خلق و خو چیزی است که ما با آن متولد می‌شیم. بچه‌ها می‌تونند خلق و خوی متفاوتی داشته باشند و اگر فرزند شما لجبازه، باید بفهمید که شما تنها نیستید که بچه لجبازی دارید. بسیاری از والدین فرزندان لجبازی دارند و وقتی بچه‌ها خیلی کوچک هستند، این موضوع هیچ اشکالی ندارد. اما روشی که با کودک لجباز خود رفتار می‌کنید، تفاوت بزرگی را در نوع لجبازی و درمان لجبازی در کودکان ایجاد می‌کنه. در مورد لجبازی در کودکان مرحله کودک نوپا و مرحله نوجوانی سخت‌ترین مرحله در نظر گرفته می‌شه.
درک این نکته مهمه که لجبازی بخشی از شخصیت برخی از کودکانه، در حالی که در برخی دیگر، راه آنها برای به کرسی نشاندن حرف‌های خود و ابراز اراده آنهاست. بنابراین، این وظیفه شماست که به کودک خود راه‌های مختلفی رو آموزش دهید که از طریق اونا بتونه استرس رو مدیریت کنه و احساسات و درخواستای خودشو بیان کنه. در این مقاله در کنار ما بمونید تا با راهکارهای موثر برای درمان لجبازی در کودکان آشنا بشید.
ویژگی‌های بچه‌های لجباز
مرز باریکی بین مصمم بودن و لجبازی وجود داره. قبل از اینکه به فکر درمان لجبازی در کودکان باشید، باید با ویژگی‌های بچه‌های لجباز آشنا بشید. در اینجا برخی از ویژگی‌های رفتار لجبازانه وجود دارد که باید به آنها توجه کرد:
- بچه‌های لجباز تمایل دارند هر چیزی رو که می‌تونند با عصیان اشتباه گرفته شود زیر سوال ببرند؛
- اونا می‌خوان شنیده بشن و انتظار دارند که مورد تایید قرار بگیرند، که باعث می‌شه اغلب توجه شما را جلب کنند؛
- اونا تمایل به مستقل بودن و پرحاشیه بودن دارند؛
- ممکنه سخت باشه که اونا را به یک کودک عادی تبدیل کنید، زیرا اونا دارای اراده آزاد هستند؛
- اونا ممکنه به طور مکرر کج خلقی داشته باشند؛
- اونا ویژگی‌های رهبری را نشان می‌دهند و حتی می‌توانند رئیس به نظر برسند؛
- اونا تمایل دارند هر کاری را با سرعت خود انجام دهند.
روانشناسی کودکان لجباز
برای برخورد صحیح با کودک لجباز خود و درمان لجبازی در کودکان، ابتدا مهمه که بفهمید چرا اونا اینگونه هستند و چه چیزی اونا رو اینگونه می‌کنه. این که فرزند شما مصمم باشه یک چیزه و لجبازی یک چیز دیگه. قاطعیت به عنوان «استحکام هدف» تعریف می‌شه، در حالی که لجبازی «امتناع از تغییر فکر، رفتار یا عمل تحت هر فشار خارجی است.» لجبازی میتونه رفتاری ژنتیکی و همچنین رفتاری اکتسابی باشه که با مشاهده دیگران آموخته می‌شه. اما این رفتار رو می‌توان برای اثبات مولد و ملایم بودن فرزند شما به یک فرد خوب هدایت کرد.
چگونه با بچه‌های لجباز رفتار کنیم
نوزادان، کودکان نوپا، نوجوانان – لجبازی میتونه در هر سنی ظاهر بشه و سپس تا بزرگسالی ادامه پیدا کنه. به عنوان یک پدر و مادر، مهمه که راه‌هایی برای رفتار با کودک لجباز خود بیابید، به گونه‌ای که بتونید رفتار او رو بدون استرس محدود کنید. در اینجا چند تکنیک برای رفتار با کودک لجباز وجود دارد:
بحث نکنید
کودکان لجباز همیشه آماده رویارویی با مشاجره هستند. بنابراین، این فرصت رو به اونا ندید. درعوض، به حرف‌های فرزندتون گوش فرا بدید و به جای مشاجره، اون رو به یک گفتگو تبدیل کنید. وقتی نشان می‌دید که آماده گوش دادن به طرف داستان اونا هستید، باعث می‌شه که اونا نیز به آنچه شما برای گفتن دارید گوش دهند.
یک اتصال ایجاد کنید
فرزندتون رو به انجام کاری که نمی‌خواد مجبور نکنید. این فقط اونا رو سرکش‌تر می‌کنه و اونا دقیقاً کاری رو انجام می‌دهند که قرار نیست انجام دهند. بنابراین، اگر می‌خواهید فرزندتون تماشای تلویزیون رو متوقف کنه و به جای اون تکالیف خود رو انجام دهد، سعی کنید مدتی با او تلویزیون تماشا کنید. این کار باعث ایجاد رفاقت می‌شه و پس از مدت کوتاهی، می‌تونید از فرزندتون بپرسید که آیا دوست داره در حین خواندن کتابتون تکالیف خود رو انجام دهد یا اینکه در نزدیکی شما نشسته و کاری انجام دهد.
