از بزرگ‌ترین نگرانی‌های والدین، خودارضایی در کودک و نوجوان و دوره هویت‌یابی جنسی آن‌ها هست. هویت‌یابی جنسی یعنی کودک و نوجوان از نظر ذهنی جنسیت خودشون رو بشناسند. هم‌زمان با این رشد جنسی، توجه کردن به اندام تناسلی در کودکان حدوداً از سن دوسالگی شروع میشه و ممکنه که خودارضایی در کودک و نوجوان در این سن بروز کنه.
این توجه کردن معمولاً به‌صورت بازی‌کردن با اندام تناسلی، خودش رو نشون میده. اولین دلیلی که ممکنه باعث این حرکت بشه، حس کنجکاوی هست، که برای کودکان در سن دوسالگی این کنجکاوی نسبت به خود و اندام‌هایی که دارند، امری طبیعی هست. گاهی اوقات خارش و یا تنگ بودن شلوار باعث توجه بیشتر کودک به این اندام میشه. در این مقاله با ما باشید تا شما رو با خودارضایی در کودک و نوجوان بیشتر آشنا کنیم.
خودارضایی در کودک و نوجوان چگونه است
خودارضایی در کودک و نوجوان گاهی تا سنین پیش از دبستان یک امر عادی و معمولی هست و برای خود تحریکی و بازی با اندام تناسلی که به‌صورت مکرر تکرار نمیشه جای نگرانی نیست. درصورتی‌که این حرکت به‌صورت مداوم تکرار بشه و یا به‌نوعی غیرقابل‌کنترل باشه باید به‌عنوان والد برای کمک به کودک در حل این مشکل اقدام بشه.
گاهی به این دلیل که کودک یا نوجوان به‌خاطر موضوعی احساس ناخوشایند و نارضایتی داره، ممکن هست این حرکت رو انجام بده. این رفتار میتونه ناشی از فشار تنبیه و دعوایی باشه که متوجه او شده، مثل برخورد نامناسب والدین هنگام مواجه شدن با این حرکت. یا میتونه ناشی از اضطراب و استرسی باشه که کودک در موقعیت‌های مختلف در اون قرار گرفته. در هر کدوم از این موارد، کودک برای رهاشدن و احساس آرامش خودش دست به خود تحریکی می‌زنه.
خودارضایی در کودک و نوجوان تا چه زمانی ادامه دارد
کودک یا نوجوان از زمانی که شروع به انجام خود تحریکی و بازی با اندام تناسلی میکنه به دلیل احساس لذتی که از این حرکت داره به‌راحتی اون رو کنار نمیذاره. البته از شش‌سالگی به بعد، بروز خودارضایی در عموم و اجتماع کم میشه. عمدتاً به این دلیله که آگاهی اجتماعی کودکان افزایش پیدا میکنه و اکثر کودکان محافظه‌کاری و احتیاط رو در این سنین یاد می‌گیرن و انجام این حرکت را به خفا و خلوت تنهایی خود می‌برند. کودکان معمولاً این فعالیت رو تا زمانی که به بلوغ نزدیک می‌شوند به‌عنوان نوعی از خودآرامی انجام میدن. اما در سنین نوجوانی با آگاهی و برای لذت بردن در خفا این کارو انجام میدن.
خودارضایی در کودک و نوجوان معمولاً تا زمان بلوغ ادامه داره و همراه با افزایش هورمون‌های جنسی، افکار و کنجکاوی تنش‌های جنسی افزایش می‌یابه. خودارضایی در سنین نوجوانی بخشی از نوجوانی محسوب میشه و تا حدودی عادی هست. اکثر نوجوانان متوجه این موضوع میشن که خودارضایی از نظر جنسی خوشاینده و تشخیصی که می‌دهند اینه که خود تحریکی بیانگر تمایلات جنسی درحال رشد اونها است.
چه زمانی خودارضایی غیرعادی می‌شود
بازی با اندام تناسلی و خودارضایی زمانی میتونه چیزی بیشتر از یک کنجکاوی گذرا باشه که مکرر و شدید بشه و کودک رو آن‌قدر درگیر لذت از خودش بکنه که از تعامل با دیگران کناره‌گیری کنه. اگه خودارضایی در کودک و نوجوان به دور شدن از روال عادی، رفع سریع کسالت، نیاز به راحتی یا رهایی از اضطراب فروخورده منجر بشه و اگه فرد تا حدی به این شکل از لذت از خودش وابسته بشه، درصورتی‌که به سمت راه‌های دیگه‌ای برای احساس خوب داشتن نره، این رفتار غیرعادی و نگران‌کننده میشه.
