ملحفه‌ها، لباس‌های خیس و یک کودک خجالت‌زده، پدری عصبانی و مادری ناامید دررابطه با شب ادراری، صحنه‌هایی هست که در بیشتر خونه‌ها اتفاق میفته. اما خودتون رو سرزنش نکنید. شب ادراری نشونه‌ای از آموزش نادرست توالت نیست. درواقع این موضوع بیشتر مربوط به بخش عادی از رشد کودک هست. به‌طورکلی، خیس کردن رختخواب قبل از 5 سالگی نگران‌کننده نیست. در ادامه مقاله بیشتر راجع به روش‌های درمانی شب ادراری می‌پردازیم.
کورتکس مغز کودک در این سن ممکنه هنوز درحال توسعه کنترل مثانه باشه. اگر شب ادراری ادامه پیدا کرد، با درک و صبر به مشکل رسیدگی کنید. تغییر سبک زندگی، استفاده از روش‌های تشویقی و گاهی داروها و همچنین کاهش استرس کودک و خودتون میتونه باعث کاهش تدریجی شب ادراری فرزندتون بشه.
به یاد داشته باشید که شما تنها نیستید و در 5 سالگی از هر 100 کودک 15 نفر از اونها شب‌ها رختخواب خودشون رو خیس می‌کنن و یک درصد کودکان هم در سن نوجوانی هنوز شب ادراری دارن. شب ادراری در پسرها دوبرابر دخترهاست. در موارد کمتری شب ادراری میتونه به علت مشکلات جدی باشه که نیاز به کمک‌گرفتن از پزشک و متخصص رو ضروری می کنه. برای این که با شب ادراری و درمان شب ادراری در کودکان آشنا شوید، در این مقاله در کنار ما باشید.
علت شب ادراری چیه؟
به طور قطعی کسی نمیدونه که چه چیزی موجب شب ادراری میشه، اما عوامل مختلفی ممکنه نقش داشته باشند، از جمله:
- ممکنه مثانه فرزند شما کوچیک باشه و به‌اندازه کافی حجم برای ادرار تولید شده در شب نداشته باشه.
- گاهی اوقات ممکنه استرس‌ها و گاهی فشارهای روانی و تنش‌های محیطی مداوم باعث شروع شب‌ادراری کودک شما بشه.
- در بیماری مثانه عصبی، مثانه دارای دیواره ضخیمی هست و مانند مثانه طبیعی خاصیت نگهداری ادرار و کشسانی رو نداره.
- علاوه بر این شب ادراری میتونه به دلیل نقص در سیستم ادراری و یا سیستم عصبی کودک باشه.
- برای کودکی که عفونت ادراری داره کنترل ادرارمیتونه سخت باشه. علائم و نشانه‌های عفونت ادراری ممکنه شامل بی‌اختیاری روزانه، شب ادراری، تکرر ادرار، ادرار صورتی و یا قرمزرنگ همراه با درد در هنگام ادرار کردن باشه.
- همچنین شب ادراری میتونه به‌خاطر عدم تعادل هورمونی باشه. در دوران کودکی بعضی از بچه‌ها در شب به میزان کافی هورمون ضد ادرار(ADH) که میزان ادرار رو کم می کنه، تولید نمی‌کنند.
- از دیگر عوامل شب ادراری نیز، میتونه یبوست مزمن باشه. برای کنترل ادرار و دفع مدفوع از عضلات یکسانی استفاده میشه. اگر یبوست درازمدت باشه، این عضلات میتونن ناکارآمد باشند و منجر به شب ادراری بشن.
از جمله مواردی هستند که باید به اونها پرداخته بشه. علاوه بر سلامت جسمانی، باید سلامت روانی کودک نیز بررسی بشه.
انواع شب ادراری در کودکان
شب ادراری در کودکان انواع مختلفی داره که به دو بخش شب ادراری اولیه و شب ادراری ثانویه تقسیم میشه. در ادامه هر کدوم از اونها را معرفی می‌کنیم و راه‌های تشخیص و درمان را میگیم.
