وبلاگ

مهارت گفتگو در کودکان یکی از مهارت‌های کلیدی برای برقراری ارتباطه که کودک از طریق اون می‌تونه افکار، نظرات، درخواست‌ها و احساسات خودش را بیان کنه. وقتی کودک بتونه پیام خودش را به‌صورت مؤثر به دیگران منتقل کنه بر شخصیت، اعتمادبه‌نفس و حتی موفقیت‌های کوچک و بزرگش تأثیر زیادی داره. عدم موفقیت کودک در تفهیم افکار و ایده‌هاش موجب شکست اون در اهداف فردی و حرفه‌ای میشه.

منظور از مهارت برقراری ارتباط در کودکان بهبود ارتباطات اونه. یعنی کودک بتونه با گوش‌دادن فعالانه به مخاطب و بیشترین رضایت احساسات، نقطه‌نظرات و نیازهای خودش را با کمترین تنش بیان کنه. با این توضیح می‌تونیم به اهمیت مهارت های گفتگو در کودکان پی ببریم. در این مبحث خانم فاطمه مرادی روان‌شناس و درمانگر کودک و نوجوان درباره مهارت گفتگو در کودکان و اهمیت اون اطلاعات جامعی در اختیار ما قرار میدن.

مهارت گفتگو در کودکان؛ معنا و مفهوم

یکی از بارزترین تفاوت‌های بین انسان و حیوانات توانایی گفتگو در انساهاس. مغز انسان به‌صورتیه که از همان آغاز تولد مهارت سخن‌گفتن، آروم‌آروم در اونا شکل می‌گیره. از طرف دیگه خانواده و انواع سبک های فرزندپروری در کودکان نقش زیادی در تقویت این مهارت دارن. در یک خانواده صمیمی که والدین و اعضای خانواده رابطه خوبی با هم دارن و آرامش نسبی در محیط برقراره، مهارت گفتگو در کودکان هم تقویت می‌شه. درنتیجه رشد کلامی کودک به‌صورت متعادل و طبیعیه.

 ازطرف دیگه در خانواده‌هایی که والدین روش مستبدانه دارن یا خانواده‌های پر از تنش و خشونت، مهارت برقراری ارتباط در کودکان دچار مشکل میشه؛ چون این کودکان فرصت رشد ندارن. مهارت‌ گفتگو در کودکان در رشد و زندگی بهتر اونا نقش زیادی داره. توانایی کودکان برای گفتگو با همدیگه باعث میشه تا باهم دوست بشن، روابط خوبی با همدیگه برقرار کنن و نیازهای خودشون را مطرح کنن.

مهارت گفتگو به معنی توانایی خوب گوش دادن و خوب حرف زدنه. این دو مهارت ارتباط نزدیک و مستقیمی با هم دارن و هر دو لازمه یکدیگرن. مهارت گفتگو و مهارت برقراری ارتباط در کودکان شامل موارد زیر می‌شه:

• آموزش چگونگی شروع گفتگو
• مهارت حفظ مکالمه
• آموزش پایان‌بندی صحیح گفتگو
• تمرین رعایت نوبت
• صحبت مؤدبانه
• برقراری ارتباط چشمی
• صحبت‌کردن و گوش‌دادن به‌موقع
• آگاهی از چگونگی جلب‌توجه به صورتی مناسب مثل «ببخشید»
• زمان قطع‌کردن صحبت

نکات مربوط به مهارت گفتگو در کودکان

برای تقویت مهارت گفتگو در کودک باید کلمات، جمله‌های ساده و رعایت نوبت را یاد بگیره. تمام این اصول و قواعد را کودک به‌صورت خودآگاه و ناخودآگاه از خانواده و محیط اطراف یاد می‌گیره. نکات مهم مربوط به تقویت مهارت گفتگو در کودکان شامل موارد زیره:

• الگوسازی، راهنمایی، تشویق و تمرین به کودکان کمک می‌کنه تا مهارت‌های گفتگو را یاد بگیرن.
• صحبت‌کردن و گوش‌دادن به کودک باعث میشه تا کودک نیز تعامل درست در برقراری ارتباط را یاد بگیره.
• باید قوانین مربوط به گفتگوهای مؤدبانه و عواقب بی‌ادبی را به کودک یاد داد.
• والدین اولین و بهترین الگوی فرزندان هستن. به همین دلیل والدین خودشون باید قواعد مربوط به مهارت‌های گفتگو را رعایت کنن.

