ایجاد دلبستگی ایمن در کودکان زیر 2 سال از اهمیت بسیاری برخوردار هست. به این دلیل که دلبستگی ایمن در 2 سال اول زندگی کودک به مراتب، تأثیر مستقیمی بر سلامت هیجانی کودک در بزرگسالی داره. درواقع دلبستگی موجب حفظ یک پیوند عاطفی، بین کودک و مراقب اولیه و یا والدین هست. معمولاً این فرایند از 6 ماهگی به بعد شکل میگیره و برای کودک امنیتی ایجاد میکنه که اساس یادگیری و کشف اطراف و دنیای او میشه.
توجه داشته باشید که دلبستگی کودک با مراقب اولیه، کیفیت روابط دیگری که در بزرگسالی با همسالان و دوستان خود داره رو بالا می‌بره و تضمین میکنه؛ علاوه بر این، باعث میشه که در سال‌های بعدی زندگی، به تنظیم هیجانی کودک کمک بسیاری کنه. در زمینه روان‌شناسی کودک اگر بتونید آگاهی و اطلاعات بیشتری به دست بیارید، به شما کمک میکنه تا کودکتون رو بهتر بشناسید و همچنین باکیفیت بیشتری با او ارتباط برقرار کنید. در ادامه با فاطمه مرادی روانشناس کودک و نوجوان همراه می‌شیم تا با مراحل ایجاد دلبستگی ایمن در کودکان زیر 2 سال آشنا بشیم.
دلبستگی ایمن در کودکان؛ معنا و مفهوم دلبستگی
دلبستگی به این معنا هست که کودک کم‌کم به مراقب اولیه یا مادر پدر خود، وابسته میشه و از بودن در کنار مراقبش به احساس آرامش میرسه؛ اما اگر در موقعیت‌های مختلف، از منبع دلبستگی و مراقب خودش دور بشه، دچار احساس خطر و ترس میشه. همچنین باید به این موضوع توجه داشته باشید که زمانی که جنین در رحم مادرش هست، احساسات اولیه نسبت به مادرش شکل میگیره.
مراحل دلبستگی ایمن در کودکان کمتر از 2 سال
دلبستگی ایمن در کودکان زیر 2 سال جنبه تکاملی داره. در واقع کودکان و نوزادان با ابراز رفتارهای تقویت‌کننده روابط؛ مثل لبخند زدن و چسبیدن و گریه کردن، پیام خودشون رو به دیگران می‌رسونند تا مورد حمایت قرار بگیرن.
همون‌طور که در بالا هم به اون اشاره کردیم، این ارتباط اولیه خیلی مهمه و کیفیت روابط بعدی کودکان، یعنی اینکه او با سایر افراد چگونه ارتباط برقرار میکنه و اونچه که او از دیگران انتظار داره را تحت‌تأثیر قرار میده. در ادامه مراحل ایجاد دلبستگی در کودکان زیر 2 سال را بررسی می‌کنیم.
1- مرحله اول دلبستگی (تولد تا 6 هفتگی)
مرحله اول ایجاد دلبستگی ایمن، از زمان تولد نوزاد تا 6 هفتگی نوزاده. در این مدت این نوزاد برای برقراری ارتباط با دیگران از توانایی‌های مختلف فطری خود، استفاده میکنه؛ به‌عنوان‌مثال به چشماتون خیره میشه، لبخند میزنه، در مواقع ناراحتی گریه میکنه و چنگ میزنه. در واقع نوزاد، با استفاده از مجموعه‌ای از توانایی‌های فطریش ارتباط برقرار میکنه؛ اگرچه در این چند هفته اولیه نوزاد، صدا و بوی مادر و یا مراقبش رو تشخیص میده ولی نسبت به او، هنوز دلبستگی پیدا نکرده.
2- مرحله دوم دلبستگی در حال وقوع (6 تا 8 ماهگی)
مرحله دوم دلبستگی ایمن در کودکان زیر 2 سال در محدوده زمانی 6 هفتگی تا 8 ماهگی هست. در این مدت، متوجه می‌شید که کودکتون، نسبت به شما، در مقایسه با یک آدم غریبه واکنش متفاوتی رو نشون میده. در واقع در طی این زمان، دلبستگی او در حال شکل گرفتنه. بااین‌حال اگه به هر دلیلی از او دور بشید و برای مدتی نتونید در کنارش باشید، اعتراض و یا گریه نمیکنه؛ اما شما رو از بقیه تمایز میده و همچنین شما رو به‌عنوان مراقب اولیه و مادرش میشناسه.
