روانشناسی کودک

کودکان یکی از دغدغه‌های اصلی خونواده‌ها هستن. معمولا خونواده‌ها همه‌ی توان و نیروی خودشون رو برای فرزند خود می‌گذارن و همه‌ی تلاش خود رو می‌کنن که فرزندانشون در بهترین شرایط، بزرگ بشن. علاوه بر این‌که آن‌ها سعی می‌کنن نیازهای مادی رو به خوبی برطرف کنن، به فکر بیماری‌ها و مشکلات جسمی آن‌ها هم هستن و از دغدغه‌های آن‌هاست که  فرزندشان در سلامت جسمی به سر ببرن.

با این همه گاه شاهد این هستن که کودک اون‌ها با وجود داشتن همه‌ی شرایط رفاهی، خیلی خوشحال نیستن، منزوی هستن، پرخاشگری می‌کنن و بهونه می‌گیرن. این مواقع، والدین عصبی می‌شن و شاید احساس کنن که این رفتار کودک عمدی و ناسپاسی هست و بنابراین، اون‌ها رو بیش از پیش عصبی بکنه. اما آیا پدر ومادرها، از علت این رفتارها در فرزند خودشون مطلع هستن؟ و آیا می‌دونن که چه علائمی در کودک نه تنها نشون‌دهنده‌ی لجاجت اون‌ها نیست، بلکه زنگ خطری هست که باید به فرزندشون کمک بکنن و به روانشناس کودک مراجعه بکنن؟

زنگ‌خطرهای رفتارهای کودک

همه‌ی بچه‌ها، درست شبیه بزرگسالان ممکنه برخی ویژگی‌های خوب و برخی ویژگی‌های بد داشته باشن. بعضی از آن‌ها اقتضای سن آن‌هاست و بعضی دیگه غیر عادی هست و باید حتما به روانشناس مراجعه بشه چرا که احتمال وجود خطری جدی‌تر از چیزی که مشاهده می‌شه وجود داره. در ادامه به برخی از این ویژگی‌ها اشاره می‌کنیم.

اختلال در خواب و خورد خوراک

تغذیه و خواب کودک، دو نشانه‌ی خیلی مهم است که سلامت کودک رو نشون می‌ده. اگر چه برخی از الگوها و عادت‌های غذایی و خواب، ممکنه به علت شرایط محیطی چون، دیر خوابیدن دیگر اعضای خونواده، پخش برنامه‌ی دلخواه کودک و حضور مهمان بوجود اومده باشه که نیازمند برنامه‌ی درست برای اصلاح هست. اما گاهی بدون هیچ تغییر خاصی در بافت خونواده، شاهد تغییر در میزان زمان خواب کودک و میزان غذایی که می‌خوره هستیم. در این صورت باید به عنوان یک زنگ خطر به آن نگاه کنیم. چه علتی می‌تونه وجود داشته باشه که کودک من برعکس همیشه، دیر به خواب بره و یا غذای کم‌تری به نسبت گذشته به خوره؟ آیا نیاز به مراجعه به روانشناس کودک هست؟

غم و ناراحتی

ممکنه به دلایلی از جرو بحث ساده با یه دوست، نرسیدن به نمره‌ی مورد نظر در مدرسه، دوری از پدر یا مادر یا تمایل به خرید یک وسیله‌ی بازی، ناراحت باشه. اما گاهی اوقات شاهد هستیم که کودک، بدون هیچ دلیل و رخداد خاصی، مدام ناراحت هست. چیزی اون رو خوشحال نمی‌کنه، حتی خرید خوراکی و اسباب‌بازی مورد دلخواهش هم اون رو سر ذوق نمیاره. اگر با شرایطی این چنینی مواجه شدین، حتما به عنوان یک هشدار به اون نگاه بکنین و در اولین فرصت به روانشناس کودک مراجعه کنین.

انزوا و درخود فرو رفتن، صحبت درباره مرگ، پرخاشگری و مشکلات جسمانی از دیگر زنگ خطرهایی است که باید توجه داشته باشید.

