وبلاگ

بچه‌ها برای خانواده از اهمیت بالایی برخوردارن. علاوه بر این‌که برای پدر ومادرها مهمه که همه چیز براشون فراهم باشه، رفتارهای کودک هم مهمه. اون‌ها سعی می‌کنن فرزندانشون رو طوری تربیت بکنن که در جامعه، هم بهترین رفتار رو با سایر افراد داشته باشن. اما با این‌ حال، گاهی بچه‌ها رفتارهایی ازشون سر می‌زنه که دور از انتظار پدر و مادر هست. مثلا ممکنه متوجه بشن که فرزند اون‌ها فحش می‌ده و یا از کلماتی استفاده می‌کنه که شایسته‌ی سن او نیست. فحش دادن یکی از عادت‌های رفتاری اشتباه کودکان است. در ادامه به دلایل این مشکلات رفتاری خصوصا استفاده از کلمات ناسزا، اشاره می‌کنم و راهکارهایی رو برای از بین بردن این عادت، مطرح می‌کنیم.

چرا بددهنی؟

اغلب برای خانواده‌ها سؤال می‌شه که چرا اصلا کودک ما بددهنی می‌کنه و ایراد کار از کجاست؟ شاید مشخص کردن این مسئله، بیشترین کمک رو  بکنه که بهترین تصمیم‌ها رو در این زمان بگیرین.

تقلید

 گاهی بچه‌ها بدون این‌که از معنای آن فحش با خبر باشن، به صورت طوطی‌وار، فقط اون رو تکرار می‌کنن. ممکنه از خود شما به طور اتفاقی شنیده باشن و یا از دوستان و همکلاسی‌ها و یا اقوام به گوششون رسیده باشه. حتی ممکنه انیمیشن و یا فیلمی ببینن و فحش دادن رو به صورت تقلیدی و اتفاقی یاد گرفته باشن. بنابراین دایره‌ی ارتباطی کودک رو برای کشف علت، در نظر بگیرین.

جلب توجه

فحش دادن بچه‌ها همیشه طوطی‌وار نمی‌مونه. شاید اون‌ها معنی فحش رو نفهمند، اما متوجه بد بودن اون کلمه و ممنوعیت کاربرد اون هستن. به این ترتیب برای گرفتن امتیاز توجه شما، از آن استفاده می‌کنن. بچه‌ها، نیازمند توجه شما هستن. اگر در مواقع مناسب و از سمت خود شما نتونسته باشن توجه شما رو جلب بکنن، از راه اشتباهی چون فحش دادن استفاده می‌کنن. چون متوجه شدن تنها موقعی که شما به آن‌ها توجه می‌کنین، فحش دادن اون‌هاست و بنابراین، به طور مکرر از آن استفاده می‌کنن و از این کار خود، راضی هم هستن.

عصبانیت

به مرور زمان و با یادگیری این نکته که چه زمانی از فحش دادن استفاده می‌شه، بچه‌ها عینا شبیه بزرگسالان، در موقعی که عصبانی می‌شن، از فحش دادن برای تخلیه خودشون استفاده می‌کنن. مهمه که فرزند ما، راه‌های دیگه‌ای برای تخلیه این هیجانات خودش داشته باشه. هم‌چنین مهم هست که ما احساس خشم اون‌ها رو درک بکنیم و به اون‌ها اجازه بدیم که به طریقی راهی برای تخلیه هیجانات خشمشون داشته باشن.

اصلاح رفتارها

سؤال اساسی که بعد همه این‌ها مطرح می‌شه این هست که خوب حالا برای بچه‌ها چه کاری می‌تونیم بکنیم و راه درستی که بتونه عادت فحش دادن رو از سر بچه‌های ما بندازه چیه. در ادامه به بعضی از این راه حل‌ها اشاره می‌کنیم.

ارزش‌های شخصی

همه‌ی خانواده‌ها یک سری ارزش‌های خاص خودشون رو دارن. این ارزش‌ها، در خانواده بسیار مهمه و حتما باید رعایت بشه. ارزش‌های خانواده خود رو برای فرزند خودتون مشخص بکنین. این‌که در خانه‌ی ما، حق استفاده از فلان حرف وجود نداره و یا این‌که برای خانواده‌ی ما مهمه که از چه کلمه‌ای استفاده بشه. یا حتی برای کودک توضیح بدین که توی خونواده‌ی ما، به جای فحش دادن برای نشون‌دادن خشم، از چه چیزی استفاده می‌شه. مشخص کردن ارزش‌ها، برای کمک به تغییر عادت فحش دادن بچه، بسیار مهمه.

