بدرفتاری کودک از مشکلاتیه که تمام والدین با اون روبرو میشن. مقابله با بد رفتاری های کودک یکی از معضلاتیه که بسیاری از والدین در انجام اون دچار مشکل میشن. اغلب کودکان برای اینکه بتونن توجه والدینشون را جلب کنن تا به نیازهاشون رسیدگی بشه راه‌های مثبتی را در پیش می‌گیرن؛ اما مواقعی پیش میاد که بزرگسالان نسبت به جلب‌توجه کودکان واکنشی نشون نمیدن. به همین دلیل کودکان سعی می‌کنن از روش‌های غیرمسالمت‌آمیز مثل بدرفتاری، به خواسته‌هاشون برسن.
کودکان ازطریق مشاهده رفتارهای مختلف در محیط از اونا الگوبرداری می‌کنن. به همین دلیل برای مقابله با این مشکل باید علت بدرفتاری کودکان شناسایی بشه. مدیریت بد رفتاری کودکان نیازمند زمان و حوصله‌ست. همچنین برای این کار باید از روش‌های درست و اصول روانشناسی نیز پیروی کرد تا کودک دچار آسیب‌های روانی نشه. در یکی دیگر از مجموعه مقالات روانشناسی خانم فاطمه مرادی روان‌شناس و درمانگر کودک و نوجوان با روش‌های مقابله با بدرفتاری‌های کودک آشنا می‌شیم.
علت بدرفتاری کودکان
قبل از صحبت درباره مقابله با بد رفتاری های کودک ابتدا باید با علت بدرفتاری کودکان آشنا بشیم. چون برای مدیریت بد رفتاری کودکان ابتدا لازمه مشکل را ریشه‌یابی کنیم تا بهتر بتونیم اونا حل کنیم. بدرفتاری کودکان دلایل متعددی داره که در ادامه اونا را بررسی می‌کنیم:
1. تقلید رفتار دیگران
کودکان مثل لوح سفیدی هستن که از محیط خودشون تأثیر می‌پذیرن. کودک نمی‌تونه رفتارهای درست و نادرست را تشخیص بده و هر رفتاری که از اطرافیان ببینه اونا تقلید می‌کنه. وجود الگوی نامناسب در محیط و حتی برنامه‌های تلویزیونی و بازی‌های رایانه‌ای خشن موجب بدرفتاری کودک می‌شه. پس برای مقابله با بد رفتاری های کودک مراقب الگوهای نادرست باشید و شما هم به‌عنوان والدین مدیریت کنترل رفتارهای خودتون را داشته باشید.
2. مقابله با بد رفتاری های کودک؛ جلب‌توجه
یک علت بدرفتاری کودکان جلب توجهه. در مواقعی پیش میاد که والدین نسبت به نیازهای کودک توجه نشون نمیدن یا اونا را کم‌اهمیت جلوه میدن. به همین دلیل کودک برای اینکه بتونه توجه والدین را به خودش جلب کنه شروع به بدرفتاری و جیغ‌زدن می‌کنه. جیغ زدن مداوم کودکان یکی از راهکارهاییه که کودک برای جلب توجه والدین اونا انجام میده. ممکنه والدین در چنین مواقعی کودک را تنبیه کنن. گرچه این روش درست نیست؛ ولی کودک ترجیح میده تنبیه بشه تا موردتوجه واقع نشه.
3. عدم داشتن مهارت در انجام کار
گاهی کودک در انجام وظایف خودش مهارت کافی را نداره و این کار می‌تونه موجب بروز خشونت و بدرفتاری در کودک بشه؛ مثلاً کودک نمی‌تونه اتاق خودش را تمیز کنه یا در منظم‌کردن وسایلش مشکل داره.
کودک تصور می‌کنه یک فرد ناتوانه و این تفکر موجب آشفتگی اون شده و شاهد بدرفتاری کودک خواهیم شد. به همین دلیل یکی از راه‌های مقابله با بد رفتاری های کودک اینه که به اون اعتمادبه‌نفس کافی را داده و مهارت حل مسئله را بهش یاد بدیم.
4. مقابله با بد رفتاری های کودک؛ بررسی محدودیت‌ها
والدین با وضع قوانین در منزل محدودیت‌هایی را برای کودک تعیین می‌کنن. گاهی کودک نمی‌تونه این محدودیت‌ها را تحمل کنه و تلاش می‌کنه با تخطی از قوانین و با بدرفتاری میزان جدی‌بودن قوانین را بسنجه.
