معمولاً کودکان احساس ناراحتی می‌کنند، بداخلاق می‌شوند یا منفی فکر می‌کنند. اما اصلا جای نگرانی نیست زیرا این موضوع بخشی از رشد سالم و یادگیری مدیریت احساسات آنها است. اما افسردگی دوران کودکی چیزی فراتر از احساس غمگینی است. افسردگی در کودکان یک مشکل بهداشت روانی است که بر تفکر، خلق و خو و رفتار کودکان تأثیر می‌گذارد. کودکانی که افسردگی را تجربه می‌کنند اغلب نسبت به خود، موقعیت و آینده خود احساس منفی دارند.
اگر فرزند شما افسردگی دارد، یادگیری، دوستیابی و بهترین استفاده از زندگی روزمره برای او دشوار است. اگر افسردگی برای مدت طولانی بدون درمان ادامه یابد، کودکان ممکن است از مدرسه عقب بمانند، اعتماد به نفس خود را از دست بدهند و بیشتر گوشه‌گیر شوند.
کودکانی که مراقبت مناسبی دارند می‌توانند از افسردگی بهبود یابند. ارجاع کودک شما به متخصصانی که می‌توانند به او کمک کنندو عشق و حمایت شما نیز نقش مهمی در کمک به بهبودی فرزندتان دارد.
علائم و نشانه‌های افسردگی در کودکان
اگر هر یک از علائم زیر را در کودک خود مشاهده کردید و این علائم بیش از 2 هفته طول کشید، ممکن است کودک شما افسردگی داشته باشد.
علائم افسردگی در کودکان عبارتند از:
- تغییرات در احساسات یا رفتار کودکان
- ممکن است متوجه شوید که فرزندتان:
- بیشتر اوقات غمگین یا ناراضی به نظر می‌رسد؛
- تحریک پذیر، بداخلاق یا پرخاشگر است، اغلب کارهایی را که می‌خواهید انجام نمی‌دهد، یا کج خلقی زیادی دارد؛
- چیزهای منفی در مورد خود می‌گوید – برای مثال، “من در هیچ چیز خوب نیستم” یا “هیچ کس در مدرسه مرا دوست ندارد”؛
- احساس گناه می‌کند – برای مثال، کودک شما ممکن است بگوید “همیشه تقصیر من است”؛
- بسیار می‌ترسد یا نگران است؛
- مدام می‌گویند شکم یا سرشان درد می‌کند و به نظر نمی‌رسد این مشکلات دلیل فیزیکی یا پزشکی داشته باشند.
- تغییر در علاقه فرزندتان به فعالیت‌های روزمره
- ممکن است متوجه شوید که فرزندتان:
- به اندازه معمول انرژی ندارد؛
- نمی‌خواهد در کنار دوستان و خانواده باشد؛
- علاقه‌ای به بازی کردن یا انجام کارهایی که قبلاً از آنها لذت می‌بردند، ندارد؛
- دچار مشکلات خواب مانند دیدن کابوس‌های ترسناک شده است؛
- عادت غذا خوردن او تغییر کرده است – برای مثال، آنها بیشتر یا کمتر از حد معمول غذا می خورند؛
- در تمرکز، به خاطر سپردن چیزها یا تصمیم گیری ساده مشکل دارد.
- تغییرات در رفتار یا عملکرد تحصیلی فرزندتان در مدرسه
- اگر فرزند شما به سن مدرسه رسیده است، ممکن است متوجه شوید که فرزندتان:
- از نظر آکادمیک مثل گذشته خوب عمل نمی‌کند؛
- در فعالیت‌های مدرسه شرکت نمی‌کند؛
- در کنار آمدن با کودکان دیگر مشکل دارد.
اگر نگران افسردگی در کودکان خود هستید چه باید کرد؟
افسردگی به خودی خود از بین نمی‌رود. شما باید به فرزندتان کمک کنید. بنابراین اگر با مشکل افسردگی در کودکان خود مواجه شدید، باید به یک متخصص اطفال، روانپزشک یا روانشناس کودک مراجعه منید، زیرا این افراد می‌توانند افسردگی در کودکان را تشخیص داده و درمان کنند.
یک روانشناس کودک خوب و حرفه‌ای کمک زیادی به بهبود فرزند شما می‌کند:
- به فرزندتان کمک می‌کند تا سریعتر بهتر شود؛
- به فرزندتان کمک می‌کند تا سالم و خوب رشد کند؛
- خطر ابتلای فرزندتان به افسردگی در آینده را کاهش می‌دهد.
