وبلاگ

همه‌ی ما احتیاج به دایره‌ای از دوستان داریم که گاهی با اون‌ها وقت بگذرونیم و تفریح کنیم، هنگام مشکلات از اون‌ها کمک بگیریم و موقع ناراحتی‌ها با اون‌ها درد دل کنیم. روابط دوستانه از مهم‌ترین روابط اجتماعی آدم‌هاست که باعث رشد عاطفی و اجتماعی می‌شه و همین‌طور عزت نقس افراد رو بالا می‌بره. برخی از افراد، ذاتا آدم‌های اجتماعی هستن، زود با بقیه ارتباط برقرار می‌کنن و روابط دوستی زیادی دارن. اما بعضی‌ها بسیار خجالتی هستن، خیلی براشون سخته برقراری رابطه با آدم‌های دیگه و دوستای بسیار کمی دارن. اما چیزی که باید به اون‌ اشاره کرد اینه که مهارت دوستیابی، مهارتی هست که می‌شه اون رو با تکرار و تمرین تقویت کرد.

اهمیت و نقش دوستیابی

همه‌ی آدم‌ها، به روابطی متقابل و بر پایه‌ی مشارکت نیاز دارن. دوستان صمیمی می‌تونن فرد رو از موقعیت‌های استرس‌آور نجات بدن و به اون کمک کنن. داشتن روابط دوستانه، منبع حمایتی هست که بچه‌ها بتونن از پس مشکلاتشون بر بیان. روابط دوستانه افسردگی رو در انسان کاهش می‌ده چرا که اون‌ها رو از تنهایی نجات می‌ده. علاوه بر اون، اعتماد به نفس بچه‌ها، با داشتن مهارت دوستیابی، بالا می‌ره و اعتماد به نفس تاثیر مستقیمی در پیشرفت تحصیلی داره.

دوست مدرسه‌ای

بچه‌ها معمولا با رفتن به مدرسه، به تدریج دوستان زیادی پیدا می‌کنن و روابط اجتماعی خودشون رو گسترش می‌دن. اگر چه مهارت دوست‌یابی در همه‌ی بچه‌ها مثل هم نیست و در حالی‌که ممکنه یه کودک در روزهای ابتدایی چندین دوست برای خودش پیدا بکنه، کودک دیگه ممکنه با گذشتن چند ماه هنوز حتی یه دوست هم نداشته باشه. از اون‌جایی که مدرسه، نقش مهمی داره در فرایند دوست‌یابی، بسیار مهمه که علت‌های این‌که چرا یه کودک نمی‌تونه دوست پیدا بکنه مشخص بشه. آیا اون بچه‌ی خجالتی هست؟ آیا به خاطر زودرنج بودنش دوستان خودش رو از دست می‌ده یا به خاطر برخوردهای پرخاشگرانه؟

اموزش دوست‌یابی در مدرسه

سن مدرسه، به عنوان آغازگر روابط اجتماعی افراد حساب می‌شه و برای همین بسیار مهمه که افراد قبل از سن مدرسه تونسته باشن این مهارت‌ها رو به دست بیارن. بعضی از بچه‌ها، به دلیل تجربه کردن فضای مهدکودک، یا کلاس‌های آموزشی دیگه، خیلی راحت‌تر ارتباط برقرار می‌کنن ولی بعضی از بچه‌های دیگه، هیچ وقت محیطی غیر از محیط خونه رو تجربه نداشتن و بازی با بچه‌های دیگه رو در زمان محدودی و به صورت بی ثباتی تجربه کردن. به این ترتیب برای اون‌ها، مهارت دوستیابی، بسیار دشوار تر از بقیه کودکانیه که این روابط رو تجربه کردن. به این ترتیب، در مدرسه اون‌ها در برقراری ارتباط با دیگران دچار مشکل می‌شن. بسیار مهمه که معلمان و مربیان در مدرسه به این توجه داشته باشن. برای بچه‌ها آموزش‌های مربوط به مهارت دوستیابی برگذار بکنن و به اون‌ها درمورد اهمیت دوست و دوست‌یابی توضیحاتی رو ارائه بدن. هم‌چنین خونواده‌ها نیز باید در خونه با بچه‌ها تمرین و تکرار کنن تا زودتر به مهارت دوستیابی برسن.

روش حل مشکل دوست یابی کودک

راهکارهای زیادی وجود داره که می‌تونیم به کودک خودمون کمک کنیم که این مهارت‌ دوستیابی رو یاد بگیره. البته هر کدوم از این راه‌حل‌ها، به تناسب هر کودک و خصوصیت‌هایی که داره، می‌تونه استفاده بشه.

معرفی خود

می‌تونیم در خانه با بچه‌ها بازی «معرفی خود» انجام بدیم. ما در نقش فرزندمون، خودمون رو به او که مثلا بچه‌ای  در مدرسه هست، معرفی می‌کنیم. بعد نقش‌ها رو جا به جا می‌کنیم و از کودک می‌خوایم که بیاد و حالا اون خودش رو به ما  معرفی کنه. این کار باعث می‌شه که کودک مهارت اولی برای شروع رابطه با فرد دیگه رو یاد بگیره.