برای مقابله با بد رفتاری های کودک باید پیامدهای قانون‌شکنی را مشخص کرده و بعد از هربار تخلف قانون مربوط به آن را اجرا کنید. با این رویه کودک متوجه می‌شه که باید از قوانین اطاعت کنه ودر زندگی آینده اون و مدیریت رفتارهای اجتماعیش هم تأثیر مثبت داره.
5. ناتوانی در کنترل احساسات و هیجانات
یکی عامل دیگه که به‌عنوان علت بدرفتاری کودکان شناخته شده ناتوانی در کنترل هیجاناته. بعضی کودکان در کنترل احساساتشون ناتوان هستن ودر مواقعی که اوضاع بر وفق مرادشون نباشه به خشونت و بداخلاقی دست می‌زنن. برای مقابله با بد رفتاری های کودک در چنین مواقعی باید روش کنترل هیجانات و رفتار صحیح در چنین مواقعی را به کودک یاد بدید.
6. قدرت‌طلبی علت بدرفتاری کودکان
قدرت‌طلبی هم می‌تونه یک علت بدرفتاری کودکان باشه. کودکانی که به‌دنبال قدرت‌طلبی هستن تصور می‌کنن زمانی‌که خودشون را به‌عنوان یک رئیس اثبات کنن همه به اونا توجه خواهند کرد. این دسته از کودکان برای مهم جلوه‌دادن خودشون دست به هرکاری می‌زنن. بدرفتاری و خشونت اولین راهیه هست که برای دیده‌شدن انجام میدن.
مقابله با بد رفتاری های کودک
خشونت و تنبیه‌کردن کودکان به‌خاطر رفتارهای پرخاش‌جویانه روشی کاملاً اشتباهه و آسیب‌های روحی روانی و حتی جسمی جبران‌ناپذیری به اونا وارد می‌کنه. بعد از شناسایی علت بدرفتاری کودکان باید با روش‌هایی درست و اصولی با بدرفتاری‌های کودک مقابله کنین. در ادامه راهکارهای مناسب برای مقابله با بد رفتاری‌های کودکان را بررسی می‌کنیم.
1. توجه به کارها و رفتارهای درست کودک
یکی از راهکارهای مقابله با بد رفتاری های کودک اینه که نسبت به رفتارهای مناسب کودک توجه نشون بدید و درموردشون صحبت کنید. توبیخ و تنبیه کودک به‌خاطر کارهای اشتباهش می‌تونه موجب تشدید رفتارهای اشتباه بشه. زمانی که کودک متوجه بشه رفتارهای مثبتش موجب شده تا در صدر توجه والدین قرار بگیره برای استمرار اونا تلاش می‌کنه و از انجام رفتارهای نامناسب فاصله می‌گیره.
2. محروم‌کردن کودک
به‌عنوان یک راهکار دیگر برای مقابله با بد رفتاری های کودک لازمه گاهی اونا از فعالیت‌های تفریحی و وسایلش محروم کنیم. البته این محروم‌سازی نباید عاطفی باشه و تنها به‌تناسب رفتار بدش از علائق و سرگرمی‌هاش محرومش کنیم تا متوجه رفتار نادرست خودش بشه.
3. تشویق و پاداش
باتوجه‌به اصول مهم تنبیه و تشویق کودکان در مبحث روانشناسی، توصیف رفتارهای مثبت کودک و تشویق اون به انجام‌شون راهکار خوبی برای مقابله با بد رفتاری های کودک هست. پاداش دادن هم می‌تونه در تقویت و استمرار رفتارهای درست و حذف بداخلاقی نقش زیادی داشته باشه؛ اما باید این را در نظر داشته باشید که پاداش دادن نقش شرطی پیدا نکنه. چون کودک به این کار عادت می‌کنه و از سیستم تشویق و پاداش به‌عنوان اسلحه برای خودش استفاده می‌کنه.
