آشنایی با روانشناسی کودک و نوجوان برای تمام والدین اهمیت زیادی داره؛ چون عدم آشنایی والدین با این مقوله مهم می‌تونه عواقب جبران‌ناپذیری بر زندگی و آینده فرزندان داشته باشه. یکی از حساس‌ترین دوران زندگی فرد سن نوجوانیه؛ بنابراین توجه کامل به نکات روانشناسی نوجوان، به هر دو طرف یعنی والدین و نوجوانان کمک می‌کنه تا از این مرحله به‌سلامت عبور کنن. ممکنه بعضی خانواده‌ها به این موضوع مهم اهمیت چندانی ندن و توجه به نکات روانشناسی و تربیتی کودکان و همچنین نوجوانان براشون در اولویت نباشه.
عقاید و رفتارهای فردی و آمادگی برای تعاملات اجتماعی ابتدا در بستر خانواده شکل می‌گیره. این جمله خودش گواهی بر اهمیت روانشناسی کودک و نوجوان هست. خانم فاطمه مرادی روان‌شناس و درمانگر کودک و نوجوان یکی از روان‌شناسان کارآزموده و باتجربه هست که می‌تونه مشاوره‌های ارزشمندی در این زمینه به شما ارائه بده. در این مقاله از مجموع مقالات روانشناسی با خانم مرادی همراه می‌شیم تا با مهم‌ترین نکات مربوط به روانشناسی کودک و نوجوان آشنا بشیم.
روانشناسی کودک و نوجوان
اولین تعامل‌های کودک از لحظه ورود به دنیا با والدینشه. با رشد کودک جریان فکری و تربیتی اون در بستر خانواده شکل می‌گیره. پس لازمه که زیربنا و زیرساخت تربیتی کودک اصولی باشه. برای این کار والدین باید این روند را ابتدا از خودشون شروع کنن و در نوع رفتارهای فردی و رفتارهایی که با دیگر اعضای خانواده دارن بسیار دقت کنن.
اینجاست که اهمیت آشنایی با نکات روانشناسی و تربیتی کودکان مشخص میشه. با رشد کودک و ورود به سن حساس نوجوانی تغییرات جسمی روحی فرزندتون بیشتر شده و به همون نسبت شاهد حساسیت‌های رفتاری بیشتری هستیم. اگر زیرساخت تربیتی فرزند در کودکی اصولی باشه در دوره نوجوانی با مشکلات کمتری روبرو می‌شیم.
البته این بدان معنی نیست که نیازی به رعایت نکات روانشناسی نوجوان نداریم. اتفاقاً به دلیل بحرانی‌بودن سن نوجوانی والدین باید توجه بیشتری به رعایت نکات روانشناسی دوره نوجوانی داشته باشن. در ادامه مبحث روانشناسی کودک و نوجوان مهم‌ترین نکات روانشناسی تربیتی را در این زمینه بررسی می‌کنیم.
1. تقویت خودباوری در فرزند
برای تربیت فرزندانی مستقل و با اعتمادبه‌نفس لازم باید اونا را خودباور تربیت کنیم. عدم سرکوب فرزندان و باور به توانایی‌های اونا باعث میشه تا فرزند شما بتونه به خودش و استعدادهاش تکیه کنه و در جهت شکوفایی اونا تلاش کنه. در روانشناسی کودک و نوجوان رسیدن به خودباوری اهمیت زیادی داره.
هر انسانی جایزالخطاست؛ پس وقتی فرزند شما در انجام وظیفه‌ای که به اون محول شده اشتباه کرد به‌جای سرزنش‌کردن باید بهش روحیه بدید و در انجام روش درست کار به‌صورت غیرمستقیم به اون کمک کنید. استمرار در انجام وظایف برای رسیدن به نتیجه موفقیت‌آمیز موجب تقویت خودباوری در فرزندتون میشه.
2. روانشناسی کودک و نوجوان؛ والدینی خودباور و قاطع
یکی از مهم‌ترین نکات روانشناسی کودک و نوجوان اینه که اگر می‌خواهید فرزندانی با عزت‌نفس و روحیه قوی تربیت کنید باید ابتدا از خودتون شروع کنید. والدین ضعیف نمی‌تونن فرزندانی با روحیه قوی تربیت کنن.
والدین قاطع و خودباور الگویی مناسب برای فرزندان هستن که می‌تونن با برقراری ارتباط سازنده با فرزندان، اونا را برای مهارت‌های ارتباطی سالم در جامعه و توانایی حل مسئله آماده کنن. اگر میگیم والدینی قاطع باشید منظور نامهربانی و سنگدلی نیست؛ بلکه باید بین مهربانی و قاطعیت تعادل ایجاد کنید.