زمینه‌سازهای مشکلات روانی کودکان

جدایی والدین

طلاق و جدایی والدین، مشکلات روحی زیادی را متوجه همه‌ی اعضای خونواده می‌کنه. استرس‌های تنها شدن، جدایی اجباری از یک والد و ترک همیشه یک والد دیگه، به علاوه‌ی دعوا و مشاجره‌های احتمالی که قبل از طلاق، می‌تونه شرایط بدی رو برای کودک رقم بزنه و اون رو از لحاظ روانی آسیب‌پذیر بکنه. بنا براین، اگه در شرایط مشابهی قرار دارین، مراقب کودک باشین تا اگر متوجه تغییراتی در او شدین، خیلی زود به روانشناس کودک مراجعه کنین.

بیماری جدی

گاهی اوقات کودک دچار بیماری جسمی جدی هست که مجبور به گذروندن زمان‌هایی در بیمارستان و مراکز درمانی می‌شه. این رفت و آمدهای پی در پی به بیمارستان‌ها و مراکز درمانی، نه تنها شما رو خسته می‌کنه، بلکه ممکنه  کودک رو هم دلزده، غمگین وحتی منزوی کنه. در این شرایط، حواستون به حال روحی کودک باشه. زمان‌هایی که در بیمارستان نیست، برای تفریح اون وقت بگذارین، با او بازی کنین و اون رو به مراکز بازی ببرین. این مهمه که شما خودتون روحیه خودتون رو حفظ کنین و به هیچ عنوان در مقابل کودک ناراحتی خود رو نشون ندین. به کودک خودتون قول بدین که همه‌ی این شرایط موقته و به زودی همه چیز تموم می‌شه.

خواهر یا برادر جدید

همه‌ی بچه‌ها واکنش یکسانی به تولد و حضور عضو جدید در خونواده به یه شکل واکنش نشون نمی‌دن. سن کودک شما، جنسیتش و تا اندازه‌ی زیادی تربیت شما در این واکنش تاثیر می‌ذاره. مراقب روزهای اولی حضور نوزاد در خونه باشین. این اتفاق می‌تونه تا اندازه‌ی زیادی برای کودک شما درگیری‌های روحی به همراه داشته باشه.

مشکلات خانوادگی

با توجه به شرایط زندگی و سختی‌هایی که وجود داره، زندگی هیچ کس بدون مشکل نیست و قطعا بالا و پایین‌هایی متوجه زندگی همه می‌شه. گاهی وقت‌ها مشکلات اقتصادی و یا ارتباطی بوجود میاد که می‌تونه شرایط خونه رو کمی به هم بریزه. در این حالت مراقب فرزند خودتون باشین. این شرایط نسبتا بد و کاملا موقتی که ممکنه برای شما عادی باشه، ممکنه برای فرزند شما، مسئله‌ساز باشه.

سواستفاده جسمی، عاطفی یا جنسی

اگر چه والدین معمولا متوجه مورد سواستفاده‌ قرار گرفتن فرزند خود نمی‌شن و فقط علائم و تغییر رفتارهایی در کودک می‌تونه احتمال رخداد اون رو نشون بده، اما گاهی به دلایلی پدر و مادر مطلع میشن. در این صورت، به هیچ وجه این موضوع رو  سرسری نگیرین و حتما به یک روانشناس کودک مراجعه کنین.

یک روانسناس کودک خوب

اگر چه بسیارغم‌انگیز است که ما متوجه آسیب روانی کودکمون بشیم، اما خیلی مهمه که ما تلاش بکنیم کودکمون رو خیلی زود از اون شرایط نجات بدیم. بنابراین شناخت ویژگی‌هایی که یک روانشناس کودک خوب می‌تونه داشته باشه برای ما بسیار مهمه.

موافقت کودک

بسیار مهمه که با کودک خودمون درمورد مراجعه به روانشناس صحبت بکنیم و رضایت اون رو جلب کنیم. وقتی که کودک رو به مرکز مشاوره بردیم، خیلی مهمه که کودک ما بتونه با روانشناس ارتباط برقرار کنه و درواقع از روانشناس خوشش بیاد. موافقت کودک با صحبت‌های روانشناس، می‌تونه به تداوم این جلسات تا بهبودی کامل کودک ما بسیار کمک بکنه.

کودک درون

روانشناس کودک حتما باید کودک درون رو در خودش زنده نگه داشته باشه. این به این معنی نیست که روانشناس رفتارهای بچگانه داره. بلکه به این معناست که بتونه وارد دنیای درونی کودک بشه و با کودک درباره احساسات و رفتارهاش، همراه بشه. در این صورت هست که کودک احساس درک شدن رو می‌کنه و به جلسات درمان علاقه نشون میده.