3- مرحله سوم شکل‌گیری دلبستگی به طور روشن (8 ماهگی تا 2 سالگی)
مرحله سوم دلبستگی در کودکان زیر 2 سال در بازه زمانی 6 ماهگی تا حدود 2 سالگیست. در این دوران، کودک اضطراب جدایی رو تجربه میکنه. کودک در این دوره، زمان‌هایی که شما حضور ندارید نگران میشه و ممکن هست که بیقراری کنه یا گریه کنه؛ بنابراین وقتی که قصد دارید خونه رو ترک کنید، رفتارهای اعتراضی نشون میده تا شما رو منصرف کنه، رفتارهایی مثل این که شما رو محکم میگیره، ناله میکنه و تا دم در همراه شما میاد و به شما میچسبه که اون رو هم با خودتون ببرید.
در ادامه بررسی دلبستگی ایمن در کودکان زیر 2 سال باید بگیم که بین سنین 6 ماهگی تا 15 ماهگی، اضطراب جدایی در کودکان به اوج میرسه. در این دوران، کودک شما را یک پایگاه حمایت‌کننده و ایمن میبینه که میتونه در صورت حضور شما، به‌خوبی محیط و اطرافش رو کنکاش کنه و تجربه‌های جدید رو به دست بیاره و این حضور شما به او یک اطمینان خاطر میده تا در صورت بروز خطر از پشتیبانی شما بهره‌مند بشه.
بنابراین، زمانی خوداتکایی رشد میکنه که منبع دلبستگی کودک، مطمئن باشه تا کودک بتونه با خیال راحت به کشف محیط پیرامونش بپردازه. توجه داشته باشید درصورتی‌که اضطراب جدایی در کودک باقی بمونه، مشکلات زیادی رو به‌خصوص در سنین مدرسه برای کودک و مادر ایجاد میکنه. با مراجعه به بهترین روانشناس کودک تهران میتونید، علت اضطراب جدایی کودک خود را متوجه بشید و با کمک متخصص، بهترین روش‌های درمانی رو به کار بگیرید.
اهمیت دلبستگی کودکان زیر 2 سال
توجه داشته باشید که دلبستگی کودکان، باید ایمن و سالم باشه. به این خاطر که دلبستگی‌های نا سالم در روح و جسم کودک تأثیر مخربی میذارن. در ادامه موارد اهمیت دلبستگی ایمن کودکان زیر 2 سال را بررسی می‌کنیم.
1- احساس شادی
یکی از موارد اهمیت دلبستگی در کودکان زیر 2 سال ایجاد شادی در فرزند شماست. مهم‌ترین وظیفه والدین این هست که بتونند، فرزندان خودشون رو شاد و خوشحال رشد بدن. در نتیجه دلبستگی سالم باعث میشه تا کودک حس شادی داشته باشه.
2- کشف بهتر محیط
دومین مورد از اهمیت دلبستگی، کشف بهتر محیط توسط کودک هست. درواقع کودکانی که دلبستگی سالم رو یاد می‌گیرند، میتونن، رشد ذهنی بیشتری داشته باشند و علاوه بر این، میتونن استعداد خودشون رو کشف کنند و این موضوع باعث میشه که در آینده وضعیت بهتری نیز، داشته باشند.
3- شخصیت قوی
مورد دیگر از اهمیت دلبستگی ایمن در کودکان زیر 2 سال اینه که موجب شخصیت قوی کودک میشه؛ بنابراین اگر دلبستگی ساختار اصولی داشته باشه، باعث ایجاد شخصیت قوی میشه. نکته دیگری که باید به اون توجه داشته باشید این هست که وقتی کودک از سنین کم شخصیت قوی داشته باشه، به رشد بهتر او نیز کمک میکنه.
4- صبر بیشتر
مورد دیگر از اهمیت دلبستگی ایمن در کودکان زیر 2 سال صبر بیشتر کودک هست. درواقع کودکانی که دلبستگی سالمی رو تجربه نمیکنن، در نتیجه تحمل و صبر کمتری دارند. اما اگر کودک دلبستگی سالم و ایمنی رو تجربه کنه، میتونه صبر خودش رو افزایش بده و در نهایت رفتار درستی از خودش نشون بده و باعث میشه که این کودک در بزرگسالی تصمیمات درستی بگیره و آینده خودش رو رقم بزنه.
