به گفته‌ی رفتارگرایان، انسان وقتی متولد می‌شه، لوح سفیدی هست. به این معنا که مغز انسان در بدو تولد هیچ داده‌ای نداره. اما به مرور از سفیدی این لوح کم‌تر و کم‌تر می‌شه و هر بار ذهن شبکه‌های جدیدی را می‌سازه و به شبکه‌های جدید اضافه می‌کنه . به این صورت هزارتویی در مغز تشکیل می‌شه که گاه باعث می‌شه که در این تودرتو، قرارهای مهم، پاسخ‌های یک امتحان و جای وسایل ضروری خودمون رو گم کنیم.. در ادامه به این شبکه سازی های مهم ذهن بیشتر می‌پردازیم.
فرایندهای شبکه
یادگیری مجموعه فرایندهایی که در شبکه‌ی ذهن اتفاق می‌افته تا ما دنیای اطراف خودمون رو بهتر بشناسیم. حافظه، مولفه‌ی اصلی در فرایند یادگیری هست. همه‌ی مواردی که ما یاد می‌گیریم، در حافظه کدگذاری و ذخیره می‌شه تا بعدها در موقع مورد نظر، دوباره به خاطر بیاد و استفاده بشه. زمان و مکان یادگیری، شرایط روحی آن لحظه‌ی فرد، تغذیه وخواب بسیار مهمه و هم‌چنین باید اشاره کرد که یادگیری فرایند طولانی مدتی هست.
برای اینکه با شبکه سازی های مهم ذهن آشنایی بیشتری پیدا کنید، تا انتهای مقاله را مطالعه نمایید.
سیستم عصبی شکل‌دهی
سیستم عصبی شرایطی را فراهم می‌کنه که بتونیم ارتباط‌های جدید رو در ذهنمون شکل بدیم و یادگیری‌های قدیمی رو در ذهنمون اصلاح و بازسازی کنیم. این اتفاقات در مغز میتونه به طریقه‌های مختلفی اتفاق بیفته مثل تشکیل نورون‌های جدید، تشکیل روابط جدید سیناپسی، تغییرات نورون‌های موجود و غیره.
تشکیل نورون‌های جدید
نورون‌های جدید در مغز، توسط هیپوکامپ تولید می‌شه که مرکز اصلی حافظه هست. درواقع هیپوکامپ مسئولیت مهم این فرایند شبکه‌سازی یادگیری را به عهده داره. حدود 60-20دقیقه بعد از یادگیری، این سلول‌های جدید وارد مسیرهای حافظه می‌شوند، اطلاعات جدید را ذخیره می‌کنند و با اطلاعات قبلی پیوند می‌دهند. هم‌چنین باید اشاره کرد که باعث می‌شه که اطلاعات نامربوط از ذهن حذف بشن و به فراموشی سپرده بشن.
انواع حافظه
ما سه نوع حافظه داریم که هر کدوم در بحث یادگیری، کار ویژه‌ای انجام می‌دهند. حافظه‌ی فعال اطلاعات رو برای چند ثانیه نگه میداره. برای چند لحظه اطلاع دریافتی رو بررسی می‌کنه تا اهمیتش مشخص بشه. بعد از چند ثانیه اگر شاهد تکرار اون داده شد، برای بررسی بیشترمی‌فرسته به حافظه‌ی کوتاه مدت. برای مدت کوتاهی اون مطالب رو در خودش نگه میداره و منتظر می‌مونه. اگر برای مدتی فرد سراغ اون مطالب رو نگیره، ترجیح میده که زودتر اونا رو حذف کنه تا جای بیشتری برای اطلاعات جدید‌تر داشته باشه.
اما اگر فرد باز هم سراغ اطلاعات داده شده رو گرفت، حافظه‌ی کوتاه مدت به اهمیت اونا پی می‌بره و می‌فرسته به حافظه‌ی بلند مدت. پس در صورت تکرار و تمرین و یادآوری مکرر مطالب و داده‌هاست که مغز، تشخیص میده که این اطلاعات رو به شبکه‌ی اطلاعاتی قبلی پیوند بزنه و از آن‌ها مراقبت کنه.
مراحل شبکه سازی های مهم ذهن
1-کد گذاری
در این مرحله مغز، ماموریت داره که به اطلاعات وارد شده خوب دقت و توجه بکنه. و بعد دنبال اطلاعات ذخیره شده‌ی قبلی در شبکه‌ی ذهن که با این داده‌ی جدیدی مرتبط هست بگرده. مغز اطلاعات جدید رو با شبکه‌های قبلی ذهن مقایسه و با آن‌ها هماهنگ می‌کنه. هیپوکامپ در این مرحله خیلی فعالیت انجام میده. کدگذاری باعث ارتباط‌های سیناپسی می‌شه و باعث شبکه‌سازی مهم ذهن می‌شود.
2- ذخیره اطلاعات
بعد از مرحله‌ی کدگذاری، هیپوکامپ شروع به ارتباط با مکان‌های ذخیره اطلاعات می‌کنه. در این مرحله اطلاعات به شبکه‌های قبلی ذهن اضافه می‌شوند و این اقدام کمک می‌کنه تا اطلاعات وارد شده به مغز، تثبیت و به خوبی نگهداری بشن.
