بلوغ، دورهی مهمی از زندگی انسانهاست که تغییرات مختلفی برای افراد بوجود میاد. این تغییرات ممکنه بعضی از ناهنجاریها و تغییر رفتارها رو هم برای فرد رقم بزنه. بنا براین، ممکنه زیاد ببینید که نوجوونها زود رنج میشن و کوچکترین اتفاقاتی اونها رو به هم میریزه. یکی از تغییر رفتارهایی که ممکنه از نوجوونها زیاد ببینین، عصبانیت و پرخاشگری اونهاست. خیلی مهمه که دلایل خشم نوجوان شناخته بشه و برای پرخاشگری که واقعا مسئلهساز هست، فکری اساسی بشه.
خشم چیست؟
خشم یه حالت هیجانی شدیدی هست که فرد در برابر مشکلات و موانع زندگی تجربه میکنه. همهی افراد تا اندازهای خشم را تجربه کردن اما نوجوانها، به دلایل مختلفی ممکنه بیشتر از بقیهی افراد خشم رو تجربه بکنن. به همین دلیل خشم نوجوان مسئلهی مهمیه که باید به دقت بررسی بشه.
علل ایجاد خشم در نوجوان
خشم نوجوان، میتونه دلایل مختلفی داشته باشه. هر کدوم از این دلایل میتونن به تنهایی باعث خشم نوجوان بشه و یا اینکه مجموعهای از همهی آنها، دست به دست هم داده و پرخاشگری نوجوان را تشدید بکنه. از دلایل خشم نوجوان عبارت است از:
تغییرات جسمانی
تغییرات جسمانی، میتونه عامل اصلی خشم نوجوان باشه. تغییرات هورمونی، ظاهر شدن اولین نشانههای اولی و ثانوی رشد جنسی و دردهای عضلانی، ناشی از رشد نوجوان میتونه از علتهای رایج خشم نوجوان به شمار بیاد.
تغییرات شناختی
تلاش نوجوانها برای یافتن هویت خود، پرورش یافتن حس استقلالطلبی و خود سری نوجوان و رشد تفکر منطقی و مسئولیت پذیری، میتونه باعث ایجاد خشم نوجوان بشه.
تغییرات اجتماعی
نوجوان در این سن، در جست و جوی روابط با همسالان در گروههای مختلف هست و بیشتر وقت خودش رو در این گروهها میگذرونه. اگر دوستان و گروههایی که برای گذران وقت خود انتخاب میکنه، با دقت بررسی نکرده باشه، امکان داره که در دام دوستیهای پر خطر گیر بیفته که الگو گرفتن از رفتار اونها به تنهایی میتونه خشم نوجوان رو تشدید بکنه.
تغییرات عاطفی
نوجوان دراین دوره تغییرات متفاوت عاطفی رو تجربه میکنه. بعضی از اونها به شدت منزوی میشن و از اجتماع دوری میکنن و یا بیش از حد خجالتی میشن و سعی میکنن که با دیگران دیگه رابطهای نداشته باشن. مجموعه این تغییرات در خلق و خو، هم از بیرون به فرد فشار وارد میکنه و هم خود فرد رو متحمل خشم و پرخاشگری میکنه.
خشم جدی در نوجوان
گاهی وقتها خشم نوجوان، از حالت عادی و معمول در نوجوانها فراتر میره. خشم نوجوان در این حالت فراتر از حالت معمول میشه و باعث آسیب به خود و دیگران میشه. ممکنه باعث برخوردهای فیزیکی یا کلامی با دیگران میشه و نوجوان رو دچار دردسر میکنه. در این حالت الزامیه که با یک مشاور راجع به این مسئله خشم نوجوان صحبت بشه چرا که از حل کردن به تنهایی آن، عاجز خواهیم بود.
