اختلال PTSD در نوجوانان یا استرس بعد از سانحه یک اختلال روانیه که به دنبال مشاهده یا تجربه یک اتفاق وحشتناک پیش میاد. کنار اومدن با افرادی که دچار اختلال استرس بعد از حادثه میشن کار دشواریه؛ ولی به مرور زمان و رعایت نکات مراقبتی حالشون بهتر میشه. برای درمان موثر PTSD روش‌های مختلفی وجود داره که از جمله می‌تونیم به دارودرمانی، ابزارهای نوروساینس و روان‌درمانی اشاره کرد.
اختلال استرس پس از حادثه می‌تونه برای هر کس پیش بیاد. عواملی مثل جنگ، تصادف، تجاوز، آتش‌سوزی و بسیاری از حوادث ناگوار دیگه می‌تونه موجب بروز اختلال PTSD بشه. روان‌درمانی یکی از روش‌های مؤثر برای درمان اختلال بعد از سانحه است. خانم فاطمه مرادی روانشناس و درمانگر کودک و نوجوان با تجربه درمان در این زمینه راهکارهای مفیدی در اختیار شما قرار میده.
PTSD چیست؟
اختلال PTSD در نوجوانان مخفف عبارت انگلیسی Post-traumatic stress disorder است که به معنای اختلال استرس بعد از حادثه است. این اختلال یک نوع مشکل سلامت روانیه که در اثر بروز حوادث تروماتیک ایجاد میشه. اغلب افرادی که با اتفاقات تروماتیک روبرو میشن افکار، احساسات و خاطرات منفی را تجربه می‌کنن.
البته بسیاری از این افراد با گذشت زمان بهبود پیدا می‌کنن. حوادثی مثل مرگ، جنگ، خشونت جنسی یا مصدومیت‌های شدید می‌تونه باعث بروز اختلال بعد از حادثه بشه. افراد ممکنه به روش‌های مختلف در معرض حادثه قرار بگیرن:
- مواجهه مکرر: خودشون به‌طور مکرر در معرض حاثه تروماتیک باشن یا شاهد رخ‌دادن مکرر حادثه برای فرد دیگه باشن.
- مستقیم: برای خود فرد اتفاق افتاده باشه.
- شاهد بودن: شاهد رخ دادن حادثه برای شخص دیگه بشن.
- متوجه شدن: متوجه بشن که برای فردی نزدیک به اونا حادثه رخ داده
اختلال PTSD در نوجوانان
وقتی نوجوان یک اتفاق آسیب‌زا و وحشتناک را تجربه کرده باشه یا چنین حادثه‌ای را مشاهده کرده باشه این می‌تونه موجب بروز اختلال استرس یا PTSD در نوجوانان بشه. چنین فردی علائمی مثل کابوس‌های شبانه، بیقراری، عدم تمرکز یا بازگشت به گذشته را تجربه می‌کنه. نوجوانی حساس‌ترین و یکی از مهم‌ترین دوران زندگی فرده. به دلیل بروز تغییرات جسمی و روحی نوجوان بدخلق و تحریک‌پذیر میشه.
همینطور به دلیل تغییرات هورمونی و روانی دوره نوجوانی، فرد ممکنه دچار چالش‌های سلامت روانی بشه. قرارگیری در معرض رخدادهای آسیب‌زا در نوجوانان بسیار رایجه. قرارگیری در معرض چنین حوادثی منجر به اختلال استرس بعد از حادثه میشه.
میزان شیوع اختلال استرس پس از حادثه در نوجوانان
نوجوانانی که در معرض آسیب‌های روحی روانی قرار می‌گیرن مستعد ابتلا به اختلال استرس بعد از حادثه هستن. تصادف، بلایای طبیعی، تیراندازی، جنگ، قربانی انواع خشونت، از دست دادن اعضای خانواده، طرد شدن و طلاق همگی از عواملی هستن که می‌تونن موجب بروز اختلال PTSD در نوجوانان بشه. بر اساس تحقیقات انجام‌شده حدود 5 درصد از نوجوانان 18-13 ساله دچار PTSD میشن.
البته این اختلال در بین دختران بیشتر از پسران است. اختلال استرس بعد از حادثه در ماه‌های اول بعد از اتفاق وحشتناک خیلی زیاده. به همین دلیل باید مراقبت‌ها و درمان موثر PTSD انجام بگیره تا نوجوان بتونه به حالت روحی نرمال و طبیعی برگرده. عدم توجه نسبت به درمان می‌تونه عوارض روحی روانی و حتی جسمی زیادی داشته باشه.
دلایل بروز اختلال PTSD در نوجوانان
بروز اختلال استرس پس از حادثه برای هر فردی می‌تونه عوارض دشواری را به‌دنبال داشته باشه. از اونجایی که نوجوانی سن حساسیه و تغییرات سن نوجوانی خودشون به‌تنهایی مشکلاتی را بوجود میارن، بروز یک حادثه تروماتیک می‌تونه به این مشکلات دامن بزنه. به همین دلیل توجه، مراقبت و رسیدگی در این زمینه اهمیت زیادی داره. حالا ببینیم شایع‌ترین علل بروز PTSD در نوجوانان چیه.
