اختلال اضطراب اجتماعی، اختلالی رایج مخصوصا در بین نوجوان‌ها هست. نوجوان‌ها به دلیل این‌که به تازگی دایره‌ی ارتباطات اجتماعی گسترده‌ای رو تجربه می‌کنن، ممکنه این اضطراب رو تجربه بکنن. این افراد، وقتی در موقعیت قرار می‌گیرن که مجبور می‌شن در حضور دیگران کاری انجام بدن، دچار اضطراب می‌شن. این یکی از مشکلات رفتاری رایج در نوجوانان و کودکان است. در نظر اون‌ها، همه منتظر هستن تا خطا و اشتباهی را در آن‌ها ببینن و اون‌ها رو مسخره کنن. در ادامه به علائمی که اضطراب اجتماعی نوجوان، همراه داره، اشاره می‌کنیم:
اضطراب اجتماعی در کودک و نوجوان
علائم اضطراب اجتماعی در افراد سنین مختلف، متفاوت هست. شما ممکنه علائم مختلفی رو در کودک و نوجوان ببینین، در حالی که به اختلال اضطراب اجتماعی اشاره داره. در کودکان پیش دبستانی، ترس از چیزهای جدید، تحریک‌پذیری و گریه و نق زدن، چسبیدن به والدین و ناتوانی در حرف زدن در جمع، از علائم اضطراب اجتماعی هست.
در حالی که در نوجوان‌ها، ترس از شرکت در فوق برنامه‌ها، ترس از شرکت در مهمانی‌ها، ترس از بلند خواندن از روی متن کتاب، در اضطراب اجتماعی نوجوان، دیده می‌شه. اون‌ها اکثر وقت‌ها تنها و ساکت هستن. بنابراین، دوست‌های کمی داره و همیشه در مدرسه تنهاست. حتی از صحبت کردن با معلمش هم امتناع می‌کنه. به این ترتیب توانایی حرف زدن جلوی جمع رو به هیچ وجه نداره.
ویژگی‌های توصیفی و تشخیصی
این افراد ترس غیر منطقی از قرار گرفتن در موقعیت‌های اجتماعی دارن که ممکنه در معرض توجه دیگران باشن. در این هنگام، اون‌ها شاهد افزایش میزان ضربان قلب، تعریق، نفس نفس زدن و سرگیجه هستن و میل شدید دارن که اون موقعیت رو ترک بکنن. ترس شدیدی دارن از این‌که کاری انجام بدن که شرمنده و خجالت‌زده بشن. ممکنه اون‌ها به طور مکرر شکایت از احساس‌های جسمی چون معده درد داشته باشن. اضطراب اجتماعی نوجوان ممکنه با مصرف اعتیادگونه‌ی الکل نیز همراه باشه.
اختلال اضطراب اجتماعی نوجوان، همبودی شدیدی با افسردگی داره. در اکثر موارد، اضطراب نوجوان با علائمی از اختلال افسردگی دیده می‌شه.
پیامدها
اضطراب اجتماعی نوجوان، تاثیرات بدی در زندگی افراد بر جای می‌گذاره. در واقع علاوه بر تاثیرات لحظه‌ای و آنی این اضطراب، پیامدهایی هم برای آینده افراد داره.
افت تحصیلی
یکی از این تاثیرات، افت تحصیلی افراد هست. این افراد به دلیل این‌که از حضور و صحبت در جمع و برقراری رابطه با دیگران دچار مشکل هستن، سؤالاتی که از درس‌ها براشون مطرح می‌شه رو نه از معلم می پرسن و نه از هم‌کلاسی‌های دیگه خودشون. به این ترتیب، سؤالات حل نشده در ذهن می‌مونه و در پایان ترم، باعث افت تحصیلی آن‌ها می‌شه.
پیشرفت در کار
به علت این‌که این اضطراب، باعث می‌شه افراد تمایلی به برقراری ارتباط در بین افراد و صحبت کردن نداشته باشن، توانایی‌ها و استعدادهای اون ها برای افراد دیگه ناشناخته می‌مونه. شاید به این دلیل هم هست که اون‌ها مدام در مسیر شغلی قرار می‌گیرن که خودشون احساس می‌کنن شایسته‌ی چیزی بهتر از اون هستن. بنابراین اضطراب اجتماعی نوجوان اگر درمان نشه، آینده‌ی فرد رو تحت شعاع قرار می‌ده.
روابط
اختلال اضطراب اجتماعی نوجوان، اگر درمان نشه، برای او به شدت مسئله‌ساز می‌شه. ممکنه فرد، با عدم برقراری ارتباط با هم‌کلاسی‌ها و معلم خود دچار مشکل جدی نشه، ولی اگر این روند ادامه پیدا بکنه، افراد در آینده حتی برای ازدواج نیز به مشکل برمی‌خورن. چرا که قرار گرفتن در موقعیت جدید دچار اضطراب می‌شن و بنابراین نمی‌تونن به خوبی درمورد ملاک‌های خود با فرد مقابل صحبت بکنن. حتی ممکنه بعد از ازدواج، به دلیل این‌که نمی‌تونن با خانواده‌ی همسر به خوبی ارتباط بگیرن نیز، دچار مشکل می‌شن.