چند انتخاب ارائه دهید
گفتن به یک کودک لجباز چه کاری انجام دهد، راه مطمئنی برای شعله‌ور کردن رگه‌ی سرکش اوست. در عوض، گزینه‌هایی رو به اونا پیشنهاد دهید تا از بین اونا یکی رو انتخاب کنند، زیرا این باعث می‌شه احساس کنند که بر زندگی خود کنترل دارند و می‌تونند به طور مستقل تصمیم بگیرند که چه کاری می‌خواهند انجام دهند. برای جلوگیری از سردرگمی فرزندتون، انتخاب‌ها رو محدود نگه‌دارید و فقط دو یا سه گزینه ارائه دهید. به عنوان مثال، اگر قرار است اتاقشان رو تمیز کنند، از اونا بپرسید که آیا می‌خواهند ابتدا با تخت یا کمد شروع کنند به جای اینکه بگویید «از کجا می‌خواهی شروع کنی؟»
از دید بچه‌ها به موضوعات مختلف نگاه کنید
از دیدگاه فرزندتون به موضوع مورد نظر نگاه کنید و سعی کنید بفهمید که چرا این گونه رفتار می‌کنه. اگر قول دادید که اونا رو به پارک ببرید اما به دلیل بد شدن هوا این اتفاق نیوفتاده، باید به اونا توضیح دهید که چرا نمی‌تونید به قول خود عمل کنید. فرزند شما اون رو فقط به عنوان یک وعده شکست خورده می‌بینه، اما با توضیح اینکه چرا نمی‌تونید بیرون برید و با تعیین تاریخ بعدی برای گردش، می‌تونید وضعیت رو نجات دهید.
حفظ آرامش در خانه
یکی از راهکارهای درمان لجبازی در کودکان در خانه حفظ آرامش است. اطمینان حاصل کنید که خانه شما مکانی است که کودک شما همیشه در آن احساس شادی، راحتی و امنیت کنه. همانطور که بچه‌ها از مشاهده یاد می‌گیرند، در خانه با همه افراد به خصوص همسرتان مودب باشید. اونا احتمالاً آنچه رو که می‌بینند تقلید می‌کنند، بنابراین ضروریه که آرامش خودتون رو حفظ کنید و از بحث و جدل و همچنین توهین در مقابل کودک اجتناب کنید.
مهارت‌های مذاکره خود را تقویت کنید
برای درمان لجبازی در کودکان مهارت‌های مذاکره رو در خودتون تقویت کنید. کودکان لجباز وقتی چیزی رو درخواست می‌کنند، به سختی می‌تونند یک امتناع صریح رو جذب کنند. بنابراین، در عوض، سعی کنید به جای وضع قانون، با آنها مذاکره کنید. به عنوان مثال، اگر فرزندتون اصرار داره به دو داستان قبل از خواب گوش دهد، با دستیابی به توافقی که میتونه داستانی رو برای امشب و داستانی دیگر رو برای فردا انتخاب کنه، از لجبازی جلوگیری کنید.
رفتار مثبت را تشویق کنید
الگو باشید و همیشه نگرش مثبت داشته باشید. اگه از کلمات «نه»، «نمی‌تونم» یا «نمی‌خوام» زیاد استفاده می‌کنید، احتمالاً فرزندتون نیز همین کار رو می‌کنه. به لجبازی فرزندتون به جای منفی بافی، با دیدی مثبت نگاه کنید. سعی کنید با پرسیدن سؤالاتی از فرزندتون که پاسخ «بله» یا «نه» رو به همراه داره، از آن بازی بسازید. سؤالات خود رو به گونه‌ای طرح‌ریزی کنید که بیشتر اوقات پاسخ «بله» باشه. این پیام را می‌فرسته که فرزند شما شنیده می‌شه و از او قدردانی می‌شه
به برنامه‌ها پایبند باشید
پایبندی به برنامه‌های روزمره و همچنین برنامه‌های هفتگی میتونه به بهبود رفتار و همچنین عملکرد فرزند شما در مدرسه کمک کنه. زمان خواب باید تعریف بشه و باید به گونه‌ای باشه که استراحت کافی رو برای کودک شما فراهم کنه. کم‌خوابی و خستگی میتونه منجر به مشکلات رفتاری در کودکان سه تا دوازده ساله بشه. بنابراین برای درمان لجبازی در کودکان به این موضوع توجه داشته باشید.
قوانین و عواقب را وضع کنید
کودکان لجباز برای رشد به قوانین و مقررات نیاز دارند. بنابراین، مرزها رظو تعیین کنید و انتظارات خود رو در یک جلسه خانوادگی روشن کنید. از فرزند خود بخواهید که در مورد پیامدهای اون و همچنین دیدگاه او در مورد هر یک از این موارد، نظرات خود رو ارائه کنه. مهمه که در مواقعی انعطاف‌پذیر باشید، مانند زمانی که در تعطیلات هستید یا در مواقعی که فرزندتان رفتاری مثال زدنی از خود نشان میده. این به اونا می‌رسونه که پیروی از قوانین نیز می‌تواند پاداش‌دهنده باشد.