گفت و گو و ارتباط

بعد از این‌که معرفی به کودک رو آموزش دادیم، میایم مرحله‌ی بعدی رو با هم تمرین می‌کنیم. این‌که چه حرف‌هایی رو می‌تونیم به بچه‌ای که قصد داریم باهاش دوست بشیم می‌تونیم بزنیم. از چیزهای ساده‌ای که بینمون مشترکه صحبت می‌کنیم. مثلا:« به نظرم معلممون یه خورده از بقیه‌ی معلم‌ها مهربون‌تره نه؟» بعد می‌تونیم رفته رفته علاقه‌های خودمون رو هم وارد بحث بکنیم مثلا این‌که:« به نظرم خیلی قشنگ شعر می‌خونه و شایدم به خاطر اینه که من عاشق شعرم، تو چی؟». این صحبت‌ها و گفت و شنودها رو با کودک در خونه تمرین کنین. همینطور به اون یادوار بشین که نباید خیلی پرحرفی بکنه طوری که فرد خسته بشه. شنونده‌ی خوبی بودن هم جزئی از این مهارت دوست‌یابی هست.

الگوی مناسب

یادتون باشه که شما، الگو و آینه‌ای از رفتارها هستین که واکنش‌ها و عمل‌های کودک رو شکل می‌ده. شما باید خودتون در روابط اجتماعی و دوست‌یابی مشکلی نداشته باشین و به خوبی عمل بکنین تا فرزند شما، با الگو قرار دادن، بتونه بهترین عملکرد رو  در مهارت دوستیابی، داشته باشه. سعی کنین اگر تماس تلفنی با دوستتون می‌خواین برقرار کنین، در حضور کودک باشه. واژه‌ها و جملاتی که شما در ارتباط با دوستتون استفاده می‌کنین، برای کودک می‌تونه الگوی مناسبی باشه. هم‌چنین در ارتباطات حضوری نیز، نحوه سلام و احوال پرسی و گفت‌و گوهای شما، برای کودک الگوی خوبی برای یاد گرفتن مهارت دوستیابی مؤثر هست.

پافشاری و تنبیه

به هیچ وجه کودک خود رو به خاطر نداشتن مهارت دوستیابی و ارتباط مؤثر، تنبیه نکنین. اگر در حضور خودتون کودک از برقراری ارتباط با دیگران کوتاهی کرد و از سلام کردن ممانعت کرد، کودک رو سرزنش، تحقیر و تنبیه نکنین. این کار اعتماد به نفس کودک رو برای برقراری ارتباط با دیگران کم می‌کنه و بنابراین، شرایط رو برای برقراری ارتباط مؤثر، کودک با دیگران رو بیش از پیش بدتر کردین.

ویژگی یه دوست خوب

برای کودک، در قالب داستان و قصه و فیلم، ویژگی‌های یه کودک خوب رو یاداور بشین. کودک باید بدونه برای این‌که بتونه دوستان خودش رو حفظ کنه و از دست نده، چه ویژگی‌هایی داشته باشه و چه چیزهایی رو رعایت کنه. از طرفی متوجه می‌شه چه کسانی به هیچ وجه نمی‌تونن دوست خوبی برای اون باشن. با افزایش مهارت دوستیابی، کودک هیچ وقت، در دام بچه‌هایی که از کودکانی مثل کودک ما هستن، قرار نمی‌گیرن.

دعوت به خانه

برای این‌که رابطه‌های دوستی کودک ما محکم‌تر بشن، می‌تونیم به اون کمک کنیم. به عنوان مثال می‌تونیم از دوستش دعوت کنیم که برای ناهار به خونه ما بیاد. یا این‌که با او برنامه‌ای بریزیم و بخوایم که باهم به پارک و یا شهربازی بریم. به این ترتیب، با گذروندن وقت بیشتر با دوستانشون، بهتر می‌تونن رابطه‌های دوستی محکم‌تر و طولانی مدتی را داشته باشن و مهارت دوستیابی در اون‌ها تقویت بشه.

سخن آخر

مهارت دوستیابی، از مهارت‌هایی هست که همه‌ی افراد در زندگی به آن نیاز دارن. چرا که انسان موجود اجتماعی هست که به برقراری روابط اجتماعی با دیگران نیاز داره. تمرین مهارت دوستیابی در سال‌های اولیه، به اون کمک می‌کنه تا در آینده نیز، روابط اجتماعی موفق‌تری رو داشته باشه. بنابراین بسیار مهمه که کودک تا سن قبل از مدرسه، این مهارت‌ها رو آموخته باشه. در صورتی که این یادگیری تا سال‌های دبستان به تعویق بیفته، ممکنه کودک در مدرسه نتونه به راحتی دوست پیدا بکنه. دلایل مختلفی وجود داره که فرد نتونه به راحتی دوست پیدا بکنه.

 ممکنه کودک ما خجالتی، عصبی و یا زودرنج باشه. مهمه که علت‌های این ناتوانی در مهارت دوستیابی رو در کودک تشخیص بدیم. از مربیان و معلم‌ها برای یادگیری این مهارت ‌ها ی دوستیابی و ارتباط مؤثر استفاده بکنیم. هم‌چنین تمرین‌هایی رو درمنزل با کودک خودمون انجام بدیم و چگونگی شروع ارتباط، گفت وگو و حفظ یک رابطه‌ی دوستی رو به او آموزش بدیم. بدیهیه که اگر هیچ کدوم این راهکارها جواب نداد و کودک ما مشکلات شرم، خشم و یا حساس بودن داشت، باید برای برطرف کردن این مشکل، با روانشناس کودک مشورت کرد.