از مهم‌ترین کارهایی که در این مواقع باید انجام بشه اینه که موقعیتی رو که کودک در اون مجبور به خود تحریکی میشه تا از استرس و یا اضطراب خودش کم کنه و آروم بشه، بررسی و پیدا بشه و هرچه سریع‌تر اصلاح بشه.
علل خود تحریکی کودک
خودارضایی در کودک و نوجوان اگه از حد معمولش بیشتر بشه، ممکنه نشان‌دهنده یک مشکل روانی یا شخصی خیلی جدی باشه. این حرکت میتونه نشونه این باشه که کودک بیش از اندازه استرس داره، یا زیاد درگیر افکار جنسی و تخیلات شده. حتی ممکنه به این دلیل باشه که توجه کافی در خانه به او نمیشه. گاهی اوقات خود تحریکی کودک وسیله‌ای برای ایجاد آسایش شخصی در زمانیه که از نظر عاطفی تحت‌فشار هست. نکته مهم دراین‌خصوص اینه که والدین هرگز نباید کودکان رو به خاطر بازی با اندام تناسلی خود تنبیه یا شرمنده کنن، زیرا این امر ممکنه تأثیرات عمده‌ای بر عزت‌نفس و آرامش کودک با فعالیت جنسی در بزرگسالی داشته باشه. اگه شما به‌عنوان والد، تحریک دستگاه تناسلی را به یک چالش بزرگ تبدیل کنید، در نهایت ممکنه شما باعث تقویت این رفتار بشید و کودک مکرراً اون رو تکرار کنه.
راهکارهای مدیریت خودارضایی در کودکان
اگه قصد دارید در خودارضایی در کودک و نوجوان دخالت کنید و این مشکل رو مدیریت کنید، باید با توصیه‌های عاقلانه این کار رو انجام بدید. اگه کودک شما به اندازه کافی برای چنین گفتگوهایی بزرگ شده، این روش رو امتحان کنید و با کودک خودتون صحبت کنید. گاهی ممکنه این صحبت‌ها برای والدین ناراحت‌کننده باشه، اما این مکالمات زمانی که قابل آموزشه، برای رشد جنسی کودک مفید هست، این نوع صحبت‌ها همچنین میتونه به تقویت روابط بین والدین و کودک کمک کنه.
اما برای کودکانی که ممکنه زیاد استدلال‌پذیر نباشند و صحبت‌کردن رو خوشایند ندونند، تکنیک‌های تقویت مثبت ممکنه مفید باشه، مثلاً به اونها برای بازی نکردن با اندام تناسلی خودشون با خوراکی‌های خاص پاداش بدید.
سعی کنید کودک خودتون رو با دستانش به فعالیت دیگه‌ای علاقه‌مند کنید و به‌نوعی حواسش رو پرت کنید تا کمتر دستش به سمت اندام تناسلی بره. مثل بازی با خاک و یا خمیر بازی کردن.
سعی کنید در کودک نوعی عزت‌نفس متعادل ایجاد کنید. خوبه بدونید کودکانی که در بسیاری از زمینه‌ها مثل خانه، دوستان، مدرسه و فعالیت‌هااحساس خوبی نسبت به خودشون دارند، کمتر به سمت خود تحریکی میرن.
گاهی می‌تونید به کودکتون یک شیء امنیتی مانند خرس عروسکی، عروسک و … بدید تا در جمع همراهش باشه، زیرا ممکنه از بازی تناسلی برای آرامش خودش در موقعیتی ناآشنا استفاده کنه.
همچنین می‌تونید با بیشتر کردن در آغوش گرفتن و نوازش، محبتی رو که والد نسبت به فرزندش داره نشون بدید.
