تلویزیون دیدن در کودکان تا سه سال اول زندگی ممنوعه. برخی والدین وقتی می‌بینن فرزند کوچیکشون مشغول تماشای تلویزیونه خوشحال می‌شن. چون تصور می‌کنن تلویزیون مثل یک پرستار عمل می‌کنه و والدین هم می‌تونن به کارهای روزمره خودشون برسن. تحقیقات نشون داده که تماشای تلویزیون برای کودکان زیر سه سال نه‌تنها فایده‌ای نداره؛ بلکه می‌تونه مضر هم باشه. تماشای برنامه‌های تلویزیونی مخصوص کودک، از سنین 4 یا 5 سال می‌تونه آموزنده باشه؛ اما باید دقت کنید که تماشای تلویزیون برای کودکان باید طبق قوانین و محدودیت‌های خاصی باشه.
ایجاد عادات مناسب برای کودکان هنگام تلویزیون دیدن و مدت زمان تماشای تلویزیون برای کودکان باید اصول خودش را داشته باشه. تماشای بی‌قیدوشرط تلویزیون بدون توجه به محدودیت سنی و محدودیت زمانی می‌تونه آسیب‌های جسمی و روانی زیادی به کودک وارد کنه. در این مقاله از مجموعه مقالات روان‌شناسی خانم فاطمه مرادی روان‌شناس و درمانگر کودک و نوجوان درباره قوانین تماشای تلویزیون در کودکان و عادات مناسب اونا اطلاعات مفیدی را در اختیار ما قرار می‌دن.
اثرات تلویزیون دیدن در کودکان
در دانشگاه سیاتل آمریکا مطالعاتی در زمینه تأثیر تلویزیون دیدن در کودکان انجام شد. مطالعات نشان داد که تماشای تلویزیون در سنین 4-2 سال نه‌تنها سودی برای کودک نداره؛ بلکه می‌تونه آسیب‌هایی جدی به کودک وارد کنه. به دلیل اینکه کودک در این سن دوران بحرانی و طلایی تکامل مغزی خودش را می‌گذرونه.
وقتی کودک با اسباب‌بازی‌ها و وسایلش بازی می‌کنه مغز روابط علت و معلولی را کشف می‌کنه و این روند می‌تونه بر رشد سالم مغز تأثیر به‌سزایی داشته باشه. همین‌طور هنگام تعامل کودک با افراد و دنیای اطرافش، شاخص‌های تکاملی مغز پیشرفت می‌کنه. ازطرف دیگه مطالعات نشون داد که تلویزیون دیدن در کودکان تمایل اونا برای تجسس و کشف دنیای اطراف را کاهش میده. همین‌طور شاهد کاهش تعامل کودک با همسالان و دنیای اطرافش خواهیم بود.
رشد مهارت‌های فردی و تعاملات اجتماعی پیش‌نیاز رشد هوش اجتماعی، هیجانی و فکریه. دو سال اول زندگی کودک زمانی طلایی برای تقویت مهارت تکلم و سخن گفتنه. کودک با تماشای تلویزیون نمی‌تونه صحبت‌کردن را یاد بگیره؛ بلکه تعامل با اطرافیان و همسالان هست که موجب تقویت مهارت صحبت‌کردن در کودک میشه.
کودک برای تکلم باید از کلمات والدینش تقلید کنه و برنامه‌های تلویزیونی نمی‌تونن در این زمینه مفید باشن. مطالعات نشون داده کودکانی که از سنین پایین به طور مداوم تلویزیون تماشا می‌کردن در سنین مدرسه دچار مشکلات توجه و رفتارهای تنشی می‌شن.
قوانین مناسب برای تلویزیون دیدن در کودکان
برای اینکه فرزندانی سالم و قانونمند تربیت کنید باید در زندگی قوانین و محدودیت‌هایی وضع کنید. کودک با پیروی از قوانین کم‌کم یاد می‌گیره که در زندگی نمی‌تونه هرطور که دوست داشت رفتار کنه. چون تخطی از اصول و حدود همیشه می‌تونه اثرات نامطلوب و حتی زیان‌باری بر زندگی فردی و اجتماعی فرد و خانواده داشته باشه.
