برای این که کودک به‌خوبی پرورش پیدا کنه و شخصیت او به‌خوبی شکل بگیره، باید شیوه‌های تربیتی درستی برای تربیت به کار ببرید. یکی از اصول و شیوه‌های تربیتی، اصول تشویق و تنبیه های کودکان هست. توجه داشته باشید که تشویق و تنبیه، اصول خاصی داره که لازمه برای تربیت فرزند خود، به‌درستی با این اصول آشنا بشید تا بتونید به‌صورت صحیح از این اصول استفاده کنید. در ادامه مقاله اصول تشویق و تنبیه های کودکان رو معرفی و به بررسی هر کدوم از اون‌ها می‌پردازیم. برای کسب اطلاعات بیشتر سایر مقالات مرتبط با فرزندپروری کودکان از جمله مقاله پرسش‌های رایج والدین درباره‌ی مقاومت های رفتاری کودک را نیز مطالعه کنید.
اصول تشویق کودکان
یکی از کارآمدترین ابزارهای تربیتی، تشویق کردن هست. از اونجایی که کودک در سنی قرار داره که تمایل بسیار زیادی به تأیید شدن و جلب‌توجه داره، به تشویق کردن واکنش مثبتی نشون میده و به او این اطمینان خاطر رو میده که موردتوجه قرار گرفته. در نتیجه تشویق کردن، علاوه بر اینکه موجب پرورش و تقویت رفتارهای مثبت کودک میشه، نشاط کودک رو هم در پی خواهد داشت. در ادامه معرفی اصول تشویق و تنبیه های کودکان چند مورد از اصول تشویق کودکان رو شرح میدیم.
1- باید علت تشویق برای کودک مشخص باشه. یعنی کودک شما باید بفهمه که به چه علت داره تحسین میشه و والدینش او رو تشویق می‌کنند.
2- لازم به ذکره که باید اخلاق و یا کار خوب کودک خودتون رو تشویق کنید نه خود او را. کودک شما باید بفهمد که کاری که انجام داده، ارزش داره.
3- توجه داشته باشید که باید هرچند وقت یکبار کودکتون رو تشویق کنید و این تشویق باید در برابر کارهای برجسته کودک باشه، نه برای هر کاری. به این خاطر که در این صورت تأثیر خود را از دست میده و به‌مرورزمان تکرار این عمل، برای کودک مثل رشوه گرفتن هست نه پاداش.
4- مورد چهارم از اصول تشویق و تنبیه های کودکان اینه که تنها رفتارهای مثبت تشویق بشن. به این خاطر که اگه کودک کار اشتباهی رو انجام بده و باز هم پاداش دریافت کنه نتیجه معکوس خواهد شد. در بعضی از موارد والدین رفتار نامطلوبی را ناخواسته تقویت می‌کنند. بهتره که در برخورد با اشتباهات کودک، واکنش‌های خود را به‌جای تشویق‌ها به کار ببرید.
5- از دیگر اصول تشویق کودکان اینه که به استعدادهای کودکتون توجه کنید. اگر کودکتون در زمینه خاصی توانایی داره حتماً استعدادش رو شناسایی کنید و با تشویق صحیح او میل به تلاش و انگیزه برای پرورش استعدادش رو ایجاد کنید.
6- فراموش نکنید که نیازهای اساسی و اولیه کودکتون مانند تغذیه و حس امنیت و محبت همیشه باید برآورده بشن. مشروط کردن تمام نیازهای کودک، موجب ناامنی کودکتون خواهد شد. توصیه می‌کنیم که برای اجرای بهتر این روش‌ها از یک روان‌شناس کودک کمک بگیرید.
اصول تنبیه کودکان
در ادامه معرفی اصول تشویق و تنبیه های کودکان باید بگوییم که تنبیه همیشه به‌صورت بدنی نیست و در موارد بسیاری میتونه به‌صورت روانی و یا اخلاقی باشه. لازم به ذکر هست که ازنظر تربیتی تنبیه وسیله‌ای خطرناک و حساس هست و تنبیه‌های بدنی اثرات منفی رو در روح و روان کودک میزارن و علاوه بر اینکه هیچ‌گونه نقش مثبتی در تربیت کودکان نداره، میتونه در شخصیت کودک اثرات منفی بزاره و اصلاً توصیه نمیشه. توجه داشته باشید که از بهترین روش‌های تربیتی کودک، تنبیه‌های قهری هستند. به‌عنوان‌مثال اگر کودک شما رفتار اشتباهی از خودش نشون داد، پدر و مادر باید با روش‌های قهری مانند محرومیت کودک از چیزهایی که به اون علاقه داره و بدون استفاده از تنبیه بدنی کودک خودش رو تربیت کنه. در ادامه معرفی اصول تشویق و تنبیه های کودکان به بررسی اصول تنبیه کودکان می‌پردازیم.
