدین و مراقبان می‌تونن برای کمک به آنها انجام دهند.
قبل از هر چیز، مهمه که با کودک خود در مورد اضطراب یا نگرانی‌های او صحبت کنید. به آنها اطمینان دهید و به آنها نشان دهید که احساس آنها را درک می‌کنید.
اگر کودک شما به اندازه کافی بزرگ شده است، برای او توضیح بدید که اضطراب در کودکان چیه و تأثیرات فیزیکی آن بر بدن اونا چی می‌تونه باشه. ممکنه مفید باشه که اضطراب رو مانند موجی توصیف کنیم که ایجاد می‌شه و سپس دوباره فروکش می‌کنه.
علاوه بر صحبت کردن با فرزندتان در مورد نگرانی‌ها و اضطراب هایش، کمک به او در یافتن راه حل‌ها نیز مهمه.
بهتر است اضطراب آنها را بشناسید و راه‌حل‌هایی برای کمک به آنها پیشنهاد کنید تا بتوانند با برنامه‌ریزی به انجام کارهای روزانه خود بپردازند.
سایر روش‌ها برای کاهش اضطراب کودکان
- به کودک خود بیاموزید که علائم اضطراب را در خود تشخیص دهد.
- فرزندتان را تشویق کنید تا اضطراب خود را مدیریت کند و در صورت نیاز از او کمک بخواهید.
- کودکان در هر سنی، روال‌ها را آرامش‌بخش می‌دانند، بنابراین سعی کنید تا حد امکان به برنامه‌های معمول روزانه پایبند باشید.
- اگر فرزند شما به دلیل اتفاقات ناراحت کننده مانند سوگ یا جدایی مضطرب است، به دنبال کتاب یا فیلمی باشید که به او کمک کند تا احساسات خود را درک کند.
- اگر می‌دانید که تغییری، مانند نقل مکان، در راه است، با صحبت کردن با او در مورد اینکه چه اتفاقی می‌افتد و چرا، فرزندتان را آماده کنید.
- سعی کنید خود را بیش از حد محافظ یا مضطرب نکنید.
- تکنیک‌های آرام سازی ساده را با کودک خود تمرین کنید، مانند 3 نفس عمیق و آهسته کشیدن، نفس کشیدن با تعداد شمردن عدد 3 و بیرون آوردن آن با شمردن عدد 3.
- حواس پرتی می تواند برای کودکان خردسال مفید باشد. به عنوان مثال، اگر در مورد رفتن به مهد کودک مضطرب هستند، در راه بازی‌هایی انجام دهید، مثلا ببینید چه کسی می تواند بیشترین ماشین‌های قرمز را ببیند.
- یک جعبه دستمال کاغذی خالی را به یک جعبه “نگرانی” تبدیل کنید. از کودک خود بخواهید در مورد نگرانی‌های خود بنویسد یا نقاشی کند و آنها را در جعبه “پست” کند.
چه زمانی باید کمک بگیریم؟
اگه اضطراب کودک شما شدید است، ادامه دارد و در زندگی روزمره او اختلال ایجاد می‌کنه، بهتره که از بهترین روانشناس کودک در تهران کمک بگیرید. اگر اضطراب فرزندتان بر زندگی مدرسه ای او تأثیر می گذارد، بهتر است با مدرسه او نیز صحبت کنید.
فاطمه مرادی
من، فاطمه مرادی، کارشناس ارشد روانشناسی کودک و نوجوان کنار شما هستم تا رابطه‌ی بهتری با فرزندان خود داشته باشید.
جمع‌بندی
در این مقاله شما را با اضطراب در کودکان به طور کامل آشنا کردیم. از این که تا انتها با ما همراه بودید، سپاسگزاریم.