تلویزیون دیدن در کودکان هم یکی از این موارده. تماشای بی‌قیدوشرط برنامه‌های مختلف تلویزیونی می‌تونه کودک را از تعامل اجتماعی، پرورش مهارت‌های فردی و گروهی دور کنه. در ادامه به بررسی قوانین مهم برای کودکان برای تلویزیون دیدن می‌پردازیم.
1. محدودیت زمانی
وقتی مدت زمان تماشای تلویزیون برای کودکان محدود نباشه و کودک هرزمان و هر اندازه که بخواد می‌تونه تلویزیون تماشا کنه، چنین کودکی نمی‌تونه مدیریت کنترل زمان را یاد بگیره. مدیریت کنترل زمان یکی از مهارت‌های بسیار مهمی که نقش زیادی در موفقیت حرفه‌ای فرد در آینده داره. تعیین محدودیت زمانی برای تلویزیون دیدن در کودکان اهمیت زیادی داره. چون باعث میشه کودک نظم در زندگی را یاد بگیره.
2. تماشای برنامه‌ها براساس محدودیت سنی
دومین قانون درمورد تلویزیون دیدن در کودکان اینه که اونا برنامه‌های سالم مناسب سن خودشون را ببینن. حتی بسیاری از برنامه‌های کودکانه نیز محتوای مناسبی ندارن و والدین باید بر انتخاب کانال‌ها و برنامه‌های مناسب سن کودک نظارت دقیق داشته باشن. امروزه می‌بینیم که کانال‌ها و برنامه‌های مختلف تلویزیونی از ماهواره‌ها پخش میشه و بسیاری از اونا محتوای نامناسب دارن.
والدین باید این کانال‌ها را حتی برای خودشون هم قطع کنن. ازطرف دیگه والدین خودشون هم باید این قوانین را اعمال کنن. یعنی قوانین محدودیت زمانی و تماشای برنامه‌های مناسب را والدین هم باید رعایت کنن. محدودیت سنی و مدت زمان تماشای تلویزیون برای کودکان هر دو به یک اندازه اهمیت دارن.
زمان و شرایط تماشای تلویزیون برای بچه‌ها
رسانه‌ها و ازجمله تلویزیون در زندگی ما نقش بسیار گسترده‌ای دارند؛ اما باید به این سؤال جواب بدیم که تا چه حد تلویزیون می‌تونه در زندگی ما و فرزندانمون نقش داشته باشه. دوران خردسالی مهم‌ترین دوره رشد جسمی، عاطفی و ذهنی کودکه. به همین دلیل اگر تلویزیون دیدن در کودکان بی‌حدوحصر باشه می‌تونه اثرات مخربی بر رشد ذهنی و جسمی کودکان داشته باشه.
ایجاد عادات مناسب برای کودکان هنگام تلویزیون دیدن
کودک باید یاد بگیره که در زندگی هر چیزی دارای قانون و حدومرز مشخصیه. عدم رعایت خط‌قرمزها و اصول تعیین‌شده می‌تونه برای والدین و کودک مخرب باشه. چون کودکی که از ابتدا یاد نمی‌گیره پایبند قوانین باشه قطعاً در جامعه هم با مشکلات زیادی روبرو میشه و حتی خودش مشکل‌ساز خواهد شد. در اینجا برخی از قوانین و عادات مناسب برای تلویزیون دیدن در کودکان را معرفی می‌کنیم:
1. تعویض مداوم کانال ممنوع
یکی از روش‌ها برای ایجاد عادات مناسب برای کودکان هنگام تلویزیون دیدن عدم تعویض مداوم کانال‌های تلویزیونه. تعویض مداوم کانال‌های تلویزیونی باعث میشه کودک هم این کار را تقلید کنه. چه‌بسا در زمانی که شما نباشید کودک با تعویض کانال‌ها شبکه‌هایی را با محتوای نامناسب پیدا کنه و…
2. همراهی با کودک هنگام تماشای تلویزیون
همراهی‌کردن با کودکتون باعث میشه تا در مورد چیزی که می‌بینید صحبت کنید. چون کودکان نمی‌تونن در سنین پایین داستان و واقعیت را از هم تشخیص بدن؛ پس بهتره در همراهی با کودک سؤالاتش را جواب بدید.