5- مهربانی
یکی دیگر از موارد اهمیت دلبستگی در کودکان کمتر از 2 سال این هست که باعث مهربانی کودک میشه. در نتیجه کودکان نسبت به دنیای خود و محیط پیرامونشون، دید مثبتی دارند و این موضوع باعث میشه که زندگی بهتری داشته باشند.
راه‌های تقویت دلبستگی ایمن در کودکان زیر 2 سال
برای تقویت دلبستگی ایمن در کودکان زیر 2 سال، راهکارهای مختلفی وجود داره. در ادامه چند مورد از راهکارهای تقویت دلبستگی در کودکان رو عنوان و بررسی می‌کنیم.
1- شنونده خوبی باشید
یکی از راهکارهای تقویت دلبستگی در کودکان زیر 2 سال این هست که شنونده خوبی باشید. کودک در سنین کم نمیتونه خوب حرف بزنه، اما با ایما و اشاره و ادا از سوی شما میخواد که مورد حمایت قرار بگیره که باید به او توجه کنید. به‌این‌ترتیب، او را دعوا نکنید و همیشه به او لبخند بزنید.
2- با او صحبت کنید
یکی دیگر از راهکارهای تقویت دلبستگی ایمن در کودکان زیر 2 سال این هست که در مورد کارهای روزمره خود با فرزندتون، صحبت کنید. مسلماً چون درکی از حرف‌های شما نداره، واکنش خاصی نسبت به حرف‌های شما نشون نمیده. اما مطمئن باشید که روی ذهن کودک شما، تأثیر خوبی میگذاره. به‌این‌ترتیب شرایطی رو میتونید فراهم کنید که کودک شما هم برای حرف‌های شما، شونده خوبی باشه.
3- دلبستگی ایمن در کودکان؛ رفتار خانوادگی درست
یکی دیگر از راهکارهای تقویت دلبستگی ایمن در کودکان زیر 2 سال این هست که اعضای خانواده با کودک، رفتار درستی داشته باشند. البته اینکه مدام با فرزند کوچیک خود، خوش‌رفتار هستید خیلی خوبه؛ اما این خوش‌رفتاری باید با سایر فرزندان و همسرتون هم باشه. جو خونه اگر نامناسب باشه و اعضای خونواده با یکدیگر درگیر باشن، کودک شما به‌خوبی متوجه این موضوع میشه؛ بنابراین باید سعی کنید با اعضای خانواده، رفتار درستی داشته باشید.
4- ایجاد سازگاری
یکی دیگر از راهکارهای تقویت دلبستگی در کودکان زیر 2 سال این هست که باید سبک سازگاری خودتون را با کودک مشخص کنین. توجه داشته باشید که عصبانیت و فریادهای شما، به کودکتون احساس خوبی نمیده؛ بنابراین نباید کاری کنید که بین شما و کودکتون، دلبستگی اجتنابی شکل بگیره. این موضوع برای او مشکلات زیادی رو ایجاد میکنه و باعث میشه که کودک هیچ علاقه‌ای به شما نشون نده و به حضور شما، توجهی نداشته باشه و اگر کنارش نباشید، گریه نکنه و هیچ‌گونه آشفتگی رو از خودش بروز نده.
سخن پایانی
در این مقاله به بررسی موضوع دلبستگی ایمن در کودکان زیر 2 سال پرداختیم. همون‌طور که گفتیم، دلبستگی ایمن در کودکان، اهمیت بسیاری داره و تأثیر مستقیمی بر سلامت هیجانی کودک در بزرگسالی داره. درواقع دلبستگی موجب حفظ یک پیوند عاطفی، بین کودک و مراقب اولیه و یا والدین هست.
همچنین مراحل دلبستگی کودک از تولد تا 2 سالگی رو بررسی کردیم. علاوه بر این، راهکار ایجاد دلبستگی ایمن در کودکان کمتر از 2 سال را عنوان و بررسی نمودیم. از جمله اینکه شنونده خوبی باشید، با کودک خود صحبت کنید، رفتار خانوادگی درستی داشته باشید و سبک سازگاری درستی با کودک خود داشته باشید. برای کسب اطلاعات بیشتر دررابطه‌با دلبستگی سالم و ایمن کودکان کمتر از دو سال، میتونید به یک روان شناس کودک مراجعه کنید.