1- شب ادراری اولیه
در نوع اولیه شب ادراری، این مشکل کودک در سال‌های ابتدایی به وجود میاد و این مشکل نشان از نابالغ بودن و ضعف سیستم عصبی کودکه که قدرت تشخیص پر بودن مثانه در خواب رو نداره.
2- شب ادراری ثانویه
در نوع ثانویه شب ادراری، مشکل وقتی شروع میشه که کودک در یک مدت مشخص چندماهه، شب ادراری رو تجربه نکرده ولی بعد از مدتی دوباره این مشکل شروع میشه که نشان از مشکلات روحی، جسمی و عاطفی هست.
تشخیص شب ادراری کودک
برای تشخیص شب ادراری کودک ابتدا باید سوابق پزشکی و علائمی مثل مشکلات ادراری مانند دفع ادرار اضطراری و یا درد هنگام ادرار بررسی بشه. علاوه بر این، الگوی خواب کودک و هم چنین سلامت خانواده نیز ا
درمان شب ادراری کودکان
برای درمان شب ادراری می‌توان از انواع راه درمان شب ادراری ذکر شده در این بخش از مقاله بهره برد:
تغییر رفتار یک راه درمان شب اداری در کودکان
اگر کودک شما از یک شب مرطوب گهگاهی آزار می‌بیند و یا خجالت می‌کشد، تغییرات سبک زندگی – مانند پرهیز کامل از کافئین و محدود کردن مصرف مایعات در عصر – ممکن است در درمان شب ادراری در کودکان موثر باشد. با این حال، اگر تغییر شیوه زندگی موفقیت آمیز نبود یا اگر دانش آموز کلاس شما از خیس کردن تخت وحشت دارد، ممکن است با درمان‌های اضافی به او کمک شود.
در صورت پیدا شدن، علل زمینه‌ای شب ادراری، مانند یبوست یا آپنه خواب، باید قبل از سایر درمان‌ها بررسی شود.
دو گزینه از بهترین درمان شب ادراری را می‌توان اتفاده از هشدارهای رطوبت و دارو دانست.
آلارم رطوبت
این دستگاه‌های کوچک با باتری – بدون نسخه در اکثر داروخانه‌ها در دسترس هستند – به یک پد حساس به رطوبت روی لباس خواب یا ملافه کودک شما متصل می‌شوند. هنگامی که پد رطوبت را حس می‌کند، زنگ هشدار به صدا در می‌آید.
در حالت ایده‌آل، هشدار رطوبت درست زمانی به صدا در می‌آید که کودک شما شروع به ادرار کردن می‌کند – به موقع به کودک شما کمک می‌کند بیدار شود، جریان ادرار را متوقف کند و به توالت برسد. اگر کودک شما به شدت می‌خوابد، ممکن است شخص دیگری به زنگ هشدار گوش دهد و کودک را بیدار کند.
اگر از زنگ هشدار رطوبت برای درمان شب ادراری استفاده می‌کنید، زمان زیادی به آن بدهید. اغلب یک تا سه ماه برای مشاهده هر نوع پاسخ و تا 16 هفته طول می‌کشد تا به شب‌های خشک برسید. هشدارهای رطوبت برای بسیاری از کودکان موثر است، خطر عود یا عوارض جانبی کم دارد و ممکن است راه حل طولانی مدت بهتری نسبت به دارو ارائه دهد. این دستگاه‌ها معمولاً تحت پوشش بیمه نیستند.
دارو
به عنوان آخرین راه حل برای درمان شب ادراری، پزشک کودک شما ممکن است برای مدت کوتاهی دارو برای توقف خیس کردن تخت تجویز کند. انواع خاصی از داروها می‌توانند به درمان شب ادراری در کودکان کمک کنند:
- داروی دسموپرسین (DDAVP) تولید ادرار در شب را کاهش می‌دهد. اما نوشیدن مایعات بیش از حد همراه با دارو می‌تواند مشکلاتی ایجاد کند و اگر کودک شما علائمی مانند تب، اسهال یا حالت تهوع دارد، باید از مصرف دسموپرسین خودداری شود. حتما دستورالعمل استفاده از این دارو را به دقت دنبال کنید.