3. غذاخوردن هنگام تماشای تلویزیون ممنوع
یکی دیگه از راه‌هایی که موجب ایجاد عادات مناسب برای کودکان هنگام تلویزیون دیدن میشه اینه که موقع غذاخوردن تلویزیون خاموش باشه. غذا را سر میز یا سفره با خانواده بخورید. غذاخوردن با خانواده سر سفره و بدون حضور تلویزیون باعث میشه تا کودک آداب رفتاری و مهارت گفتگو را یاد بگیره. پیشنهاد می‌کنیم مقاله مهارت ضروری گفتگو؛ مهارت گفتگو در کودکان را مطالعه کنید.
4. روشن بودن دائم تلویزیون ممنوع
زمان مشخصی را برای تماشای تلویزیون تعیین کنید و بعد از اتمام زمان تعیین‌شده تلویزیون را خاموش کنید. روشن بودن تلویزیون و صدای اون در پس‌زمینه موجب بروز اختلال در یادگیری کودک میشه و روی رشد ذهنی و مغزیش اثر مخرب داره.
5. رعایت فاصله و صدای مناسب
یکی دیگه از قوانین تلویزیون دیدن در کودکان رعایت فاصله هست. تماشای تلویزیون در فاصله بسیار نزدیک به صفحه‌نمایش یا دور از آن موجب ضعیف‌شدن قدرت بینایی کودک میشه؛ زیرا در هر دو حالت فشار زیادی به چشم‌ها وارد میشه. همین‌طور صدای تلویزیون باید بلند نباشه؛ چون باعث میشه قدرت شنوایی کودک آسیب ببینه.
تحقیقات نشون داده که قبل از 5 سالگی بیش از حد تلویزیون تماشا کردن دچار اضافه‌وزن، اعتیاد به تلویزیون و اینترنت و بیش فعالی در کودکان و در دوره نوجوانی می‌شن. پس تعیین قوانین و محدودیت برای تلویزیون دیدن در کودکان یک ضرورته. یکی از این قوانین مدت زمان تماشای تلویزیون برای کوکان هست. تعیین محدودیت باعث ایجاد عادات مناسب برای کودکان هنگام تلویزیون دیدن میشه.
تماشای تلویزیون و مشکلات تحصیلی
یکی از دلایلی که به والدین توصیه میشه تلویزیون دیدن در کودکان را محدود کنن بروز مشکلات تحصیلی در آینده هست. بر اساس تحقیقات هنگام تماشای تلویزیون مغز فعالیت بسیار کمی داره و تماشای زیاد تلویزیون موجب ترشح مداوم هورمون دوپامین یا هورمون لذت میشه؛ درنتیجه فرد نمی‌تونه از برنامه‌ای که در حال تماشای اونه دست بکشه. چنین فردی رسیدگی به کارهای روزمره و برنامه‌های کاری و درسیش را از دست میده. این فرایند قطعاً برای کودکان دشوارتر خواهد بود.
جمع‌بندی
کسی نمی‌تونه قدرت تلویزیون را انکار کنه. این رسانه محبوب در تمام خونه‌ها هست و همه افراد از کوچک تا بزرگ برای تماشای اون رغبت دارن؛ اما مسئله خیلی مهم اینه که تلویزیون دیدن در کودکان و همین‌طور بزرگسالان باید قوانین و اصول مشخصی داشته باشه. اولین قدم برای این کار اینه که محدودیت‌ها را تعیین کنیم و خودمون به‌عنوان والدین در رعایت قوانین، الگوی مناسبی باشیم.
مدت زمان تماشای تلویزیون برای کودکان، محدودیت سنی و انتخاب برنامه‌های متناسب با سن کودک با محتوای سالم اخلاقی از جمله این قوانین هستن. پیاده‌سازی و رعایت این قوانین از سوی کودک و والدین باعث ایجاد عادات مناسب برای کودکان هنگام تلویزیون دیدن میشه. خانم فاطمه مرادی روان‌شناس و درمانگر کودک و نوجوان می‌تونه راهکارهای ارزشمندی برای تعیین قوانین تماشای تلویزیون در کودکان ارائه بده. برای رزرو نوبت مشاوره می‌تونید به صفحه تماس با من مراجعه کنید.
