نوجوانی یکی از حساس‌ترین و مهم‌ترین دوران زندگی هر انسانه. یعنی دوره گذار از کودکی به جوانی و بلوغ به‌حساب میاد. در نوجوانی شاهد تغییرات جسمی، روحی و روانی هستیم. به دلیل این تغییرات عمدتاً نوجوانان با خانواده و والدین خودشون به مشکل برمی‌خورن و ناسازگاری نوجوانان با والدین یکی از مشکلات رایج و شایعی هست که تمام خانواده‌ها با اون درگیرن. یکی از دلایل ناسازگاری نوجوانان با پدر و مادر اینه که فرزندان در این سن می‌خوان استقلال خودشون را ثابت کنن و زندگیشون را در کنترل خود داشته باشن.
به‌عنوان یکی از عمده‌ترین مشکلات نوجوانان با والدین می‌تونیم به فقدان ارتباط مناسب بین اون‌ها اشاره کنیم. برقراری یک ارتباط مناسب و اصولی در این سن چالش بزرگی هست که والدین باید در این زمینه بتونن مهارت‌های کافی را به دست بیارن تا از بروز آسیب‌های فردی و اجتماعی در آینده جلوگیری کنن. خانم فاطمه مرادی روان‌شناس و درمانگر کودک و نوجوان یکی از متخصصانی هست که در این زمینه دانش، تجربه و مهارت بالایی داره و میتونه به والدین و نوجوانان در برقراری ارتباط مؤثر و مناسب کمک کنه.
ناسازگاری نوجوانان با والدین
امروزه می‌بینیم که نوجوانان بیشتر از قبل با والدین خودشون مشکل دارن. بعضی از اونا از والدین یا شبکه‌های اجتماعی الگو می‌گیرن و نسبت به اعضای خانواده رفتارهای نادرست، سرد یا تهاجمی دارن. البته تغییرات روحی روانی و جسمی که بلوغ یکی از اون‌ها هست در بروز این رفتارها و ناسازگاری‌ها مؤثره؛ چون تغییرات فیزیولوژیکی حساسیت نوجوانان را در این سن افزایش میده.
ناسازگاری نوجوانان با والدین؛ دلایل ناسازگاری نوجوانان
همونطور که گفتیم تغییرات ناشی از آغاز سن نوجوانی بر رفتار و عملکرد نوجوانان تأثیر زیادی داره. شروع دوره بلوغ و تغییرات هورمونی، رفتار و احساسات نوجوانان را تحت‌الشعاع قرار میده. والدین باید نسبت به این موضوع آگاهی داشته باشن و مهارت‌های لازم برای برخورد مناسب با این رفتارها و برقراری ارتباط با نوجوان را کسب کنن. متأسفانه والدین ناآگاه بدون توجه به تغییرات سن نوجوانی با رفتارهای نادرست به شخصیت، هویت و آینده فرزندشون آسیب می‌زنن. حالا ببینیم دلایل این ناسازگاری چیه. ناسازگاری نوجوانان با والدین شامل موارد زیر میشه:
1. عدم ارتباط مناسب بین نوجوان و والدین
یکی از مهم‌ترین دلایل وجود مشکل بین نوجوان و والدین عدم برقراری ارتباط صحیح بین اون‌ها است. بسیاری از والدین به دلیل ناآگاهی از تغییرات دوره نوجوانی به فرزند خودشون برچسب بداخلاق و بی‌ادب می‌زنن و به‌جای تلاش برای برقراری یک رابطه سازنده تمایل دارن به حریم خصوصی نوجوان نفوذ کنن. همین مسئله موجب ناراحتی و ناسازگاری نوجوانان با والدین میشه. توصیه می‌کنیم مقاله برقراری ارتباط مؤثر والدین با نوجوانان را مطالعه کنید.
2. کنترل بیش از حد نوجوان
نوجوانان در این دوره تلاش می‌کنن به استقلال و هویت شخصی برسن و از تحت کنترل بودن نفرت دارن. کنترل بیش از اندازه میتونه باعث سرکش شدن نوجوان بشه و از طرف دیگه آزادی بی‌اندازه هم تأثیر منفی و آسیب‌زا داره. به همین دلیل باید بین کنترل و آزادی تعادل برقرار بشه تا نوجوان بتونه محدودیت‌ها و خط‌قرمزهای خودش را درک کنه.
