برای فرزندپروری و تربیت کودک چهار سبک اصلی که شامل سبک سهل‌گیرانه، مقتدرانه، مستبدانه و غفلت‌آمیز هست، وجود داره که در روان‌شناسی کودک استفاده میشه. هر یک از این چهار سبک فرزندپروری بر رفتار کودکان، تأثیرات متفاوتی رو داره. برای اینکه بررسی کنیم چه سبکی بهتره و والدین سهل گیر و مقتدر چه تفاوت‌هایی با هم دارند، در ادامه با ما همراه باشید.
والدین سهل گیر
والدین سهل گیر با فرزندان خود ارتباط مستقیمی برقرار می‌کنند و معمولاً به کودک خود اجازه میدن که خودش تصمیم بگیره، نه اینکه برای کودکشون، راهنمایی‌های مداوم ارائه کنند. والدین سهل گیر معمولاً یا قوانینی برای کودک تعیین نمی‌کنند و یا اینکه انتظارات و قوانین به‌ندرت اجرا میشن. والدینی که سبک تربیتی‌شون سهل گیر هست، معمولاً برای شاد نگه‌داشتن فرزند خود حتی شده با خرج‌کردن‌های بسیار، تلاش زیادی می‌کنند.
در ادامه معرفی والدین سهل گیر و مقتدر باید بگیم که به‌احتمال زیاد والدین سهل گیر، میخوان به‌جای نقش والد نقش یک دوست را با فرزندان خود بر عهده بگیرند. این والدین ترجیح میدن که کودکشون از اون‌ها راضی باشه و اغلب با اولین نشانه‌های پریشانی در کودک خود، درخواست فرزندشون رو می‌پذیرند. درواقع این نوع والدین، اجازه میدن که فرزندشون هرطور که میخواد رفتار کنه و راهنمایی محدودی رو دراین‌رابطه ارائه میدن. در ادامه معرفی والدین سهل گیر و مقتدر چند مورد از خصوصیات والدین سهل گیر را بررسی می‌کنیم.
- اغلب والدین سهل گیر نسبت به کودکان خود بسیار بامحبت و مراقب هستند.
- برای اینکه کودکشون رفتار مناسبی داشته باشه از رشوه دادن مثل دادن هدیه‌های مختلف و غذا و همچنین اسباب‌بازی استفاده می‌کنند.
- در این سبک از تربیت، به‌جای مسئولیت‌پذیری، والدین بیشتر بر آزادی فرزندان خود تأکید می‌کنند.
- برای اینکه کودکشون رفتار درستی رو داشته باشه، معیارهای رفتاری و قوانین کمی رو تعیین می‌کنند و یا اینکه این قوانین رو به‌ندرت اجرا می‌کنند.
- در تصمیمات مهم، این نوع والدین، نظر فرزندان خودشون رو می‌پرسند.
- برای فرزند خود، برنامه‌ریزی و اصول کمی رو ارائه میدن.
در ادامه معرفی والدین سهل گیر و مقتدر باید بگیم که والدین سهل گیر، صمیمیت زیادی با فرزندشون دارند که این امر، یک امر مثبتی هست. اما این نوع والدین با سبک تربیتی سهل‌گیرانه و آسون، کنترل کمی بر روی رفتار و کارهای فرزندشون دارند و اغلب این والدین شعارشون این هست که بچه‌ها باید بچگی کنند.
ما به شما عزیزان مطالعه مقاله والدین هلکوپتری و کنترلگر را نیز پیشنهاد می‌دهیم.
تأثیرات فرزندپروری سهل‌گیرانه
در ادامه معرفی والدین سهل گیر و مقتدر، تأثیراتی رو که فرزندپروری سهل‌گیرانه بر روی کودکان دارند، شرح میدیم.
1- ضعف در تصمیم‌گیری و موفقیت کم در بسیاری از زمینه‌ها
فرزندان والدین سهل گیر، از اونجایی که والدین‌شون از اون‌ها انتظارات کمی دارند، این بچه‌ها برای اینکه بیشتر تلاش کنند، انگیزه‌ای ندارند. علاوه بر این، از اونجایی که والدین اون‌ها هیچ نوع دستورالعمل و یا قانونی رو اجرا نمی‌کنند، در نتیجه این بچه‌ها برای تصمیم‌گیری خوب و یادگیری مهارت‌های حل مسئله تلاش کافی ندارند.
2- مستعد بزهکاری
در ادامه معرفی والدین سهل گیر و مقتدر بعضی از مطالعات نشون میده که کودکانی که توسط والدین سهل گیر بزرگ شده‌اند، بیشتر در معرض مصرف الکل یا مواد و سوءرفتار هستند. درواقع کودکان با شیوه تربیتی سهل‌گیرانه بزرگ میشن و در سن نوجوانی، سه برابر بیشتر از سایر نوجوانان در معرض مشروبات الکلی قرار می‌گیرند. محققان دررابطه‌با فرزندپروری سهل‌انگارانه اعتقاد دارند که با رفتارهای مخاطره‌آمیز دیگری مثل مصرف مواد مخدر و رفتار مخاطره‌آمیز جنسی مرتبط هست.