مدیریت افسردگی در کودکان: حمایت حرفه ای
روانشناس، روانپزشک، مددکار اجتماعی سلامت روان یا مشاور کودک شما ممکن است از درمان شناختی رفتاری (CBT) برای کمک به کودک شما برای تغییر عادات فکری و رفتار ناسالم استفاده کند.
درمانگر کودک شما ممکن است از روش‌های دیگری مانند آرامش، ذهن آگاهی، بازی درمانی، والدین درمانی یا خانواده درمانی استفاده کند تا به کودک شما کمک کند، مثبت‌تر فکر کند و با چالش‌ها کنار بیاید. این بدان معناست که فرزند شما کمتر به افسردگی مبتلا خواهد شد.
مدیریت افسردگی در کودکان: حمایت در خانه
شما برای بهبود افسردگی در کودکان خود، می‌توانید در خانه نیز با انجام چند راهکار ساده زیر به آنها کمک کنید:
- به فرزندتان عشق، محبت و توجه مثبت فراوان بدهید. به عنوان مثال، زمانی را برای صحبت با فرزندتان اختصاص دهید و به احساسات او گوش دهید. می‌توانید این کار را زمانی که با هم شام درست می‌کنید یا به پیاده روی می‌روید، انجام دهید.
- کودک خود را تشویق کنید تا کاری را انجام دهد که معمولاً از آن لذت می‌برد – به عنوان مثال، سفر به پارک یا گذراندن وقت با دوستان.
- به کودک خود غذای سالم بدهید و عادات غذایی سالم را تشویق کنید.
- فرزندتان را به خاطر انجام کارها، انجام بهترین کار یا تلاش برای چیزهای جدید تحسین کنید. این باعث ایجاد اعتماد به نفس و عزت نفس فرزند شما می‌شود که برای بهبودی او امری مهم هستند.
- روی انعطاف‌پذیری و دلسوزی فرزندتان کار کنید. این ویژگی‌ها به کودکان کمک می‌کند، پس از زمان‌های سخت، سریعتر به زندگی خود بازگردند.
- استرس و تنش فرزندتان را مدیریت کنید. برنامه‌های منظم خانوادگی برای ورزش کردن، استراحت و معاشرت، می‌تواند به بهبود افسردگی در کودکان کمک کند. خواب کافی همچنین می‌تواند سطح استرس کودک شما را کاهش دهد.
- به دنبال اپلیکیشن‌هایی باشید که می‌توانند به فرزندتان کمک کنند تا استراتژی‌های آرامش‌بخشی مانند تمرین‌های تنفسی، تمرین‌های آرام‌سازی عضلات و تمرین‌های تمرکز حواس را یاد بگیرد.
- با معلم یا مشاور مدرسه فرزندتان صحبت کنید تا بهترین راه‌ها را برای حمایت از فرزندتان در مدرسه بیابد.
- اگر فرزندتان در صحبت کردن با شما درباره احساسش مشکل دارد، می‌توانید بپرسید که آیا می‌خواهد با بزرگسال مورد اعتماد دیگری صحبت کند. اما مهم است که به کودک خود بگویید که در کنار او هستید و می‌خواهید بفهمید چه اتفاقی برایش افتاده است.
- وقتی خواهر و برادر و سایر اعضای خانواده می‌دانند که فرزند شما افسردگی دارد، می‌توانند با پذیرش این موضوع و دلسوز بودن به او کمک کنند. اما قبل از اینکه به دیگران راجب افسردگی او چیزی بگویید، از فرزند خود بپرسید که آیا با این موضوع مشکلی ندارد. برای فرزند شما مهم است که به شما اجازه دهد که به دیگران بگویید یا خیر.
برای درمان افسردگی در کودکان از خود نیز مراقبت کنید
اگرچه ممکن است روی مراقبت از فرزندتان متمرکز باشید، اما اگر مراقب سلامت و رفاه خود نیز باشید، بهتر می‌توانید این کار را انجام دهید. اگر استرس و نگرانی در مورد فرزندتان بر زندگی روزمره شما تأثیر می‌گذارد، به دنبال حمایت حرفه‌ای برای خود و صحبت با یک روانشناس خوب باشید.
فاطمه مرادی
من، فاطمه مرادی، کارشناس ارشد روانشناسی کودک و نوجوان کنار شما هستم تا رابطه‌ی بهتری با فرزندان خود داشته باشید.
جمع‌بندی
افسردگی در کودکان یکی از مشکلات شایع در سنین مختلف است. اگر فرزند شما با این مشکل روبه رو شده است، حتما با یک روانشناس کودک صحبت کنید. از این که ما را تا انتهای این مقاله همراهی کردید، سپاسگزارم.
