وابستگی به اینترنت در زندگی روزمره در حال افزایش است و پیامدهای منفی این وابستگی ممکن است بر سلامت روان به اندازه کافی درک نشده باشد. با توجه به سلامت روان، وضعیت سلامت ذهنی، استرس، احساس غم و اندوه و افکار خودکشی نیز با زمان استفاده از اینترنت مرتبط هستند.
امروزه فناوری‌های ارتباطی و تکنولوژی پیشرفت زیادی کرده است و افراد از کودک و نوجوان گرفته تا بزرگسالان تعاملات زیادی با دنیای اطراف خود و تکنولوژی‌های مدرن دارند. فضای مجازی فقط یک راه‌ارتباطی نیست و تاثیرات زیادی بر زندگی افراد مختلف می‌گذارد. اینترنت دارای کارکردهای مختلف و گسترده‌ای است که باعث رشد روزانه کسانی شده است که از آن استفاده صحیحی دارند. وجود فضای مجازی در دنیای امروزی، مزایای زیادی برای مردم فراهم کرده است. البته در برخی موارد از این فضا استفاده نادرستی می‌سشود که می‌تواند تبعات بدی را به دنبال داشته باشد. در این مقاله در کنار ما باشید تا با تاثیر وابستگی به اینترنت بر سلامت روان در نوجوانان آشنا شوید.
تاثیر منفی وابستگی به اینترنت بر سلامت روان در نوجوانان
یکی از تاثیرات منفی وابستگی به اینترنت را می‌توان افسردگی و اضطراب در نوجوانان دانست. در واقع جوانان و نوجوانانی که بیش از 2 ساعت در روز از فضای مجازی استفاده می‌کنند، بیشتر از سایر افراد در معرض ابتلا به اختلالات روانی قرار می‌گیرند. یکی دیگر از تاثیرات منفی وابستگی به فضای مجازی را می‌توان مشکل در خوابیدن معرفی کرد. افزایش زمان استفاده از فضای مجازی قبل از خواب، کیفیت خواب نوجوانان را تا حد زیادی پایین می‌آورد.
یکی از اثرات منفی وابستگی به فضای مجازی را می‌توان آموزش رفتارهای جنسی دانست. برخورد با مطالب و محتواهای جنسی در فضای مجازی، اثرات منفی بسیاری بر نوجوانانی که در آغاز تکامل هویت جنسی خود هستند، می‌گذارد. وابستگی به اینترنت می‌تواند پس از مدتی موجب تغییرات ساختاری مغز در بخش خاکستری آن شود. آسیب این بخش از مغز کیفیت یادگیری و روند تحصیلات را مختل می‌کند.
نشانه‌های وابستگی به فضای مجازی
علائم نوجوانانی که دچار وابستگی به اینترنت شده‌اند، عبارتند از:
- اشتغال ذهنی
- اینترنت به عنوان مهم ترین منبع رضایت فرد از زندگی
- کاهش روابط دوستی و قطع روابط اجتماعی
- احساس پوچی
- افسردگی و تحریک پذیری وقتی که تلفن همراه یا اینترنت در دسترس نباشد
- بی‌قراری، اضطراب و افسردگی در نبود اینترنت
- بی خوابی و خستگی زیاد
- افت تحصیلی و عدم شرکت در فعالیت‌های اجتماعی مدرسه
نشانه های استفاده سالم از فضای مجازی
- رعایت برنامه‌های از پیش تعیین شده کار با اینترنت
- گزارش نشدن استفاده بیش از حد از اینترنت توسط خانواده
- تعیین بودجه مالی مشخص برای استفاده از اینترنت ت
- رسیدگی درست به زمان تعیین شده برای تکالیف کاری و تحصیلی
- لذت بردن از فعالیت‌هایی غیر از کار با اینترنت
- اختصاص دادن انرژی بیشتر برای برقراری ارتباط با افراد دنیای واقعی
- میل بیشتر برای بیرون رفتن با خانواده و دوستان
تاثیرات مثبت استفاده از فضای مجازی
در کنار این موضوع که وابستگی به اینترنت بر سلامت روان نوجوانان تاثیرات منفی می‌گذارد، باید گفت که استفاده از فضای مجازی تاثیرات مثبتی را نیز به همراه دارد که عبارتند از:
- دسترسی به اطلاعات سلامت که ارائه شده در شبکه‌های اجتماعی برای افرادی که از مسائل بهداشت روان رنج می‌برند؛
- فرصتی برای خواندن و گوش دادن به مطالب مفید
- فوائد مکالمات در رسانه‌های اجتماعی برای آمادگی در تعاملات ضروری برای غلبه بر مسائل مربوط به سلامت
- راهی موثر برای بیان احساس مثبت
جمع‌بندی
برای این که کودکان و نوجوانان با خطرهای وابستگی به اینترنت مواجه نشوند، باید زمان استفاده از فضای مجازی را تعیین و کنترل نمایند. استفاده از اینترنت در سنین کودکی و نوجوانی باید به گونه‌ای باشد که به درس و خلق و خوی آن‌ها آسیب وارد نکند. استفاده از فضای مجازی نباید به گونه‌ای باشد که ارتباط فرد با فضای واقعی را به طور کامل قطع کند. برای کسب اطلاعات بیشتر سایر مقالات ما از جمله وابستگی به فضای مجازی و گوشی در نوجوان و اعتیاد فضای مجازی و بازی‌های کامپیوتری را نیز مطالعه کنید. از این که تا انتهای یکی دیگر از مقالات سایت تخصصی روانشناسی فاطمه مرادی در کنار ما بودید، از شما ممنونیم.
من، فاطمه مرادی، کارشناس ارشد روانشناسی کودک و نوجوان کنار شما هستم تا رابطه‌ی بهتری با فرزندان خود داشته باشید.