4. دستورات کوتاه و مستقیم
یکی دیگه از راهکارهای عملی برای مقابله با بد رفتاری های کودک دستور دادنه. والدین باید خواسته‌ها و دستورات را به‌صورت واضح و شفاف بیان کنن. کودک باید کاملاً متوجه بشه والدین از اون چی می‌خوان و چی نمی‌خوان. بیان پی‌درپی و دنباله‌دار دستورات می‌تونه کودک را گیج و آشفته کنه.
توجه داشته باشید که هرکدام از کودکانی که در یک خانواده رشد می‌کنن ویژگی‌های شخصیتی متفاوتی دارن. به همین دلیل در برخورد با اونا باید شیوه مناسب با شخصیت و حساسیت کودک را بکار ببرید.
یک روش ثابت نمی‌تونه برای تمام فرزندان مؤثر باشه. با بالارفتن سن فرزندان باید روش شما در برخورد با رفتارهای نادرست کودک بر مبنای نیازها و توانایی‌های اون باشه. پس خلاق باشید و از رفتارهای خلاقانه برای مقابله با بد رفتاری های کودک استفاده کنید.
مدیریت بد رفتاری کودکان
بدرفتاری در همه کودکان رایجه و تمام کودکان بنا به دلایلی که قبلاً گفتیم رفتارهای پرخاش‌جویانه از خودشون نشون میدن. والدین در ابتدا باید به علت بدرفتاری کودکان پی ببرن و با روش‌های صحیح به مقابله با بد رفتاری های کودک بپردازن. مدیریت بد رفتاری کودکان نقش زیادی در تصحیح رفتاری نادرست کودک داره. در ادامه به مهم‌ترین موارد مدیریت بد رفتاری کودکان اشاره می‌کنیم.
تعیین حدود رفتار
یکی از روش‌های مقابله با بد رفتاری های کودک و مدیریت اون تعیین مقررات ساده و قابل‌فهم برای کودکانه. این روش اونا را نسبت به مرزهای رفتاریشون آگاه می‌کنه. کودک باید بدونه چرا محدودیت‌ها و خط‌قرمزهایی براش مشخص کردید. منطقی بودن قوانین و حدود رفتاری می‌تونه در اصلاح بدرفتاری کودکان نقش مهمی داره. مواردی که در مدیریت بد رفتاری کودکان باید رعایت کنید شامل این موارده:
- سلامتی و احترام کودک را در نظر بگیرید.
- جدی اما منصف باشید.
- حدود و قوانین باید مرتبط با موضوع اصلی باشه.
- احساسات کودک را درک کنید.
- در حل مسائل کودکان اونا را تشویق و یاری کنید.
- انتظارات شما باید واقع‌بینانه باشه.
- از مقررات و حدود تعیین‌شده خودتون کوتاه نیاید.
جمع‌بندی
تمام کودکان در مقاطعی از زندگیشون به دلایل مختلف رفتارهای پرخاشگرانه از خودشون بروز میدن. بدرفتاری می‌تونه به دلایل متعددی مانند جلب‌توجه، قدرت‌طلبی، الگوبرداری از دیگران یا ناتوانی در کنترل هیجانات و احساسات رخ بده. برای مقابله با بد رفتاری های کودک والدین ابتدا باید علت بدرفتاری کودکان را شناسایی کنن و با روش‌های صحیح به کودک کمک کنن تا این ویژگی را در خودش حذف کنه.
بعد از شناسایی دلیل بدرفتاری با راهکارهای صحیح و پرهیز از خشونت و تنبیه بدنی می‌تونیم مدیریت بد رفتاری کودکان را به بهترین صورت انجام بدیم. تشویق و پاداش، تعیین حدود رفتاری، کوتاه‌نیومدن از قوانین و درک احساسات کودک از روش‌هایی هستن که می‌تونیم تا حد زیادی با بدرفتاری کودک مقابله کرده و رفتارهای مناسب در کودک نهادینه بشه.
روانشناسی نقش زیادی در این زمینه داره. با مراجعه به یک روان‌شناس ماهر می‌تونیم مهارت‌های لازم برای مقابله با بدرفتاری‌های کودک را یاد بگیریم. خانم فاطمه مرادی روان‌شناس و درمانگر کودک و نوجوان با سابقه طولانی در زمینه آموزش مهارت‌های رفتاری می‌تونه راهنمایی و مشاوره‌های ارزشمندی در اختیار شما قرار بده. برای رزرو نوبت مشاوره می‌تونید به صفحه تماس با من مراجعه کنید.