خودارضایی و خود تحریکی در نوجوانان
در نوجوانان، خود تحریکی به دلیل تغییرات ایجاد شده در هورمون‌ها و دوران بلوغ بسیار زیاد اتفاق می‌افته. در این سنین نکته مهم جنبه روانی خودارضایی هست. از اونجایی که در سنین کودکی این حرکت توسط والدین زشت و ناپسند شمرده شده و به‌درستی در اون زمان با کودک این مطلب حل نشده، نوجوانان هرزمانی که اقدام به خودارضایی می‌کنند دچار احساس شرمندگی و … می‌شوند و شخصیتشون رو بی‌ارزش می‌دونند و فرو می‌ریزند. بروز چنین افکار مخربی به‌مرورزمان باعث میشه شخصیت نوجوان دچار تزلزل بشه و این زمینه رو برای بیماری‌های روانی ایجاد کنه که بروز پیدا کنن.
همچنین تأثیر منفی دیگه‌ای که داره ایجاد اضطراب و تنش هست که باعث میشه نوجوان تعداد دفعات خودارضایی رو بیشتر کنه و این امر به ایجاد چرخه باطل و پایان‌ناپذیری منجر میشه. پس در این سنین، بار روانی منفی که خودارضایی داره خیلی بیشتر هست از خود انجام این حرکت. و اثرات تخریبی که بر روی نوجوان میذاره بسیار جبران‌ناپذیر هستند.
راه‌های درمان خودارضایی نوجوانان
در با راهکارهای درمان خودارضایی در کودک و نوجوان با ما باشید. یکی از این راهکارها میتونه ایجاد رژیم غذایی متناسب و سالم باشه. همچنین کاهش مصرف مواد غذایی که موجب افزایش میل جنسی میشه هم میتونه در این زمینه مؤثر باشه.
از جمله عواملی که در درمان خود تحریکی نوجوانان بسیار مؤثر هست، ورزش و فعالیت بدنیه. نوجوان با ورزش‌کردن و انجام این فعالیت‌ها تا حدودی انرژی روانی و جنسی خودش رو مصرف میکنه.
توجه به این نکته که چه پوششی مناسب‌تره بسیار مهم هست، برای مثال پوشیدن لباس‌های تنگ و چسبان و یا نپوشیدن لباس موقع خواب، تمایل به خودارضایی رو در نوجوان بیشتر میکنه.
تا قبل از اینکه نوجوان خوابش بگیره و یا احساس خستگی کنه با اصرار او رو برای خواب به اتاق نفرستید، زیرا برای مدت طولانی در رختخواب بیدار موندن بزرگ‌ترین عامل تحریک‌کننده برای خودارضایی میشه. لازمه بدونید بیکار بودن بیش از اندازه و تنها موندن از عوامل بسیار خطرناک و مهم در ایجاد این رفتار هستند.
سعی کنید نوجوان رو کمی کنترل کنید تا به سمت خواندن و دیدن تصاویر محرک مجلات، کتاب‌ها و فیلم‌های نامناسب کشیده نشه.
اگه می‌بینید نوجوان اضطراب و استرس زیادی داره که منجر به انجام خود تحریکی میشه، بهترین راه اینه که به اون شیوه‌های درست کنترل و کاهش استرس رو آموزش بدید و یا از شیوه‌های روان‌درمانی و رفتاردرمانی به‌وسیله متخصصین و روان‌شناسان استفاده کنید و عمل خود تحریکی رو درمان کنید.
سخن پایانی
در این مقاله عوامل خودارضایی در کودک و نوجوان رو بررسی کردیم. به این نکته توجه کنید که رشد جنسی و شکل‌گرفتن هویت جنسی فرایندی عادی و طبیعی در کودکان هست. درباره خود تحریکی و خودارضایی در کودک و نوجوان نکته مهم اینه که والدین در این شرایط خونسردی و آرامش خودشون رو حفظ کنند. صبور بودن والد موقع مواجه شدن با خودارضایی فرزند هم نکته قابل‌توجهی هست. در مواردی ممکنه این رفتار گذرا و موقتی باشه و سریع برطرف بشه، پس بیش از حد نگران نباشید. زمانی که احساس کردید این حرکت به یک عادت تبدیل شده و تکرار میشه و یا کودک و نوجوان شما استرس زیاد و اضطراب داره حتماً لازم هست که با مشاور کودک و نوجوان در تماس باشید و این مشکل رو درمان کنید.
در صورت مشکلات زیاد در مورد خودارضایی در کودک و نوجوان حتما با یک روانشناس صحبت کنید. فاطمه مرادی روانشناس و متخصص حوزه کودک و نوجوان آماده ارائه بهترین مشاوره‌های درمانی به شما عزیزان است.