3- عدم مهارت مدیریت زمان و اصلاح عادات
در ادامه معرفی والدین سهل گیر و مقتدر باید بگیم که تأثیر دیگری که سبک تربیتی سهل‌گیرانه بر روی بچه‌ها میگذاره، این هست که به دلیل اینکه در خانه قوانینی وجود نداره و یا کمتر رعایت میشه، این نوع کودکان محدودیت‌ها رو هرگز یاد نمی‌گیرند.
بنابراین زمانی که محدودیت‌ها برای کودک رعایت نشه، باعث میشه که کودک بیش از حد تلویزیون تماشا کنه یا اینکه بیش از حد و ساعت‌های طولانی بازی‌های رایانه‌ای رو انجام بده و همچنین موجب خوردن بیش از حد مواد غذایی به‌خصوص “هله‌هوله” می‌شود. این کودکان هرگز یاد نمی‌گیرند که زمان عادات غذایی خود و تماشای تلویزیون رو محدود کنند که این امر به شکل‌گیری چاقی و عادات ناسالم منجر میشه.
والدین مقتدر
در ادامه معرفی والدین سهل گیر و مقتدر باید بگیم که منظور از والدین مقتدر، والدینی هستند که کودک رو به شیوه‌ای که در نظر او قاطع و اطمینان‌بخش هست، آزاد میگذاره. در چنین خانواده‌ای فرزند به آزادی فکر و استقلال تشویق میشه، اما در کنار این تشویق به آزادی، از طرف والدین بر روی کودک نوعی کنترل و محدودیت اعمال میشه.
در این خانواده بین والدین و کودک اظهارنظر و ارتباط کلامی وسیعی وجود داره و علاوه بر این، صمیمیت و محبت نسبت به کودک در سطح بالایی هست. این نوع والدین مقتدر شیوه تربیتی‌شان به این صورته که انضباط همراه با رفتار خودمختارانه هست. این والدین زمانی که کودک رو از چیزی منع کنند و یا از او انتظاری خاص داشته باشند برای کودک مسئله رو خوب بیان می‌کنند و دلیل این منع رو هم به کودک خود به‌روشنی میگن.
در چنین خانواده‌ای تقسیم‌کار وجود داره، به‌طوری‌که هر یک از اعضای خانواده مسئولیتی رو به عهده میگیره و در تقسیم درآمدها و تصمیم‌گیری‌ها، رفت‌وآمدها، روش زندگی و سایر مسائل زندگی، بر اساس مشورت همه اعضای خانواده و مشارکت همه انجام میشه.
در ادامه معرفی والدین سهل گیر و مقتدر چند مورد از ویژگی‌های شیوه تربیتی والدین مقتدر رو بررسی می‌کنیم:
- همه افراد خانواده، قابل‌احترام هستند.
- در شیوه تربیتی والدین مقتدر، در کلیه شئون زندگی نوعی روش عقلانی در خانواده دیده میشه.
- اساس زندگی خانواده مقتدر بر همیاری و همکاری هست.
- همه افراد خانواده برای تصمیماتی که گرفته میشه و یا کاری که به اون‌ها مربوط هست حق دخالت دارند و به‌صورت عاقلانه در تصمیم‌گیری‌ها انجام‌وظیفه می‌کنند.
در ادامه معرفی والدین سهل گیر و مقتدر باید بگیم که والدین مقتدر والدینی هستند که در کنار آزادی‌هایی که به فرزند خود میدن و با او گرم و صمیمی برخورد می‌کنند، بر رفتار کودک خود، نظارت و کنترل نیز دارند و برای اینکه فرزندشون رو از کاری و یا چیزی منع کنند، برای او به‌روشنی دلایل خود را توضیح میدن و این موضوع باعث میشه که روحیه اعتمادبه‌نفس و استقلال رو در کودک تقویت بشه و به رشد سالم شخصیت او کمک کنه.
سخن پایانی
در این مقاله به معرفی والدین سهل گیر و مقتدر پرداختیم و گفتیم که این دو سبک از تربیت فرزند، تأثیرات متفاوتی رو بر روی رفتار و شخصیت او میگذاره. همچنین گفتیم که والدین سهل گیر میخوان به‌جای نقش والد، نقش یک دوست را با فرزندان خود بر عهده بگیرند. این والدین ترجیح میدن که کودکشون از اون‌ها راضی باشه و اغلب با اولین نشانه‌های پریشانی در کودک خود، درخواست فرزندشون رو می‌پذیرند.
در نتیجه قوانین و محدودیت‌هایی برای کنترل رفتار کودکشون ندارند که باعث میشه در بزرگسالی این کودک به فردی بزهکار تبدیل بشه. اما والدین مقتدر والدینی هستند که در کنار آزادی‌هایی که به فرزند خود میدن و با او گرم و صمیمی برخورد می‌کنند، بر رفتار کودک خود، نظارت و کنترل نیز دارند و برای اینکه فرزندشون رو از کاری و یا چیزی منع کنند، برای او به‌روشنی دلایل خود را توضیح میدن. برای اطلاعات بیشتر از شیوه‌های تربیتی کودک میتونین به بهترین روانشناس کودک در تهران مراجعه کنید. برای کسب اطلاعات بیشتر مقاله برقراری ارتباط موثر والدین با نوجوانان را نیز مطالعه کنید.