3- رونویسی و ذخیره‌سازی
در این مرحله مغز ساز و کارهای لازم رو برای ذخیره طولانی مدت اطلاعات جدید انجام میده. درواقع اطلاعات جدید با زنجیره‌های محکم‌تری به شبکه‌ی اطلاعاتی اضافه می‌شن.
4- بازیابی
فرایند یاداوری اطلاعات، با فعال شدن مسیری که کدگذاری در آن انجام شده فراهم می‌شه. به علت اینکه اطلاعات در مدارهایی ذخیره شدن که با آن‌ها هم‌پوشانی دارن، احتمالش هست که در این لحظه اطلاعاتی مشابه اطلاعات خواسته شده نیز به ذهن بیاید. هر چه از این اطلاعات بیشتر بازیابی شده باشن، فرایند بازیابی آن‌ها سریع‌تر اتفاق می‌افته. اگر از یک سری اطلاعات در ذهن خودتون مدت‌ها سراغی نگیرید، ممکن است دیگه هیچ وقت پیداشون نکنین.
5- تثبیت
فرایندی است که اطلاعات طوری در شبکه‌ی ذهن ذخیره شدن که امکان نداره چیزی دیگه بتونه در فراموشی آن‌ها اثری بذاره. این مرحله، نیاز به فعال‌سازی طولانی مدت داره و به زمان طولانی برای اتفاق افتادن نیاز داره.
راه‌حل‌های تقویت شبکه‌ی ذهن
هنگامی که می‌خواهید چیزی رو به خاطر بسپارید، سعی کنید منظم و سازمان یافته باشه. اطلاعاتی رو که به خاطر می‌سپارید رو مرور کنید و زود به زود به آن‌ها سر بزنید. سعی کنین یک محیط آرام، بدون اضطراب و دوستانه مثبت را برای یادگیری استفاده کنید.
دو سبک یادگیری
دو سبک یادگیری وجود داره که باعث می‌شه چیزی که می‌خواهیم به ذهن بسپاریم، بیشتر در ذهن بمونه. اولین سبک اینه که یادگیری در قالب داستان، استعاره و تشبیه باشه و یا فرد بتونه اون اطلاعات رو با زندگی شخصی خودش پیوند بده و یادگیری بهتر اتفاق بیفته.
دومین طریقی که می‌تونیم استفاده کنیم برای اینکه یادگیری بهتر اتفاق بیوفته و بیشتر در ذهن بمونه، تجزیه و تحلیل منطقی اطلاعاتی است که می‌خواهیم به ذهن بسپاریم.
موانع یادگیری
به معنای مجموعه عواملی هست که تبادل ارتباطات بین سلول‌های مغز رو کند می‌کنه و فرد نسبت به یادگیری هدفمند، موفقیت کم‌تری کسب می‌کنه. از جمله موانع یادگیری می‌تونیم به عدم توجه و دقت کافی، مطالعه در زمان خستگی و خواب آلودگی یا در مکان نامناسب، نشناختن سبک یادگیری شخصی خودمون، عدم استفاده از خلاقیت در مطالعه و تصویرسازی ذهنی، عدم آگاهی از ظرفیت پنهان مغز، اشاره کرد.
فاطمه مرادی
فاطمه مرادی روانشناس کودک و نوجوان آماده ارائه بهترین خدمات مشاوره در حوزه کودک و نوجوان به شما عزیزان است.
نتیجه گیری
انسان در بدو تولد، لوح سفیدی هست که هیچ داده‌ای نداره. اما به مرور با قرار گرفتن در محیط شبکه‌ای در ذهن می‌سازه از اطلاعات مختلفی که برای گذران زندگی به آن‌ها نیاز داره و در موقع لازم به آن‌ها مراجعه می‌کنه. هربار که انسان با داده‌ی جدیدی مواجه می‌شه، مغز ابتدا آن را بررسی می‌کنه، دقت و تجزیه و تحلیل می‌کنه. اگر که به آن داده توجه شد و مجددا تکرار شد، مغز متوجه اهمیت آن می‌شه و آن را به حافظه کوتاه مدت انتقال میده. و در نهایت اگر اهمیت و فوریت آن داده برایش به اثبات رسید آن را به حافظه طولانی مدت میده تا آن را تثبیت بکنه و برای همیشه به ذهن بسپاره. به این ترتیب، شبکه‌ای از سیستم عصبی در این مراحل درگیر می‌شوند و نورون‌های جدیدی مرتبط تولید شده و با نورون‌های قبلی تشکیل سیناپس می‌دهند تا یادگیری‌های جدید به خوبی اتفاق افتاده و به شبکه‌ی یادگیری‌های قبلی اضافه بشه. بعضی عوامل مختلف می‌تواند یادگیری‌های را تسریع بخشیده یا مانع یادگیری بشه. به عنوان مثال بودن در محیطی مثبت، پر انرژی و حال خوب، تغذیه مناسب می‌تواند یادگیری را تسریع بده در حالی که خواب‌آلودگی، نداشتن تمرکز حواس و حال روحی نامناسب میتونه مخل در یادگیری و شبکه سازی های مهم ذهن بشه.