- شاهد خشونت خانگی یا اجتماعی
- از دست دادن یکی از عزیزان
- آسیب‌های دوره کودکی مانند طلاق یا طردشدن
- شاهد مشاجرات خانوادگی بودن
- بلایای طبیعی مثل زلزله، سیل، آتش‌سوزی
- شاهد حوادث و تصادفات اتومبیل، قطار یا سقوط هواپیما
- تهدیدها و اهانت‌های فیزیکی و کلامی
- اختلالات روانی ارثی
- برهم خوردن تنظیمات هورمونی و شیمیایی بدن
علائم و تشخیص اختلال استرس پس از حادثه در نوجوانان
تمام افراد در هر سن و برهه زمانی اختلال PTSD را تجربه می‌کنن. بعضی علائم اختلال PTSD بارزتره؛ ولی برخی دیگر از نشانه‌ها پنهان هستن. برخی از شایع‌ترین علائم اختلال PTSD در نوجوانان عبارت‌اند از:
- کابوس‌های شبانه
- فلش بک به حادثه آسیب‌زا
- تحریک‌پذیری بیشتر و افزایش عصبانیت
- حس افسردگی و کرختی
- تحریک‌پذیری با عواملی که اون را به یاد حادثه تروماتیک می‌ندازه.
- یادآوری یا تجربه مجدد واقعه تروماتیک
- اجتناب از هرچیزی که با حادثه تروماتیک مرتبطه
- کناره‌گیری از دوستان و همسالان
- عدم تمرکز در درس و مدرسه
تغییر در تفکر بعد از حادثه تروماتیک
یکی از عوارض اختلال PTSD در نوجوانان اینه که روی تفکر بیمار اثرات منفی زیادی داره. نوجوانی که دچار اختلال استرس بعد از تروما میشه از نظر فکری دچار مشکلات زیر میشه:
- مشکل در تمرکز
- احساس گناه و سرزنش مداوم
- منفی‌نگری نسبت به همه‌چیز
- ابتلا به فوبیا و افسردگی
- حس بیگانگی از اطرافیان و دوستان
از طرف دیگه این اختلال موجب برانگیختگی بیش از اندازه نوجوان میشه. PTSD در نوجوانان می‌تونه موجب بروز تنش و اضطراب مزمن و مشکلات خواب بشه و فرد نسبت به خطرات احتمالی دچار حساسیت‌های زیاد میشه.
اختلال PTSD؛ راهکارهای درمانی اختلال استرس پس از حادثه
اختلال استرس بعد از حادثه از جمله اختلال‌های اضطرابیه که تا مدت‌ها فرد را درگیر می‌کنه و در صورت عدم درمان عوارض ناخوشایندی در آینده و شخصیت فرد داره. روش‌های مؤثری برای درمان PTSD در نوجوانان وجود داره که در ادامه اونا را معرفی می‌کنیم.
1. روان درمانی
یکی از بهترین و باثبات‌ترین روش‌های درمان موثر PTSD در نوجوانان روان درمانیه. در این روش درمانی روانشناس سعی می‌کنه به نوجوان یاد بده که چطور به‌صورت منطقی با شرایط موجود کنار بیاد و سازگاری با وقایع را یاد بگیره. همینطور والدین هم روش رفتار صحیح با فرزندشون را یاد می‌گیرن. والدین یاد می‌گیرن طوری رفتار کنن که نشانه‌های کنترل مطلق، سرزنش و ایجاد حس گناه در رفتارشون نباشه.
2. PTSD در نوجوانان دارودرمانی
برای درمان دارویی اختلال PTSD در نوجوانان باید به روان‌پزشک مراجعه کرد. این نوع درمان فقط یک درمان نگهدارنده‌ست و بعد از دارودرمانی علائم اختلال استرس پس از حادثه دوباره برمی‌گرده. البته قرارگیری این روش درمانی در کنار روان درمانی می‌تونه یک درمان موثر اختلال استرس بعد از حادثه باشه.
3. ابزارهای نوروساینس
از جدیدترین روش‌های درمان اختلال استرس پس از حادثه استفاده از ابزار نوروساینسه. این روش اگر توسط متخصص درمان استرس بعد از حادثه انجام بشه می‌تونه درمان موثر PTSD باشه. نمونه‌های درمانی ابزار نوروساینس عبارت‌اند از: درمان نوروفیدبک یا لورتا نوروفیدبک.
جمع‌بندی
اختلال PTSD در نوجوانان یا اختلال استرس پس از حادثه یکی از اختلال‌هاییه که به دنبال حوادث تروماتیک بروز می‌کنه. روبرو شدن با حوادثی مثل بلایای طبیعی، خشونت‌های خانگی و اجتماعی، جنگ، خشونت‌های جنسی و تصادف می‌تونن موجب بروز اختلال استرس بعد از حادثه در نوجوان بشه. مواجه شدن با چنین حوادث آسیب‌زا منجر به عوارضی مثل مشکل در تمرکز، افسردگی، فلش بک به گذشته، تجدید خاطرات تروماتیک، بی‌خوابی و کابوس‌های شبانه میشه.
به دلیل اینکه PTSD عوارض شدیدی به دنبال داره نیازمند مراقبت، درمان و رسیدگی دقیقه. درمان موثر PTSD با دارودرمانی، روان درمانی و درمان با ابزار نوروساینس امکان‌پذیره. اگر فرزند نوجوان شما دچار اختلال استرس بعد از حادثه شده باید نسبت که درمان اون با یک مشاور و روانشناس باتجربه مشورت کنید. خانم فاطمه مرادی روانشناس و درمانگر کودک و نوجوان در این زمینه راهکارها و درمان‌های مؤثری را در اختیار شما و فرزندتون قرار میده. می‌تونید از مشاوره آنلاین و تلفنی استفاده کنید.