مهارت برقراری ارتباط در کودکان

والدین باید بتونن مهارت برقراری ارتباط و گفتگو را در کودک تقویت کنن. چون این مهارت نقش بسیار مهمی در تمام مراحل زندگی انسان داره و یکی از اصول مهم مهارت فرزندپروری هست. مهارت فن بیان و گفتگو ارتباط مستقیمی با تقویت یا تضعیف اعتمادبه‌نفس کودک داره و به بهبود درک و یادگیری اونا کمک می‌کنه. تقویت مهارت گفتگو در کودکان باعث میشه:

• کودک خودش را بشناسه.
• با اشتیاق زیاد به دنبال کشف دنیای اطرافش باشه..
• دیگران را بهتر درک کنه.
• رابطه سالمی با اطرافیان برقرار کنه و مهارت دوست‌یابی در اون تقویت میشه.
• اعتمادبه‌نفس و عزت‌نفس کودک بیشتر میشه.

عوامل مؤثر بر مهارت گفتگو در کودکان

دو فاکتور مهم وجود داره که بر توسعه مهارت‌های ارتباطی و مهارت برقراری ارتباط در کودکان تأثیر زیادی داره. این دو فاکتور عبارت‌اند از:

1. خلق‌وخو

فرض کنید یک کودک با روابط اجتماعی بالا بخواد در هر گفتگویی شرکت کنه؛ ولی مهارت شنونده خوب‌بودن در اون ضعیف باشه. چنین کودکی در برقراری مؤثر ارتباط دچار مشکل میشه. از طرف دیگه یک کودک خجالتی در برقراری ارتباط با افراد یا موقعیت‌های ناآشنا دچار مشکل میشه. این کودک ممکنه شنونده خوبی باشه؛ ولی در برقراری ارتباط کلامی ضعیف عمل می‌کنه.

2. خودگردانی

منظور از خودگردانی توانایی مدیریت رفتار و عکس‌العمل فرد در مواجهه با اتفاقات اطرافه. در مورد مبحث مهارت گفتگو در کودکان والدین باید بتونن دو مهارت گوش‌دادن و صحبت‌کردن را در یک راستا در کودک تقویت کنن. چنین کودکی از مهارت خودگردانی بالایی برخورداره و در برقراری ارتباط با دیگران عملکرد خوبی از خودش نشون میده.

مهارت گفتگو در کودکان؛ اهمیت مهارت های گفتگو

اولین قدم برای ورود به زندگی اجتماعی توانایی برقراری ارتباطه و زبان و کلام اولین و مهم‌ترین رسانه برای این هدفه. مهارت برقراری ارتباط در کودکان و چگونگی برقراری ارتباط مؤثر را کودک در خانواده و به‌واسطه والدین و اطرافیانش یاد می‌گیره. در مورد اهمیت مهارت های گفتگو در کودکان علاوه بر نکات و مطالبی که در بالا گفتیم می‌تونیم این را هم اضافه کنیم که شاه‌کلید موفقیت اجتماعی و روابط‌عمومی داشتن توانایی و مهارت گفتگو و مذاکره‌س.

افرادی که به‌راحتی می‌تونن با دیگران ارتباط مؤثر برقرار کنن، شنونده‌های خوبی هستن و زمان آغاز و پایان گفتگو را به‌خوبی تشخیص میدن و اعتمادبه‌نفس خوبی دارن. از طرف دیگه این افراد در موقعیت‌های بحرانی و تنش‌زا به‌خوبی می‌تونن شرایط را کنترل کنن.