1- تنبیه باید متناسب با جرم باشد
یکی از اصول مهمی که در تنبیه کودک خود باید رعایت کنید، این هست کهبرای بدرفتاری‌های کوچک فرزندتون باید تنبیه‌های کوچک در نظر بگیرید و برای بی‌ادبی‌های بزرگ و یا کار اشتباه بزرگی که انجام میده، تنبیه‌های بزرگ.
2- خونسرد و آروم باشید
مورد دوم از اصول تنبیه کودک اینه که والدین باید تلاش کنند که خونسرد و آروم باشند و تعادل خودشون رو از دست ندن. به این دلیل که ممکنه حرف‌ها و یا کارهایی انجام بدهند که در آینده ختم به پشیمونی بشه. از همه اینها گذشته اون‌ها فقط کودک هستند و کودکان اشتباهات زیادی رو مرتکب میشن. در نتیجه خشم و عصبانیت شما در چنین مواقعی اشتباهه.
3- امتیازات و حقوق ویژه را قطع کنید
در ادامه معرفی اصول تشویق و تنبیه های کودکان مورد دیگری که برای تنبیه کودکتون با روش اصولی باید به کار ببرید، اینه که اگر کودک شما کار خیلی اشتباهی رو انجام داد، امتیازات خاصی مثل بازی‌های کامپیوتری و یا بازی با تبلت و یا تماشای کارتون و… را از اون سلب کنید. توجه داشته باشید که مدت تنبیه باید از روی میزان نادرستی عمل انجام شده مشخص بشه.
4- تذکر دادن
برخی از اشتباهات کودکتون در حد تنبیه نیستند بلکه فقط لازمه که به کودک اخطار داده بشه که اگه به این رفتار ادامه بده تنبیه میشه. باید به‌صورت واضح و با لحنی قاطع، به کودک خود تذکر بدید که اگر ادامه بده تنبیهش می‌کنید. به‌عنوان‌مثال اگه کودکتون موقع صرف شام بازیگوشی میکنه و شام نمیخوره، به او بگید که اگه کارت رو ادامه بدی، باید بری اتاقت و تنها غذا بخوری و اجازه شام خوردن دسته‌جمعی رو نداری. مطمئن بشید که کودک شما متوجه تذکر شما هست وگرنه در آینده هم شما رو جدی نمی‌گیره.
5- تحقیر نکردن
از دیگر موارد اصول تشویق و تنبیه های کودکان که باید توجه داشته باشید اینه که نباید تنبیه به صورتی باشه که کودک شما رو تحقیر کنه و خشم او رو بر انگیزه. درواقع باید رفتار اشتباه و زشت کودک رو نکوهش کنید نه شخصیت او را. یعنی از به‌کاربردن جملاتی مثل «دیگه دوستت ندارم» و یا «تو دیگه بچه من نیستی» و… خودداری کنید. این کلمات و جملات فقط حس امنیت رو از کودک می‌گیره و حس دوست نداشته شدن رو به او القا میکنه و دررابطه‌با کار اشتباهش، هیچ‌گونه ارتباطی نداره.
6- تنبیه باید متناسب با کار اشتباه کودک به‌صورت همیشگی باشد
یکی دیگر از موارد اصول تشویق و تنبیه های کودکان که باید به اون توجه کنید اینه که تنبیه باید ثابت باشه و کودک باید بدونه که در صورت رعایت‌نکردن مقررات و انجام‌دادن کار اشتباه، اون تنبیه اجتناب‌ناپذیر هست. اگر در برخی از موقعیت‌ها که کودکتون کار اشتباهی انجام میده، با او برخورد نکنید و در موقعیت‌های دیگه او رو سرزنش کنید، این امر باعث میشه که کودک شما گیج بشه و رفتار نامطلوبش رو ادامه بده.
سخن پایانی
در این مقاله به بررسی اصول تشویق و تنبیه های کودکان پرداختیم. همون‌طور که گفتیم، برای این که فرزندتون به‌خوبی پرورش پیدا کنه و شخصیت اون به‌خوبی شکل بگیره، باید شیوه‌های تربیتی درستی برای تربیت او به کار ببرید. برای این موضوع اصول صحیح تشویق کردن و تنبیه کردن رو بررسی کردیم. اگر در این باره نیاز دارید که بیشتر اطلاعات کسب کنید، می‌تونید به یک روان‌شناس کودک مراجعه کنید.
