تیک های شایع کودکی به حرکات ناخودآگاه و تکراری اطرافیان به ویژه کودکان اشاره دارند. تیک‌ها ممکن است در قالب حرکات بدون معنا، صداهای غیرعادی یا حتی کلام تکراری در بیشتر کودکان دیده شوند. در این مقاله، تیک های شایع کودکی و درمان تیک های کودکی را بررسی خواهیم کرد. برای کسب اطلاعات بیشتر درباره کودکان مقاله معنا و نشانه‌های دلبستگی ایمن و ناایمن در کودکان را نیز مطالعه کنید.
تیک های شایع کودکی
تیک های شایع کودکی عبارتند از:
- تکان دادن سر
- حرکات صورتی مانند چشم باز و بسته کردن، بغل کردن صورت و پف کردن با لب
- حرکات شانه و گردن مانند گردش گردن و کج کردن شانه ها
- حرکات بدنی مانند نواختن انگشتان یا پازندگی
- تکرار کردن کلام، صداهای غیرعادی مانند سکسکه و صدای بلند در حین صحبت کردن
تیک های شایع کودکی ممکن است به صورت یک تیک ساده شروع شوند و به مرور زمان شدت بیشتری پیدا کنند. برخی از تیک‌ها ممکن است به صورت یک شرایط پیش زمینه تشدید شوند، مانند استرس یا اضطراب.
معرفی تیک های شایع کودکی
تیک های شایع کودکی عبارتند از حرکات بدون اراده و ناگهانی که به صورت مکرر و پیوسته تکرار می‌شوند. برخی از تیک های شایع کودکی شامل موارد زیر هستند:
- تیک چشمی: شامل بلوغ چشم یا چشمک زدن به صورت پیوسته و تکراری است.
- تیک صدایی: شامل بیرون آوردن صداهایی مانند کرک کردن مفاصل یا دیگر صداهای مشابه است.
- تیک حرکتی: شامل حرکاتی مانند جریان دادن بدن، تکان دادن سر و یا سایر حرکات پیچیده است.
- تیک شخصیتی: شامل رفتارهایی مانند قرار دادن اشیاء در دهان، جمع کردن موهای سر و یا نواختن صداهایی مشابه است.
- تیک حرکتی/صدایی: شامل ترکیبی از حرکات و صداهای بیرون آمده از بدن مانند تکان دادن سر و صدایی مشابه دیگر تیک‌ها است.
باید توجه داشت که تیک‌ها در بیشتر موارد بی‌خطر هستند و به صورت خودبخود برطرف می‌شوند، اما در صورتی که تیک‌ها باعث محدودیت فعالیت کودک شود و یا با اضطراب و استرس همراه باشند، بهتر است به پزشک معالج مراجعه کنید. برای کسب اطلاعات بیشتر مقاله تیک های دوران کودکی کداماند؛ اختلال تیک چیست را نیز بخوانید.
درمان تیک های کودکی
درمان تیک های کودکی شامل موارد زیر است:
- مشاوره رفتاری: مشاوره رفتاری به کودکان و خانواده‌ها کمک می‌کند تا به مدیریت تیک‌های کودکی بپردازند. این شامل یادگیری راه‌های کاهش استرس و اضطراب، تنظیم برنامه های روزانه و یادگیری راه های کاهش حساسیت به عوامل پیش زمینه تیک‌ها می‌شود.
- درمان دارویی: در برخی موارد، داروهایی مانند آنتی دپرسانت‌ها و داروهای ضداضطراب ممکن است به عنوان درمان تیک های کودکی مورد استفاده قرار بگیرند. این داروها به منظور کاهش نشانه‌های تیک‌ها و بهبود عملکرد رفتاری و اجتماعی کودکان استفاده می‌شوند. در هر صورت، قبل از شروع درمان دارویی باید با پزشک معالج مشورت کنید.
- درمان با تکنولوژی روانشناختی: برخی از تکنولوژی‌های روانشناختی، مانند تحریک مغناطیسی تکراری (TMS) و تحریک عصبی عمیق (DBS)، به عنوان روش‌های درمانی برای کودکان با تیک‌های شدید استفاده می‌شوند. این روش‌ها با استفاده از تحریک الکتریکی مغز یا عصب‌ها به کاهش شدید نشانه‌های تیک‌ها کمک می‌کنند.