علل ضعف مهارت‌های ارتباطی در کودکان

کسی نیست که به اهمیت مهارت های گفتگو واقف نباشه. بسیاری از اوقات می‌بینیم برخی کودکان در برقراری مهارت‌های ارتباطی ضعیفن. برای تقویت این مهارت و مهارت گفتگو در کودکان ابتدا باید علت را ریشه‌یابی کنیم. دلایل زیادی برای ناتوانی کودک در برقراری ارتباط وجود داره که مهم‌ترین اونا عبارت‌اند از:

• اختلالات ارتباطی: مانند مشکلات شنوایی، تکلم و لکنت‌زبان
• نداشتن الگو و راهنما
• ناتوانی والدین در کنترل شرایط تنش‌زا
• استفاده زیاد از صفحه‌نمایش مانند موبایل، تبلت، لپ‌تاپ

گام‌های برقراری ارتباط مؤثر

در تقویت مهارت گفتگو در کودکان منظور از ارتباط مؤثر اینه که فرد پیامی را به درستی و شفافیت منتقل کنه و همین‌طور بتونه چیزی را که می‌شنوه به‌خوبی درک کنه. برای برقراری ارتباط مؤثر چندین گام مهم وجود داره که در ادامه به اون‌ها اشاره می‌کنیم.

• مهارت گوش‌دادن
• صریح و صادق‌بودن
• مخالفت‌کردن به روشی درست
• حفظ آرامش و احترام به مخاطب
• شناسایی خطاها
• همدلی

جمع‌بندی

مهارت گفتگو در کودکان یکی از مهارت‌های مهمیه که در زندگی فردی و اجتماعی کودک نقش زیادی داره. وقتی کودک بتونه با اطرافیان خودش ارتباط مؤثر برقرار کنه در بیان احساسات، عواطف، ایده‌ها و نقطه‌نظراتش عملکرد موفقی داره و اعتمادبه‌نفس اون بالا میره. یکی از اصول مهم مهارت برقراری ارتباط در کودکان اینه که شنونده خوبی باشه. منظور از ارتباط مؤثر اینه که قبل از اینکه یک سخنور باشه باید شنونده فعالی باشه و بتونه چیزی را که می‌شنوه به‌خوبی درک کنه.

مهم‌ترین مزیت شنونده خوب بودن اینه که فرد دچار سوءتفاهم نمیشه و می‌تونه نظرات و احساسات خودش را به بهترین صورت منتقل کنه. مهم‌ترین عامل در تربیت فرزندانی با مهارت‌های کلامی و ارتباطی مؤثر اینه که والدین الگوی خوبی برای کودک باشن. باید فضای خانه و خانواده محلی امن برای عرض‌اندام کودک باشه و همچنین آداب گفتگو از قبیل شروع، ادامه و پایان گفتگو، احترام به صحبت مخاطب و رعایت نوبت را یاد بگیره.

ممکنه بعضی خانواده‌ها اهمیت مهارت های گفتگو را نادیده بگیرن و در آموزش چنین توانایی‌هایی عملکرد ضعیفی داشته باشن. پس اگر به آینده فرزندتون اهمیت می‌دید باید این مهارت‌ها را یاد بگیرید. مراجعه به روان‌شناس و مشاوره گرفتن بهترین راه برای تربیت فرزندانی با توانایی‌های کلامی و ارتباطی مؤثره. قطعاً هر اقدامی که الان برای ایجاد یک شخصیت قوی در فرزندتون انجام می‌دید در آیندش تأثیر بسزایی داره. خانم فاطمه مرادی روان‌شناس و درمانگر کودک و نوجوان مشاوری دلسوزه که می‌تونید از راهنمایی‌های ارزشمند ایشون استفاده کنید. برای تماس یا رزرو نوبت مشاوره به وب‌سایت خانم مرادی مراجعه کنید.