3. تفاوت بین باورهای نوجوانان و والدین دلیل ناسازگاری نوجوانان با والدین
یکی دیگه از دلایل ناسازگاری نوجوانان با والدین تفاوت در عقایده. به دلیل تغییراتی که هر روزه در جهان شاهد هستیم بسیاری از والدین و نوجوانان از نظر فکری تفاوت‌های زیادی با هم دارن. از طرف دیگه به دلیل تغییرات سن نوجوانی و گرایش به استقلال شخصیتی در این دوره، نوجوانان دوست دارن با عقاید والدین خودشون مخالفت کنن. بیشتر والدین هم نمیتونن فرزند نوجوان خودشون را متقاعد به پذیرش کنن و همین موضوع میتونه منجر به بروز مشکلات نوجوانان با والدین بشه.
4. توقعات بالای والدین از نوجوانان
نوجوانان در این سن با چالش‌های زیادی مثل فشار جامعه، فشار همسالان و تغییرات هورمونی روبرو هستن. به همین دلیل والدین هم باید اونا را درک کنن و سطح توقع خودشون را پایین بیارن. یکی از دلایل ناسازگاری نوجوانان با والدین به سطح انتظارات بالای والدین از نوجوانان مربوط میشه.
5. مقایسه نوجوانان با همسالان
مقایسه‌کردن در هر سنی یکی از بدترین و آسیب‌زاترین رفتارهایی هست که میتونه به هر فرد اعم از کودک، نوجوان و جوان صدمات جبران‌ناپذیری وارد کنه. به دلیل حساس‌بودن سن نوجوانی مقایسه‌کردن فرزند با همسالان میتونه ضررهای بی‌شماری به نوجوان شما وارد کنه و یکی از علل ناسازگاری نوجوانان با والدین محسوب میشه. این رفتار موجب آسیب‌دیدن سلامت عاطفی، سرکشی و اضطراب نوجوان میشه.
6. دلایل ناسازگاری نوجوانان؛ توصیه‌های غیرضروری والدین
همونطور که قبلاً هم گفتیم؛ چون در این سن فرد برای دستیابی به استقلال آماده میشه تمایلی به شنیدن توصیه‌های غیرضروری والدین نداره. در واقع توصیه‌های غیرضروری والدین این موضوع را به نوجوان القا می‌کنه که اون در حل مشکلاتش ناتوانه و همین مسئله باعث کاهش روحیه و ضعف شخصیتی نوجوان میشه.
7. انتقاد مداوم
اشتباه‌کردن یکی از ویژگی‌های همه انسانهاست و هیچ‌کس در زندگیش مصون از خطا نبوده و نیست. یکی از مشکلات نوجوان با والدین انتقاد از اشتباهات یا رفتارهای اون هست که باعث میشه فرزند اونا احساس شکست کنه. در عوض والدین به‌جای انتقاد باید با فرزند خودشون حس همدلی و رفاقت داشته باشن و در صورت اشتباه نوجوان به صورتی مناسب که به روحیه اون آسیب نزنه راهنماییش کنن تا ناسازگاری نوجوانان با والدین کاهش پیدا کنه. برای آگاهی از روش انتقاد سازنده از نوجوانان می‌توانید روش های موثر برای انتقاد از نوجوانان را مطالعه کنید.
کمال‌طلبی یکی از مشکلات نوجوانان با والدین
متأسفانه، یکی از مشکلاتی که امروزه نوجوانان با والدین دارن مربوط به کمال‌گرایی والدین از فرزندانشون هست. والدین انتظار دارن نوجوان اون‌ها از همه نظر کامل باشه و حس مسئولیت‌پذیری بالا داشته باشه. این دسته از والدین درک نمی‌کنن که نوجوان در شرایط چالش‌برانگیز و بحرانی قرار داره. همین مسئله میتونه فشار زیادی به نوجوانان وارد کنه و موجب آسیب‌ها و بحران‌های جبران‌ناپذیری بشه.