الگوی رفتار

برای فرزند خودتون الگوی رفتاری خوبی نشون بدین و خودتون هم برای اون الگوی خوبی باشین. در نظر داشته باشین که بچه‌ها بیشتر رفتارهای خودشون رو از  طریق تقلید یاد می‌گیرن. بنابراین، شاید تقریبا غیر ممکن باشه که شما خودتون از فحش دادن استفاده بکنین، ولی به بچه بگین که این کلمه‌ها مخصوص بزرگ‌تر هاست و تو نمی‌تونی از این کلمه‌ها استفاده بکنی. بنابراین، شاید بشه گفت کودک، آینه‌ی رفتار شماست.

جلب توجه

نسبت به فحش دادن کودک خود، خونسرد باشین و توجهی نشون ندین. واکنش شدید و هیجانی به فحش دادن، کودک رو ترغیب می‌کنه که اون کار رو ادامه بده چرا که فهمیده چطور می‌تونه نظر شما رو جذب بکنه بنابراین برای جلب توجه شما، مدام اون رو تکرار می‌کنه. در حالی که بی واکنشی شما می‌تونه فحش دادن و استفاده از کلمات بد رو در کودک شما همون لحظه متوقف کنه.

جوایز

کودک رو بعد از انجام کارهای خوبش تشویق کنین. به جای تمرکز روی فحش دادن کودک، روی ویژگی‌های خوبش تمرکز کنین. در این صورت، متوجه می‌شه راه‌های دیگه‌ای هم برای جلب نظر شما هست و برای به دست آوردن توجه شما از فحش دادن استفاده نمی‌کنه.

ممنوع ها

برای کودک، کاربرد کلمات ممنوع رو توضیح بدین. شاید کودک، صرفا از جهت مجاورت با کسی که فحش داده، اون کلمه رو یاد گرفته و نه معنا و مفهوم اون رو می‌دونه و نه این‌که اجازه نداره از اون استفاده بکنه. آموزش به کودک، بدون برخورد شدید هیجانی، می‌تونه در همان اوایل، فحش دادن رو در کودک متوقف کنه.

باج دادن

نکته‌ای که بسیار مهمه اینه که به کودکان خودتون نقطه ضعف‌ نشون ندین. به این معنی که برای ترک عادت فحش دادن، اون‌ها رو تشویق نکنین و برای این‌کار به اون‌ها وعده‌ی جایزه ندین. کودک در این صورت متوجه می‌شه که چطور می‌تونه از شما مزایا دریافت بکنه و چه کاری می‌تونه انجام بده که بعد با ترک کردنش، از شما چیزی دریافت بکنه. به این ترتیب چه بسا بعد از دریافت مزایا، مجددا از فحش دادن، استفاده بکنه.

علاوه بر این؛ پیشنهاد می‌کنیم برای برخورد بهتر، برخورد درست و کاربردی در ارتباط با خشم نوجوان نیز اطلاعاتی داشته باشید.

سخن آخر

فحش دادن و پرخاشگری کلامی، یکی از مسائلی هست که برای والدین به کرات مطرح می‌شه. در حالی که والدین دوست دارن که فرزند اون‌ها با ادب باشه و به همه احترام بذاره، با فحش‌های کودک مواجه می‌شن. این کار، هم اون‌ها رو ناراحت می‌کنه و به فکر می‌اندازه که چطور می‌تونن راه حلی برای این مشکل در نظر بگیرن. دلایل مختلفی ممکنه وجود داشته باشه که بچه به فحش دان عادت بکنه. هم‌چنین راه‌حل‌هایی رو هم می‌شه در نظر گرفت برای این‌که این عادت از سر کودک بیوفته. در این مقاله تلاش شد به صورت اجمالی به آن‌ها اشاره کنیم.

من، فاطمه مرادی، کارشناس ارشد روانشناسی کودک و نوجوان کنار شما هستم تا رابطه‌ی بهتری با فرزندان خود داشته باشید.