دسموپرسین به صورت خوراکی به صورت قرص و فقط برای کودکان بالای 5 سال تجویز می‌شود. طبق گفته سازمان غذا و دارو، فرمولاسیون اسپری بینی دسموپرسین (Noctiva) به دلیل خطر عوارض جانبی جدی دیگر برای درمان شب ادراری توصیه نمی‌شود.
- اگر کودک شما مثانه کوچکی دارد، یک داروی آنتی کولینرژیک مانند اکسی بوتینین (Ditropan XL) ممکن است به کاهش انقباضات مثانه و افزایش ظرفیت مثانه کمک کند، به خصوص اگر خیس شدن در طول روز نیز رخ دهد. این دارو معمولاً همراه با سایر داروها استفاده می‌شود و به طور کلی زمانی توصیه می‌شود که سایر درمان‌ها شکست خورده باشند.
گاهی اوقات ترکیبی از داروها بیشترین تأثیر را دارد. با این حال، هیچ تضمینی وجود ندارد، و دارو مشکل را درمان نمی‌کند. شب ادراری معمولاً با قطع دارو از سر گرفته می شود، تا زمانی که در سنی که از کودکی به کودک دیگر متفاوت است، خود به خود برطرف شود.
شیوه زندگی و درمان‌های خانگی
همانطور که برای درمان شب ادراری در بزرگسالان می‌توان از تغییر شیوه زندگی بهره گرفت، برای کودکان نیز می‌توان از این نوع درمان استفاده کرد. درمان‌های خانگی بهترین درمان شب ادراری کودکان هستند. در اینجا تغییراتی وجود دارد که می‌توانید در خانه انجام دهید که ممکن است به درمان شب ادراری کمک کند:
- مصرف مایعات را در عصر محدود کنید. دریافت مایعات کافی بسیار مهم است، بنابراین نیازی به محدود کردن میزان نوشیدنی کودک در روز نیست. با این حال، نوشیدن مایعات را در صبح و اوایل بعد از ظهر تشویق کنید، که ممکن است تشنگی را در عصر کاهش دهد. اما اگر فرزندتان عصرها در تمرینات ورزشی یا بازی‌های ورزشی شرکت می‌کند، مصرف مایعات عصر را محدود نکنید.
- از نوشیدنی‌ها و غذاهای حاوی کافئین خودداری کنید. نوشیدنی‌های حاوی کافئین برای کودکان در هر زمانی از روز ممنوع است. از آنجایی که کافئین ممکن است مثانه را تحریک کند، به خصوص در عصر از مصرف آن جلوگیری کنید.
- قبل از خواب، ادرار مضاعف را تشویق کنید. ادرار مضاعف عبارت است از ادرار کردن در ابتدای روتین قبل از خواب و سپس دوباره درست قبل از به خواب رفتن. به کودک خود یادآوری کنید که در صورت نیاز استفاده از توالت در طول شب اشکالی ندارد. از چراغ‌های شبانه کوچک استفاده کنید تا کودک شما به راحتی بتواند بین اتاق خواب و دستشویی راه بیابد.
- استفاده منظم از توالت در طول روز را تشویق کنید. در طول روز و عصر، به کودک خود پیشنهاد دهید که هر دو ساعت یا بیشتر یا حداقل به اندازه کافی ادرار کند تا احساس فوریت نداشته باشد.
- جلوگیری از راش برای جلوگیری از بثورات ناشی از لباس زیر خیس، به کودک خود کمک کنید هر روز صبح ناحیه تناسلی خود را بشوید. همچنین ممکن است، پوشاندن ناحیه آسیب دیده با پماد یا کرم محافظ رطوبت در هنگام خواب به درمان کمک کند. از متخصص اطفال خود در صوزت نیز کمک بخواهید.