3. نصیحت نکنید
در ادامه قاطع و خودباور بودن والدین ذکر این نکته ضروریه که والدینی که قاطعیت لازم را ندارن مدام فرزندانشون را نصیحت می‌کنن. از اونجایی که نصیحت‌کردن و قاطعیت تناسخی باهم ندارن فرزندان این نکته را متوجه می‌شن و به صحبت‌های والدین اهمیت چندانی نمیدن. در روانشناسی کودک و نوجوان قاطعیت والدین بسیار مهمه. به همین دلیل والدین باید پیام و خواسته خودشون را با قاطعیت تمام و کاملاً واضح بیان کنه.
این روش تربیتی دو نتیجه مثبت داره: اول اینکه فرزندتون متوجه میشه والدینی با اعتمادبه‌نفس بالا و قوی داره که می‌تونه قاطعیت و مهارت حل مسئله را ازشون یاد بگیره و دوم اینکه در چنین محیطی یاد می‌گیره به‌جای طفره‌رفتن منظور و هدف خودش را کاملاً واضح بیان کنه. تمام این ویژگی‌ها می‌تونه بر تعاملات فردی و اجتماعی تأثیر مثبت بذاره.
4. روانشناسی کودک و نوجوان؛ آموزش مسئولیت پذیری به فرزندان
یکی دیگر از نکات روانشناسی کودک و نوجوان که باید از همان دوران کودکی آغاز بشه آموزش مسئولیت‌پذیری به فرزنده. فرزند شما باید بدونه که تمام انسان‌ها با محدودیت‌هایی روبرو هستن و هرکسی در زندگی می‌تونه دچار اشتباه بشه. حالا این اشتباه می‌تونه در انجام وظایف فردی یا اجتماعی باشه یا مربوط به مسائل دیگه بشه.
مهم اینه که انسان بتونه مسئولیت کارهای خودش را بپذیره و در جهت اصلاح اونا یا عدم تکرارشون تلاش کنه. باید متناسب با سن فرزندتون مسئولیت‌هایی را به اون محول کنید و به‌صورت غیرمستقیم عملکردش را تحت‌نظر داشته باشید. نکاتی که در بالا گفتیم نکات کلی مربوط به روانشناسی کودک و نوجوان بودن. در ادامه به‌صورت جداگانه روی هرکدوم از مقاطع سنی تمرکز می‌کنیم.
نکات روانشناسی نوجوان
در بحث روانشناسی کودک و نوجوان همونطور که می‌دونیم دوره نوجوانی یکی از حساس‌ترین دوران زندگی هر فرده و در این برهه زمانی انسان دچار تغییرات جسمی، روحی و ذهنی زیادی میشه. تغییرات هورمونی روی جسم و روح فرد اثرات قابل‌توجهی داره. عدم آشنایی با نکات روانشناسی نوجوان می‌تونه منجر به آسیب‌های جبران‌ناپذیری در آینده نوجوان بشه. به همین دلیل لازمه با ویژگی‌های این دوره آشنا باشید و با رفتاری صحیح و کنترل‌شده نوجوان را در عبور از این مسیر بحرانی یاری کنید. برخی از مهم‌ترین نکات روانشناسی نوجوان شامل موارد زیر است:
1. اهمیت‌دادن به صحبت و احساسات نوجوان
دومین موضوع روانشناسی کودک و نوجوان اهمیت‌دادن به احساسات نوجوانه. وقتی فرزند نوجوانتون میگه قصد داره با شما صحبت کنه به این خواسته‌ش اهمیت داده و فرزندتون را در اولویت همه امور دیگه قرار بدید. با این کار نوجوان می‌فهمه که برای خانواده اهمیت داره، به حرفش گوش میدن و احساس امنیت در خانواده به اون القا میشه.
این کار اثرات مثبت زیادی داره ازجمله اینکه: نوجوان معنای ارزش و احترام را یاد می‌گیره، به افرادی غیر از اعضای خانواده یا انجام کارهای نامعقول مثل سیگار و مواد مخدر گرایش پیدا نمی‌کنه و امنیت را در کنار والدین و خانواده پیدا می‌کنه. عدم توجه به احساس و صحبت نوجوانان می‌تونه یکی از دلایل اعتیاد به مواد مخدر در سن نوجوانی باشه.
