رفتار خجالتی در نوزادان و کودکان رایج است، بنابراین درمان خجالتی بودن کار دشواری نیست. درمان خجالتی بودن در اکثر کودکان با افزایش سن آسانتر خواهد شد. به هرحال این مشکل رفتاری در بین کودکان بسیار شایع و معمول است. به طور مثال ممکن است به والدین خود بچسبد، در موقعیتهای اجتماعی گریه کند، یا از نظر فیزیکی سعی کند با پنهان کردن سر، حرکت کردن یا دور شدن، یا بستن چشمها از تعامل اجتماعی اجتناب کند.
یک کودک پیش دبستانی ممکن است وقتی افراد ناآشنا با او صحبت میکنند، تمایلی به صحبت کردن نداشته باشد. ممکن است پشت یکی از والدین خود پنهان شود یا از شرکت در بازیها اجتناب کند. برای درمان افراد خجالتی میتوانید از بهترین روانشناس کوذک در تهران کمک بگیرید.
یک کودک در سن مدرسه ممکن است از پاسخ دادن به سؤالات در کلاس اجتناب کند، وقت خود را برای دوستیابی صرف نکند، ترجیح دهد آرام بنشیند و بازی دیگران را تماشا کند یا از فعالیتهای جدید اجتناب کند. کمرویی در کودکان هیچ اشکالی ندارد. برخی از کودکان خجالت تر از دیگران هستند. این فقط بخشی از خلق و خوی آنها است. البته اگر رفتار خجالتی موجب اختلال در عملکردهای روزانه کودک شود باید برای درمان خجالتی بودن هرچه سریعتر اقدام نمود.
درمان خجالتی بودن و کمرویی
خجالتی بودن همیشه با گذشت زمان از بین نمیرود، اما کودکان میتوانند یاد بگیرند که در تعامل با دیگران اعتماد به نفس و راحتی بیشتری داشته باشند. این نکات میتواند در درمان خجالتی بودن به کودکان کمک کند.
نکاتی برای درمان رفتار خجالتی در کودکان
- به کودک خود زمان بدهید تا احساس راحتی کنند. آنها را مجبور نکنید که مستقیماً به سراغ یک بزرگسال ناآشنا بروند. در عوض، بزرگسالان را تشویق کنید تا با یک اسباب بازی در نزدیکی کودک شما بازی کنند و از صدایی آرام استفاده کنند.
- در موقعیتهای اجتماعی، مانند گروههای بازی یا گروههای والدین، در کنار فرزندتان بمانید و در عین حال او را تشویق کنید که به کاوش بپردازد. همانطور که کودک شما راحتتر میشود، میتوانید به تدریج برای دورههای کوتاهی از او دور شوید. به عنوان مثال، در حالی که کودک شما روی زمین بازی میکند، با سایر بزرگسالان روی یک صندلی بنشینید. در صورت نیاز میتوانید به نزد فرزندتان برگردید.
- بگذارید فرزندتان بداند که احساساتش خوب است و به او کمک خواهید کرد تا احساساتش را مدیریت کند. به عنوان مثال، به کودکان بگویید “میتوانم ببینم که شما کمی ترسیدهاید، زیرا نمیدانید چه کسی در مهمانی است.پس بیا با تا باهم با اشخاص جدید آشنا شویم.»
- از دلداری بیش از حد کودک خود بپرهیزید. دلداری بیش از حد این پیام را میفرستد که فکر میکنید این یک موقعیت ترسناک است و توجه بیشتر ممکن است به طور تصادفی رفتار خجالتی کودک شما را تشویق کند.
- رفتار «شجاعانه» مانند پاسخ دادن به دیگران، استفاده از تماس چشمی، امتحان کردن چیزی جدید یا دوری از شما را در کودک خود تحسین کنید. در تعریف و تمجید خود خاص باشید. به عنوان مثال، “من از نحوه سلام کردن تو به پسری در پارک خوشم آمد.” دقت کردی که وقتی اینکارو کردی چطور لبخند زد؟
- سعی کنید رفتار اجتماعی با اعتماد به نفس را مدل کنید تا فرزندتان بتواند شما را تماشا کند و از شما بیاموزد. به عنوان مثال، هنگامی که شخصی به شما سلام میکند، همیشه به او سلام کنید.