طب جایگزین
برخی از افراد ممکن است روش‌های طب مکمل یا جایگزین را برای درمان شب ادراری امتحان کنند. برای رویکردهایی مانند هیپنوتیزم، طب سوزنی، درمان کایروپراکتیک و درمان گیاهی، شواهدی مبنی بر اثربخشی مرطوب کردن بستر ضعیف و بی‌نتیجه است یا چنین تلاش‌هایی بی‌اثر بوده است. در برخی موارد، مطالعات بسیار کوچک یا به اندازه کافی دقیق نبودند، یا هر دو.
قبل از شروع هر گونه درمان مکمل یا جایگزین حتماً با پزشک کودک خود صحبت کنید. اگر روش غیر متعارفی را انتخاب می‌کنید، از پزشک بپرسید که آیا این روش برای کودک شما بی خطر است و مطمئن شوید که با هیچ دارویی که ممکن است کودک شما مصرف کند تداخل نداشته باشد.
حمایت از فرزندان
یک راه درمان شب ادراری کودکان، حمایت والدین از آن‌ها است. کودکان برای اینکه والدین خود را عصبانی کنند، رختخواب را خیس نمی‌کنند. سعی کنید هنگام حل مشکل شما و فرزندتان با هم صبور باشید. درمان موثر ممکن است شامل چندین استراتژی باشد و موفقیت آمیز بودن ممکن است زمان ببرد.
نسبت به احساسات فرزندتان حساس باشید. اگر فرزندتان استرس دارد یا مضطرب است، او را تشویق کنید که این احساسات را بیان کند. حمایت و تشویق کنید. هنگامی که کودک شما احساس آرامش و امنیت می‌کند، خیس کردن تخت ممکن است کمتر مشکل ساز شود. در صورت نیاز، با پزشک اطفال خود در مورد استراتژی‌های اضافی برای مقابله با استرس صحبت کنید.
کمک‌گرفتن از روان‌شناس
کمک‌گرفتن از یک روان‌شناس از دیگر روش‌های درمانی شب ادراری هست. اگر شب ادراری کودک ناشی از نوع ثانویه شب ادراری باشه، باید به لحاظ عاطفی و روحی، به یک روان‌شناس مراجعه کنید تا در این زمینه مشکل کودک شما تشخیص داده و درمان بشه.
سخن پایانی
روش‌های مقابله با شب ادراری
- برای پاکسازی آسان برنامه ریزی کنید. روی تشک کودک خود را با روکش پلاستیکی بپوشانید. از لباس زیر ضخیم و جاذب در شب برای جلوگیری از ادرار استفاده کنید. رختخواب و لباس خواب اضافی را دم دست داشته باشید. با این حال، از استفاده طولانی مدت از پوشک یا لباس زیر یکبار مصرف خودداری کنید.
- از فرزندتان کمک بگیرید. اگر برای سن او مناسب است، از کودک خود بخواهید لباس زیر و پیژامه خیس خود را آبکشی کند یا این وسایل را در ظرف خاصی برای شستن قرار دهد. مسئولیت خیس کردن رختخواب ممکن است به کودک شما کمک کند تا کنترل بیشتری بر وضعیت داشته باشد.
- تلاش او را جشن بگیرید. خیس کردن رختخواب غیرارادی است، بنابراین تنبیه یا اذیت کردن فرزندتان به خاطر خیس کردن تخت معنی ندارد. همچنین خواهر و برادر را از اذیت کردن کودکی که رختخواب را خیس می‌کند، منع کنید. در عوض، فرزندتان را به خاطر پیروی از روال قبل از خواب و کمک به تمیز کردن پس از شب ادراری تحسین کنید. اگر فکر می‌کنید این کار می‌تواند به انگیزه دادن به فرزندتان کمک کند، از سیستم پاداش نیز استفاده کنید.
- با اطمینان، حمایت و درک، کودک شما می‌تواند منتظر شب های خشک آینده باشد.
فاطمه مرادی
من، فاطمه مرادی، کارشناس ارشد روانشناسی کودک و نوجوان کنار شما هستم تا رابطه‌ی بهتری با فرزندان خود داشته باشید.
جمع‌بندی
در این مقاله شما را با روش‌های درمان شب اداراری در کودکان به طور کامل آشنا نمودیم. از این که تا انتها در کنار ما بودید، سپاسگزاریم.