- روش‌های دیگر: مثلا ماساژ، مدیتیشن، ورزش‌های تنفسی، یوگا و همچنین محدود کردن مصرف شکلات، نوشیدنی‌های دارای کافئین، نوشابه‌های حاوی مواد شیمیایی و دستکاری با شیمیایی‌های مصرفی می‌تواند به کاهش تیک های شایع کودکی کمک کند.
دلایل ایجاد تیک در کودکی
هنوز دقیقاً نمی‌دانیم که چرا برخی از کودکان تیک دارند، اما برخی عوامل می‌توانند نقش در آغاز یک تیک در کودکی داشته باشند. در ادامه به برخی از این عوامل اشاره می‌کنیم:
- عوامل ژنتیکی: اگر یکی از والدین یا افراد خانواده کودک تیک داشته باشد، احتمال اینکه کودک هم تیک داشته باشد بالاتر است. تحقیقات نشان داده‌اند که حدود 50 درصد افرادی که تیک دارند، تحت تأثیر عوامل ژنتیکی قرار می‌گیرند.
- عوامل محیطی: برخی عوامل محیطی مانند تغذیه، میزان استرس، بیماری‌ها و رویدادهای خاص مانند فوت یکی از اعضای خانواده، می‌تواند باعث ظهور تیک در کودکی شود.
- فعالیت‌های بدنی: برخی تحقیقات نشان داده‌اند که فعالیت بدنی ورزشی و رویارویی با موقعیت‌های استرس‌زا ممکن است به ظهور تیک در کودکی منجر شود.
- بیماریهای مرتبط با تیک: برخی از بیماری‌هایی مانند بیماری هنتینگتون و سندرم ژیلبرت می‌توانند با ظهور تیک همراه باشند.
با این حال، بیشتر موارد تیک های کودکی بی خطر هستند و به صورت خودبخود رفع می شوند. در صورتی که تیک ها به گونه‌ای باشند که زندگی روزمره کودک را مختل کنند، بهتر است به پزشک معالج مراجعه کرده و از او در خصوص درمان تیک های کودکی پرسش کنید.
درمان تیک های شایع کودکی با کمک فاطمه مرادی روانشناس کودک و نوجوان
تیک های شایع کودکی به طور کلی بی‌خطر هستند و به صورت خودبخود رفع می‌شوند، اما در صورتی که تیک‌ها به گونه‌ای باشند که زندگی روزمره کودک را مختل کنند، می‌توان با درمان آنها بهبودی را تجربه کرد. در اینجا، با کمک فاطمه مرادی روانشناس کودک و نوجوان، به برخی روش‌های درمان تیک های شایع کودکی پرداخته‌ایم:
روش مشاهده و صبر
در بسیاری از موارد، تیک‌های کودکی به صورت خودبخودی رفع می‌شوند و بهبودی در این موارد برای کودک مهم است. بنابراین، در بسیاری از موارد، کمک به کودک در پذیرش تیک‌ها و صبر برای رفع آنها می‌تواند مفید باشد.
مدیریت استرس
استرس می‌تواند بر ظهور تیک‌های کودکی تأثیرگذار باشد. در این راستا، می‌توان با کمک روانشناس، به کودک کمک کرد تا با شناخت و مدیریت استرس خود، تأثیرات منفی استرس بر تیک‌ها را کاهش دهد.
روش‌های تنفسی و آرامش بخش
روش‌های تنفسی و آرامش‌بخش مانند تمرین تنفس عمیق، تمرین مدیتیشن و یوگا می‌توانند به کودک کمک کنند تا با موقعیت‌های استرس‌زا و اضطرابی که ممکن است باعث ظهور تیک شود، بهتر روبرو شود.
مشاوره خانواده
برای درمان تیک های شایع کودکی، مشاوره خانواده نیز می‌تواند مفید باشد. در این راستا، می‌توان با کمک روانشناس کودک و نوجوان، به مشکلات خانوادگی و مشکلاتی که ممکن است باعث استرس و نگرانی کودک شوند، پایان داد.
نتیجه‌گیری
در کل، تیک های شایع کودکی ممکن است برای خود کودک و خانواده‌اش مشکل‌ساز شوند، اما با توجه به مواردی که در بالا ذکر شد، می‌توانید به راحتی مدیریت آنها را برعهده بگیرید. برای بهترین درمان تیک های کودکی، بهترین راه‌حل این است که با پزشک معالج مشورت کنید و از او درمان مناسبی برای کودک خود دریافت کنید. با این رویکرد، می‌توانید بهبود رفتاری کودک خود را تسهیل کنید.
