اضطراب جدایی یک مرحله طبیعی رشد برای نوزادان و کودکان نوپا است. کودکان خردسال اغلب دوره‌ای از اضطراب جدایی را تجربه می‌کنند، اما بیشتر کودکان در حدود 3 سالگی از اضطراب جدایی پیشی می‌گیرند.
در برخی از کودکان، اضطراب جدایی نشانه وضعیت جدی‌تری است که به نام اختلال اضطراب جدایی شناخته می‌شود و از سنین پیش دبستانی شروع خواهد شد.
اگر اضطراب جدایی کودک شما شدید یا طولانی به نظر می‌رسد -به خصوص اگر با مدرسه یا سایر فعالیت‌های روزانه تداخل داشته باشد یا شامل حملات پانیک یا سایر مشکلات باشد- ممکن است اختلال اضطراب جدایی داشته باشد. اغلب این به اضطراب کودک در مورد والدینش مربوط می‌شود، اما می‌تواند به مراقب نزدیک دیگری نیز مربوط باشد.
به ندرت، اختلال اضطراب جدایی می‌تواند در نوجوانان و بزرگسالان نیز رخ دهد و باعث ایجاد مشکلات قابل توجهی در ترک خانه یا رفتن به سر کار شود. اما خوشبختانه این اختلال قابل درمان است.
علائم اختلال اضطراب جدایی
اختلال اضطراب جدایی زمانی تشخیص داده می‌شود که علائم برای سن رشد بیش از حد باشد و باعث ناراحتی قابل توجهی در عملکرد روزانه آن‌ها گردد. علائم ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- پریشانی مکرر و بیش از حد در مورد پیش‌بینی یا دوری از خانه یا عزیزان؛
- نگرانی دائمی و مفرط در مورد از دست دادن والدین یا عزیزان دیگر در اثر بیماری یا فاجعه؛
- نگرانی دائمی از اینکه اتفاق بدی بیفتد، مانند گم شدن یا ربوده شدن، باعث جدایی از والدین یا سایر عزیزان؛
- امتناع از دوری از خانه به دلیل ترس از جدایی؛
- مدام می‌گوید: «نمی‌خواهم در خانه تنها باشم و پدر یا مادر یا عزیز دیگری در خانه نباشند.»؛
- بی میلی یا امتناع از خوابیدن دور از خانه بدون والدین یا عزیزان دیگر در نزدیکی؛
- کابوس‌های تکراری در مورد جدایی؛
- شکایت مکرر از سردرد، معده درد یا علائم دیگر هنگام جدایی از والدین یا عزیزان دیگر.
اختلال اضطراب جدایی ممکن است با اختلال پانیک و حملات پانیک مرتبط باشد – دوره‌های مکرر احساسات ناگهانی شدید اضطراب و ترس یا وحشت که در عرض چند دقیقه به اوج خود می‌رسد.
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد
اختلال اضطراب جدایی معمولاً بدون درمان از بین نمی‌رود و می‌تواند منجر به اختلال هراس و سایر اختلالات اضطرابی در بزرگسالی شود.
اگر در مورد اضطراب جدایی فرزندتان نگرانی دارید، با پزشک اطفال یا یک روانشناس کودک خبره صحبت کنید.
علل
گاهی اوقات، اختلال اضطراب جدایی می‌تواند با استرس زندگی که منجر به جدایی از یک عزیز می‌شود، ایجاد شود. ژنتیک نیز ممکن است در ایجاد این اختلال نقش داشته باشد.
عوامل خطر
اختلال اضطراب جدایی اغلب در دوران کودکی شروع می‌شود، اما ممکن است تا سال‌های نوجوانی و گاهی تا بزرگسالی ادامه یابد.
عوامل خطر ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- استرس یا از دست دادن زندگی که منجر به جدایی می‌شود، مانند بیماری یا مرگ یکی از عزیزان، از دست دادن حیوان خانگی مورد علاقه، طلاق والدین، یا نقل مکان یا رفتن به مدرسه؛
- مزاج‌های خاصی که بیشتر از دیگران مستعد ابتلا به اختلالات اضطرابی هستند؛
- سابقه خانوادگی، از جمله خویشاوندان خونی که دارای مشکلات اضطرابی یا اختلالات اضطرابی هستند، نشان می‌دهد که این ویژگی‌ها می‌توانند ارثی باشند؛
- مسائل زیست محیطی، مانند تجربه نوعی فاجعه که شامل جدایی است.
عوارض
اختلال اضطراب جدایی باعث ناراحتی و مشکلات عمده در عملکرد در موقعیت‌های اجتماعی یا محل کار یا مدرسه می‌شود.
اختلالاتی که می تواند همراه با اختلال اضطراب جدایی باشد، عبارتند از:
- سایر اختلالات اضطرابی، مانند اختلال اضطراب فراگیر، حملات پانیک، فوبیا، اختلال اضطراب اجتماعی یا آگورافوبیا؛
- اختلال وسواس فکری عملی؛
- افسردگی.
جلوگیری
هیچ راه مطمئنی برای جلوگیری از اختلال اضطراب جدایی در کودک شما وجود ندارد، اما این توصیه‌ها ممکن است به شما در جلوگیری از بروز این اختلال کمک کند.
اگر نگران این هستید که اضطراب فرزندتان بسیار بدتر از یک مرحله عادی رشد است، در اسرع وقت به دنبال یک مشاوره حرفه‌ای باشید. تشخیص و درمان به موقع می‌تواند به کاهش علائم و جلوگیری از بدتر شدن اختلال کمک کند.
برای کمک به جلوگیری از عود یا بدتر شدن علائم، برنامه درمانی را دنبال کنید.
اگر اضطراب، افسردگی یا سایر نگرانی‌های مربوط به سلامت روان دارید، به دنبال درمان حرفه‌ای باشید تا بتوانید مهارت‌های مقابله سالم را برای فرزندتان الگوسازی کنید.
فاطمه مرادی
فاطمه مرادی بهترین روانشناس کودک و نوجوان در خدمت شما است تا مشکلات مرتبط با فرزندان خود را به صورت حضوری یا غیر حضوری به صورت قطعی درمان کنید.
جمع‌بندی
اضطراب جدایی یک رفتار شایع در کودکان است، اما اگر این رفتار در سنین بالاتر نیز بروز کند و در انجام فعالیت‌های روزانه آ‌ها اختلال ایجاد کند، به عنوان اختلال اضطراب جدایی در نظر گرفته می‌شود و باید درمان شود.