راهکارهای مقابله وکنترل خشم
اگر خشم نوجوان، به اندازهی کنترلشدهای باشه، میشه با راهکارهایی با اون مقابله کرد. در ادامه به این راهکارها اشاره میکنیم:
خوداگاهی
خوداگاهی و آگاهی از خویشتن واقعی به افراد کمک میکنه که هیجانات خودشون رو کنترل بکنن و مدیریت رفتارهای خودشون رو در دست بگیرن. خوداگاهی به نوجوانها نیز کمک میکنه که نسبت به احساسات خودشون آگاه بشن و دلایلی که اون احساس رو تجربه میکنن رو هم متوجه بشن و بنابراین، بهتر مدیریت هیجانات خودشون رو در دست بگیرن کنترل بکنن. به این ترتیب با کمی تمرین برای شناسایی خود و خوداگاهی، فرد متوجه میشه که در چه موقعیتهایی چه احساساتی رو تجربه میکنه. بنابراین میتونه رفتار خودش رو پیشبینی و کنترل کنه. به این ترتیب، خشم و پرخاشگری خودش رو کنترل میکنه و خشم نوجوان، مسئله ساز نمیشه.
آمادگی
یکی از مواردی که میتونه خشم نوجوان رو کنترل بکنه اینه که خود فرد متوجه عواقب خشم خودش شده باشه و بنابراین تصمیم جدی بگیره که تغییر بکنه. پدر و مادر و مربیان میتونن با نوجوان صحبت بکنن. وقتی برای نوجوان عواقب رفتارهاش رو روشن بکنن، نوجوان ترغیب به تغییر میشه و بیشتر تلاش میکنه که خشم خودش رو کنترل کنه.
بها دادن به ویژگی مثبت
توجه داشته باشید که همیشه هم پرداختن به ویژگی منفی افراد حتی برای کمک به آنها درست نیست. حواستون باشه اگر از نوجوان میخواین که خشم خودش رو کنترل کنه، متعاقبا از ویژگیهای خوب او هم تعریف بکنین. توجه به ویژگیهای مثبت نوجوان، میتونه اعتماد به نفسش رو افزایش بده. وقتی فرد برای خودش ارزش بیشتری قائل باشه، بیشتر راغب میشه که جلوی ضعفهای خودش بایسته و اونها رو جبران بکنه.
نوشتن
نوشتن روزانه احساساتی که در طول روز تجربه شده، میتونه به فرد کمک بکنه راجع به احساسات غالب خودش که در طول روز تجربه میکنه، آگاه بشه. همچنین میتونه با نوشتن افکار و موقعیتهایی که آن احساس رو براش بوجود آورده، در جهت کنترل و تغییر احساسات خودش قدم برداره. به این طریق نوشتن، خشم نوجوان رو میتونه تا اندازهی زیادی، کنترل بکنه.
فعالیت بدنی
یکی از گزینههایی که به تخلیهی هیجانات خشم نوجوان کمک میکنه، داشتن فعالیت بدنی و ورزش هست. ورزش به میزان زیادی به فرد کمک میکنه تا هیجاناتش رو در مسیر سازنده تخلیه بکنه. پس هم راهی برای نوجوان هست که خشمش رو بروز بده و هم به کسی آسیبی وارد نکنه.
اثر مخرب مقایسه
به هیچ عنوان سعی نکنین فردی که پرخاشگری میکنه رو با دیگران مقایسه کنین و از این طریق اون رو ترغیب به تغییر رفتار کنین. مقایسه با دیگران، خشم نوجوان رو تقویت میکنه.
سخن آخر
پرخاشگری یکی از احساسات اصلی هست که همهی ما در زندگی بارها تجربه میکنیم. اما نوجوانها به دلایل تغییرات جسمی، عاطفی و اجتماعی ، ممکنه که بیشتر با این خشم مواجه بشن. اگر میزان خشم نوجوان زیاد نباشه، میتوان با راهکارهایی این خشم رو کنترل کرد. از جمله نوشتن، یادگیری مهارت خوداگاهی، ورزش کردن و صحبت با نوجوان برای تغییر رفتار، میتوان خشم نوجوان رو کنترل کرد. اما اگر میزان خشم از حد قابل کنترل فرد خارج شد، صحبت کردن با روانشناس و مشاوره خبره، برای کمک به کنترل خشم نوجوان، ضروری میشه.