ارتباط با والدین و نزدیکان کودک

روانشناس کودک حرفه‌ای، علاوه بر برقراری ارتباط خوب با کودک، از اطرافیان او نیز غافل نمی‌شه. معلمان و مربیان کودک و پدر و مادر کودک، کسانی هستن که اطلاع خوبی از اون در اختیار روانشناس می‌ذاره. هم‌چنین سعی می‌کنه با دادن تمرین‌هایی ، والدین رو در روند بهبود کودک درگیر بکنه.

درمان

بعد از شناخت روانشناس کودک خوب، درمان کودک شروع می‌شه. روانشناس با توجه به مشکل مربوطه و ویژگی‌های کودک،

از درمان‌هایی چون درمان فردی، بازی درمانی، خانواده درمانی و بازی درمانی استفاده می‌کنه و بهبود کودک رو رقم می‌زنه.

درمان فردی

در درمان فردی، تاکید روانشناس به ویژگی‌های کودک، توانمندی‌ها و ضعف‌های کودک هست. احساسات کودک شناسایی می‌شه و تفکری که باعث اون احساس هست استخراج می‌شه و به این طریق با تغییر تفکر واحساس کودک، موفق به تغییر و اصلاح رفتار کودک می‌شه.

خانواده درمانی

خانواده به عنوان محل رشد وزندگی کودک بسیار اهمیت داره. بررسی این نکته که چه اتفاقات، اقدامات و یا رفتارهایی در خونواده موجب اسیب کودک شده، بسیار مهمه. در خانواده درمانی ممکنه که روانشناس به اصلاح شیوه‌های تربیتی خونواده بپردازه و یا این‌که تمرین‌هایی رو به خونواده ارائه بده که در خونه با کودک انجام بشه و اون‌ها در روند بهبود کودک خودشون درگیر بشن.

بازی درمانی

بازی، به عنوان جزو جدانشدنی زندگی کودک بسیار مهمه. بچه‌ها بسیاری از احساسات و هیجانات خودشون رو در قالب بازی ابراز می‌کنن. بنابراین در خلال بازی هم می‌شود به تشخیص درستی از مشکل کودک رسید و هم در قالب همون بازی، به اصلاح رفتارها واحساسات کودک پرداخت.

فاطمه مرادی

فاطمه مرادی یکی از بهترین روانشاسان کودک است که شما می‌توانید برای گرفتن وقت مشاوره حضوری و یا آنلاین برای کودکانتان با ما هماهنگ کنید.

نتیجه گیری

کودکان، نورچشمی‌های خانواده و از مهم‌ترین عنصر زندگی پدر و مادرها هستن. آن‌ها همه تمرکز و توان خود را برای داشتن زندگی راحت برای کودکشون می‌گذارن اما با این حال گاهی ممکنه شاهد این باشن که کودکان شاد و خوشحالی ندارن، منزوی هستند و یا بیش از حد عصبی هستن. شناسایی علت این مشکلات، به پدر و مادرها کمک می‌کنه که دست به اقدام مناسبی برای بهبود فرزند خودشون بزنند. اختلال در خواب و خوراک، مشکلات متعدد جسمی، ناراحتی و انزوا و پرخاشگری می‌تونه از زنگ خطرهایی باشه که نشون می‌ده حال کودک خوب نیست. علاوه بر اون ممکنه کودک در شرایط جدایی والدین، مشکلات زندگی، سواستفاده جسمی و جنسی، خواهر و برادر جدید و مشکلات جسمی جدی، قرار بگیره که احتمال بوجود آمدن شرایط روحی بد رو، برای اون‌ها وجود داره.

در این شرایط مهمه که روانشناس کودک خوب شناسایی و برای درمان اقدام بشه. یک روانشناس کودک خوب باید مورد تایید و موافقت کودک باشه، کودک درون خودش رو زنده نگه داشته باشه و با احساسات کودک همراه باشه و هم‌چنین با افراد نزدیک کودک در ارتباط باشه. امید هست که با شناسایی روانشناس کودک خوب و اقدام به موقع، کودک از آسیب‌های روانی نجات پیدا بکنه.