راه‌حل مشکل ناسازگاری نوجوانان با والدین
برای اینکه نوجوان بتونه از این دوره حساس سنی به‌سلامت عبور کنه باید والدین مهارت‌های لازم برای برخورد در این سن را یاد بگیرن. آگاهی از این مهارت‌ها باعث برقراری یک ارتباط سالم بین والدین و نوجوان شده و از طرف دیگه شخصیت سالم و استقلال فردی نوجوان شکل می‌گیره تا در آینده بتونه در جامعه به‌عنوان فردی موفق زندگی کنه. بعضی مهارت‌های ارتباطی با نوجوان ناسازگار شامل این موارده:
1. انعطاف‌پذیری
علایق و خواسته‌های نوجوانان با والدین متفاوته و لازمه والدین این تفاوت‌ها را درک کنن. به همین دلیل والدین باید به موضوعات موردعلاقه فرزندشون اهمیت بدن و اونا را مسخره یا خیلی بد ندونن. باید والدین خودشون را به‌جای فرزندشون قرار بدن و از دیدگاه اونا به مسائل نگاه کنن. این رفتار میتونه از بروز ناسازگاری نوجوانان با والدین جلوگیری کنه.
2. الگوی مثبت برای نوجوانان
یکی دیگر از دلایل ناسازگاری نوجوانان با والدین اینه که والدین انتظار دارن فرزندان رفتارهای خوب و سازنده‌ای داشته باشن؛ ولی خودشون این موضوع را رعایت نمی‌کنن. فرزندان در خانواده بزرگ می‌شن و خواه‌ناخواه والدین الگوهای اونا هستن. بعضی والدین از فرزند خودشون انتقاد می‌کنن که تو مثل من نباش و از فلانی یاد بگیر؛ ولی دقت نمی‌کنن که خودشون باید تلاش کنن با رفتار صحیح الگوی مثبتی برای فرزندان باشن.
3. شنونده خوبی باشید
والدین باید به صورتی رفتار کنن که فرزند نوجوانشون اونا را به‌عنوان یک گوش شنوا قبول داشته باشه. وقتی فرزند نوجوان شما درباره مشکلات، علایق و بسیاری از مسائل دیگه حرف می‌زنه بادقت گوش کنید و صحبت‌هاش را قطع نکنید تا فرزندتون با اعتماد کامل به شما تکیه کنه و تا حد ممکن میزان ناسازگاری نوجوانان با والدین کم بشه.
4. احترام برای نظر نوجوان
انسان‌ها در هر سنی احترام را دوست دارن و توهین، بی‌تفاوتی یا بی‌احترامی به‌ویژه به نوجوانان رفتار مخربیه. والدین باید در بعضی تصمیم‌گیری‌ها نظر نوجوان را هم جویا بشن. در بسیاری مواقع نوجوان‌ها هم می‌تونن نظرات ارزشمندی بدن. این کار باعث افزایش اعتمادبه‌نفس نوجوانان شده و میتونه درباره مسائل مختلف هم فکر کنه. آشنایی والدین با نیازهای اساسی نوجوانان کمک می‌کند تا علاوه بر کاهش ناسازگاری نوجوانان با آن‌ها رابطه بهتری با یکدیگر داشته باشند.
جمع‌بندی
نوجوانی از حساس‌ترین دوران زندگی هر انسانه و روش رفتار والدین در این سن تأثیر زیادی بر آینده فرزندان داره. به دلیل تغییرات فیزیولوژیکی و روحی روانی شاهد ناسازگاری نوجوانان با والدین در این سن هستیم. علاوه بر تغییرات جسمی و رفتاری ناآگاهی بسیاری از والدین از تغییرات و نوع رفتار با فرزندشون از دلایل ناسازگاری نوجوانان با خانواده هست.
نوجوانان در این سن تلاش می‌کنن به استقلال و هویت شخصی برسن. به همین دلیل عدم آگاهی والدین از نوع رفتار با اونا موجب بروز مشکلات نوجوانان با والدین میشه. اگر شما نیز در رفتار با فرزند نوجوان خودتون دچار مشکل شدید می‌تونید با مراجعه به وب‌سایت خانم فاطمه مرادی روان‌شناس و درمانگر کودک و نوجوان از مشاوره‌های آنلاین و حضوری ارزشمندشون استفاده کنید.