2. آماده برای کمک به نوجوان
فرزندان در هر سنی، از کودکی تا زمانی که به رشد عقلی و تصمیم‌گیری معقولی برسن به کمک والدین نیاز دارن. این کمک گاهی بصورت مستقیم و با رشد فرزند، اغلب غیرمستقیم میشه. وقتی والدین مهم‌ترین نکات روانشناسی نوجوان را رعایت کنن فرزندانی قوی با مهارت‌های فردی و اجتماعی بالا تربیت می‌کنن که در بزرگسالی هوای والدین خودشون را خواهند داشت.
3. نکات روانشناسی نوجوان؛ شناخت دوستان فرزند
در دوره نوجوانی دایره روابط اجتماعی نوجوان گسترده‌تر میشه و نیاز به تعاملات اجتماعی در اون بیشتر خواهد شد. یکی دیگه از وظایف والدین در مجموعه روانشناسی کودک و نوجوان اینه که باید دوستان فرزندتون را بشناسید.
چون نوجوانان در روابط دوستی خواه‌ناخواه بر همدیگه تأثیر می‌ذارن. به همین دلیل باید روی دوستان فرزندتون و خانواده‌های اونا شناخت داشته باشید تا مانع خطا رفتن نوجوانتون بشید.
4. تمرکز روی نکات مثبت
در مرحله نوجوانی داشتن تضاد فکری و عملی والدین و نوجوانان و ناسازگاری نوجوانان با والدین امری عادیه. به دلیل تفاوت نسل، تغییرات و روحیات حساس نوجوانی مواقعی هست که نوجوان به حرف والدین گوش نمی‌کنه. در چنین مواقعی صبور باشد و تلاش کنید جنبه‌های مثبت رشد اجتماعی و عاطفی فرزندتون را بهبود ببخشید.
نکات روانشناسی و تربیتی کودکان
تربیت فرزند باید از همون ماه‌های اولیه زندگی شروع بشه. وقتی والدین با نکات مهم روانشناسی کودک و نوجوان آشنا بشن و برای پیاده‌سازی اونا تلاش کنن قطعاً در آینده فرزندانی دارای سلامت روانی و با اعتمادبه‌نفس تربیت می‌کنن.
در ادامه نکات روانشناسی و تربیتی کودکان را معرفی می‌کنیم. البته باید توجه داشته باشید که رعایت اغلب این نکات برای هر دو دوره مشترکه و تنها تفاوت می‌تونه مربوط به نوع رفتار براساس سن باشه.
- به علایق کودک خود توجه کنید.
- منبع اطمینان و امنیت برای کودک باشید.
- آموزش اخلاقیات متناسب با رشد و سن کودک
- احترام‌گذاشتن به کودک
- تقویت مهارت گفتگو در کودکان
- اجازه دهید کودک شکست و ناکامی را تجربه کند.
- محبت نامشروط به کودک
جمع‌بندی
توجه به روانشناسی کودک و نوجوان یکی از مهم‌ترین نیازها برای تربیت فرزنده. یک زیربنای تربیتی اصولی موجب میشه تا فرزندانی سالم، موفق و مستقل با اعتمادبه‌نفس کافی به جامعه تحویل بدیم. ازطرف دیگه اولین شرط برای تربیت فرزندانی با این خصوصیات اینه که والدین ابتدا از خودشون شروع کنن. از مهم‌ترین نکات روانشناسی و تربیتی کودکان اینه که به علایق اونا احترام بذاریم، به صحبت‌هاشون گوش بدیم و اجازه بدیم در مواقعی شکست را هم تجربه کنن. با این روش کودک کم‌کم به سمت خودباوری و تقویت روحیه پیش میره.
ازطرف دیگه به دلیل حساسیت زیاد دوره نوجوانی مسئولیت والدین در این دوره سنگین‌تر میشه و لازمه تا با نکات روانشناسی نوجوان آشنا شده و اونا را رعایت کنم. اهمیت‌دادن به احساسات و افکار نوجوان، تقویت توانایی حل مسئله در تعاملات اجتماعی و تقویت عزت‌نفس از جمله این موارده.
خانم فاطمه مرادی روان‌شناس و درمانگر کودک و نوجوان با آگاهی از تمام روحیات کودکان و نوجوانان و تعامل درست با اونا می‌تونه به والدین در جهت ساخت ارتباطی سازنده با فرزندانشون کمک کنه. برای رزرو وقت مشاوره، کسب اطلاعات مربوط به نشانی و اطلاعات تماس به صفحه تماس با من مراجعه کنید.