درمان
با توجه به نکاتی که در بالا مطرح کردیم، درمان اضطراب اجتماعی در نوجوان بسیار مهمه. اکثر موارد بدون کمک یک فرد متخصص این کار غیر ممکن هست. با مراجعه به یک روانشناس، به روند درمان فرد سرعت بدین. درمانگر، با توجه به فرد و موقعیتی که داره، از درمان‌های مختلفی استفاده می‌کنه. رفتار درمانی شناختی، خانواده درمانی و دارو درمانی، از جمله درمان‌هایی هست که معمولا رواندرمانگران برای اختلال اضطراب نوجوان، در نظر می‌گیرن.
علت‌ها
علت‌های مختلفی ممکنه وجود داشته باشه که منجر به اضطراب اجتماعی نوجوان بشه. در ادامه به برخی از این علت‌ها اشاره می‌کنیم.
ژنتیک و تربیت
بسیاری از افراد که دچار اضطراب اجتماعی می‌شن، دارای پدر و یا مادری هستن که این اضطراب یا نوع دیگه‌ای از اضطراب‌ها رو داره. این به این معنیه که شاید برخی از مؤلفه‌های ژنتیکی که مسبب آن هستن رو به ارث برده و شاید هم تحت تربیت فرد دچار اضطراب، علت اضطراب اجتماعی نوجوان شده و هیچ علت ژنتیکی نداشته.
وجود اختلال دیگر
گاهی ممکنه اضطراب اجتماعی نوجوان، به علت یک اختلال دیگه‌ای باشه. در واقع ممکنه اضطراب اجتماعی از علامت‌ها و نتیجه‌ی مشکل دیگری باشه که فرد داره تجربه می‌کنه. افسردگی و سایر دسته‌های دیگه فوبیا، از علت‌های زمینه ساز این اضطراب هست که باید توسط روانشناس متخصص بررسی بشه.
نداشتن مهارت
خیلی وقت‌ها مشکلات، خیلی راحت‌تر از چیزی که فکرش رو بکنیم، قابل حل‌تر هست. گاهی اضطراب اجتماعی نوجوان، به علت عدم مهارت‌ها ارتباط مؤثر اتفاق می‌افته. در این صورت به راحتی و با شرکت در کلاس‌های مهارت‌های زندگی، می‌تونه این مهارت رو یاد بگیره و اضطرابش رو برطرف کنه.
حرف‌هایی با والدین
در نظر داشته باشید که خانواده، به عنوان جامعه‌ای که فرد بیشترین ارتباط رو داره، همیشه می‌تونه در جهت بهبود فرد، بیشترین تاثیر رو بگذاره. به شرط این‌که آگاهانه و با مشورت درست، تصمیم بگیره و عمل بکنه.
درک کنین
در درجه‌ی اول و قبل از انجام هر کاری، درباره ترس‌های فرزند خودتون با اون صحبت کنین. سعی کنین وقتی که از ترس‌هاش می‌گه با اون همدلی بکنین. به این معنی که خوب گوش بدین و اون رو درک کنین. به هیچ وجه اضطراب نوجوان رو سرزنش نکنین.
پله پله
بعد از این‌که حرف‌های فرزندتون رو شنیدین، با او درمورد راه‌حل‌هایی که می‌تونه بهش کمک بکنه، صحبت بکنین. برای اون برنامه‌ای بچینین که پله پله با ترس خودش رو به رو بشه. مثلا از صحبت در یک جمع کوچیک شروع بکنه تا به جمع‌های بزرگ برسه.
تشویق کنین
هیچ‌گاه فراموش نکنید که تشویق در هر سنی، نیاز هست. اضطراب اجتماعی نوجوان هم اختلالی هست که به شدت برای درمان به تشویق نیاز داره. وقتی نوجوان شما موفق شد که در یک جمع کوچک بدون ترس صحبت بکنه، حتما اون رو تشویق بکنین. اگر در این ارتباط، شکست خورد، او رو سرزنش نکنین. بلکه مزایایی که نبود این ترس برایشان داره رو یاداور بشین.در این صورت ترغیب می‌شه که باز هم تلاش بکنه تا موفق بشه.
سخن آخر
اضطرا اجتماعی نوجوان، مشکلی هست که خیلی از افراد و خانواده‌ها رو درگیر می‌کنه. بچه‌ها تمایلی به شرکت در جمع و صحبت کردن ندارن. اکثر وقت‌ها رو تنها می‌گذرونن. اون‌ها هم‌چنین در فعالیت‌های فوق برنامه شرکت نمی‌کنن و هر وقت مبور بشن در جمعی شرکت کرده و صحبتی کنن، علائمی چون تندی ضربان قلب، تعریق و سرگیجه تجربه می‌کنن.
افراد به دلایل مختلفی ممکنه دچار این اضطراب بشن، اما چیزی که هست، خانواده‌ها می‌تونن کمک بکنن تا به راحتی این مشکل حل بشه. در این مقاله تلاش شد تا برخی از این راهکارها ارائه بشه. اما اگر هیچ کدوم از راه‌حل‌ها نتونست به شما کمک بکنه، حتما با یک متخصص روانشناسی در این رابطه صحبت کنین.
من، فاطمه مرادی، کارشناس ارشد روانشناسی کودک و نوجوان کنار شما هستم تا رابطه‌ی بهتری با فرزندان خود داشته باشید.