نکاتی برای درمان خجالتی بودن کودکان در سن مدرسه
- قرارهای بازی را چه در خانه خود و چه در خانه دوستانتان تشویق کنید. اگر فرزندتان به خانه یکی از دوستانتان دعوت شده باشد، اگر در ابتدا با او بروید، ممکن است احساس راحتی بیشتری کند. میتوانید به تدریج مدت زمانی را که با فرزندتان در خانه دیگران میگذرانید، کاهش دهید.
- با موقعیتهای اجتماعی شروع کنید که فقط 1 تا 2 کودک دیگر را شامل میشود و به مرور زمان با گروه بزرگتری از کودکان تعامل برقرار کنید.
- نمایش و گفتن یا ارائه کلاسی را با فرزندتان در خانه تمرین کنید. این به کودک شما کمک میکند تا زمانی که باید جلوی کلاس خود بایستد، احساس راحتی بیشتری کند.
- فرزندتان را به انجام برخی فعالیتهای فوق برنامه تشویق کنید. سعی کنید مواردی را بیابید که رفتار اجتماعی را تشویق میکنند – به عنوان مثال، پیشاهنگی، راهنمای یک ورزش گروهی.
- قبل از گردهماییهای اجتماعی به فرزندتان آموزش دهید تا بداند چه انتظاری دارد – برای مثال، «امروز مردم میخواهند با شما صحبت کنند. به یاد داشته باشید وقتی عمو در حال صحبت است به او نگاه کنید. اگر این کار را نکنید، او ممکن است فکر کند که به او گوش نمیدهید.
- از مقایسه منفی با خواهر و برادر یا دوستان خودداری کنید.
- عزت نفس فرزندتان را با تشویق گامهای کوچک به سمت کمتر خجالتی بودن تقویت کنید.
خجالتی بودن چه زمانی مشکلساز است
رفتار خجالتی فرزند شما ممکن است مشکل ساز باشد، اگر باعث ناراحتی زیاد او شود و یا در مسیر زندگی روزمره قرار بگیرد. مثلا:
- شما یا فرزندتان به دلیل خجالتی بودن نمیتوانید به مکانهای خاصی بروید.
- کودک شما در موقعیتهای اجتماعی مانند مهمانیها یا مدرسه نشانههایی از اضطراب را نشان میدهد.
- فرزند شما میگوید که احساس تنهایی میکند، اما نمیداند که چگونه به کودکان دیگر بپیوندد.
- فرزند شما احساس میکند که نمیتواند در کلاس به سوالات پاسخ دهد یا از معلم و دیگران سؤال بپرسد.
- برخی از کودکانی که خجالتی هستند دچار اضطراب می شوند.
بنابراین اگر رفتار خجالتی فرزندتان قابل توجه است و تغییر آن سخت است، میتوانید با یک روانشناس کودک و نوجوان در ارتباط با درمان خجالتی بودن او صحبت کنید.
فاطمه مرادی
من، فاطمه مرادی، کارشناس ارشد روانشناسی کودک و نوجوان کنار شما هستم تا رابطهی بهتری با فرزندان خود داشته باشید.
میتونم بگم احساس و لذتی که در این سالها به عنوان مشاور و روانشناس بدست آوردم یه چیزی شبیه لذت قابل اعتماد و راز دار بودنه ، لذت شنیدن حرف های فریاد نشده از پس سینه ها، لذت شکستن بغض ها و همدلی ، دانستن رفتارها، فکرها واحساس ها، لذت به بینش رساندن انسان ها و پذیرش آدم ها بدون هیچ قید و شرطی …
جمعبندی
رفتار خجالتی در کودکان امری معمول است. اما اگر خجالتی بودن مشکلساز شود و در زندگی روزانه کودک شما اختلال ایجاد کند، باید برای درمان خجالتی بودن در کودک خود اقدام نمایید. برای کسب اطلاعات بیشتر مقالات تربیت کودکان زیر 7 سال و درمان استرس کودکان را نیز مطالعه نمایید.