تربیت یک کودک لجباز
تربیت فرزند لجباز کار آسانی نیست. اگه سریع راه حلی برای درمان لجبازی در کودکان پیدا نکنید، هر چیز کوچکی میتونه هر روز به یک مبارزه تبدیل بشه. شما ممکنه با اطلاعات زیادی در مورد نحوه کنترل رفتار لجباز کودکان مواجه شده باشید، اما هر روز یک چالش جدیده. تنبیه یک کودک لجباز ممکنه در همه موارد بهترین راه حل نباشه و یافتن راه حل بهتر میتونه موثرتر باشه.
خورندگان ایرادگیر
بیشتر کودکان در مورد غذا و وعده‌های غذایی می‌تونند دمدمی مزاج باشند و اگر کودک لجبازی داشته باشه، بیشتر از بقیه بچه‌ها در مورد غذاهای مختلف ایراد می‌گیره. برای درمان لجبازی در کودکان سعی کنید بخش‌های کوچکی از غذای مختلف رو برای کودک خود سرو کنید و به او اجازه دهید انتخاب کنه که از چه چیزی بیشتر می‌خواهد بخورد. شما همچنین می‌تونید سعی کنید با تهیه دستورالعمل‌های خلاقانه با مواد سالم، غذا را خوش‌طعم‌تر کنید. همچنین، سعی کنید کودک خود رو در کارهای مربوط به غذا مانند چیدن سفره درگیر کنید. پاداش دادن به اونا مانند یک دسر مورد علاقه برای تمام کردن وعده‌های غذایی اونا نیز میتونه لجبازی رو کم کنه.
نبردهای کمد لباس
یکی از دلایل رایج اختلاف، هر بار که فرزند شما می‌خواد چیزی بپوشه که برای موقعیت یا آب و هوای بیرون مناسب نیست، اتفاق می‌افته. یکی از راه‌های کاهش لجبازی اینه که لباس‌های فرزندتون رو مرتب کنید و هر دو هفته یکبار اونارو عوض کنید. همچنین، لباس‌های نامناسب فصل رو کنار بگذارید، بنابراین یک دلیل کمتر برای درگیری وجود داره. هر زمان که می‌خواهید فرزندتون لباس عوض کنه، دو یا سه لباس مختلف بچینید و از او بخواهید که بین اونا انتخاب کنه. اینطوری آنها از تصمیم گیری خوشحال می‌شن و درگیری پیش نمیاد!
مبارزات قبل از خواب
با نزدیک شدن به زمان خواب، کودک شما شروع به دویدن می‌کنه و سعی می‌کنه آدرنالین خونش رو بالا ببره، بنابراین به راحتی به خواب نمی‌ره. بنابراین، حدود 30 دقیقه قبل از اینکه چراغ خاموش بشه، موسیقی آرام بخش رو روشن کنید و نور رو کم کنید. تلویزیون را خاموش کنید و از کودکتون بخواهید لباس خوابش رو بپوشه. در اینجا با دادن گزینه انتخاب لباس خواب و پوشیدن اون یا کمک گرفتن از شما، از دعوا خودداری کنید. درست قبل از اینکه اونا رو به سمت اتاق خواب ببرید، چند دقیقه با کودک خود ارتباط برقرار کنید و از او بپرسید که آیا چیزی برای گفتن در مورد روز خود داره.
فاطمه مرادی
من، فاطمه مرادی، کارشناس ارشد روانشناسی کودک و نوجوان کنار شما هستم تا رابطه‌ی بهتری با فرزندان خود داشته باشید.
میتونم بگم احساس و لذتی که در این سالها به عنوان مشاور و روانشناس بدست آوردم یه چیزی شبیه لذت قابل اعتماد و راز دار بودنه ، لذت شنیدن حرف های فریاد نشده از پس سینه ها، لذت شکستن بغض ها و همدلی ، دانستن رفتارها، فکرها واحساس ها، لذت به بینش رساندن انسان ها و پذیرش آدم ها بدون هیچ قید و شرطی …
برای کسب اطلاعات بیشتر سایر مقالات سایت من مانند درمان خجالتی بودن و کمرویی در کودکان و افسردگی چیست؟ علائم افسردگی و درمان افسردگی را نیز مطالعه کنید.
جمع‌بندی
برای درمان لجبازی در کودکان سخت‌گیر نباشید. داشتن فرزند لجباز چیز بدی نیست. در واقع، دیده شده است که کودکانی که این ویژگی‌ها رو دارند اغلب در تحصیلات و همچنین در زندگی کاری خود موفق می‌شن. اونا کمتر مستعد تسلیم شدن در برابر فشار همسالان هستند که به اونا کمک می‌کنه از چیزهای اشتباهی که ممکنه دوستانشان درگیر اون باشن، دوری کنند. تمرین نظم و انضباط موثر و تلاش برای درک فرزندتون میتونه کمک زیادی به تبدیل شدن او به بزرگسالی مسئولیت‌پذیر، هرچند با اراده قوی کنه.
